Η δυνατότητα εφαρμογής του συστήματος της τηλεργασίας αποτελεί αναμφίβολα μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις που έφερε ο 21 ος αιώνας στον εργασιακό χώρο. Στις 16.7.2002 υπεγράφη η Ευρωπαϊκή Συμφωνία-πλαίσιο για την τηλεργασία βάσει του άρθ. 139 της ΣΕΚ, ενώ στην Ελλάδα ενσωματώθηκε αρκετά αργότερα με την ΕΓΣΣΕ 2006/2007 (άρθρο 4). Στην εν λόγω Ευρωπαϊκή Συμφωνία, για πρώτη φορά ορίζεται επίσημα η τηλεργασία ως εξής: «η τηλεργασία συνιστά μια μορφή οργάνωσης και/ή παροχής εργασίας, η οποία βασίζεται στη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής, στο πλαίσιο μιας σύμβασης ή σχέσης εξαρτημένης εργασίας, και στην οποία η παρεχόμενη εργασία -που θα μπορούσε να παρασχεθεί και στους χώρους του εργοδότη- παρέχεται εκτός των χώρων αυτών κατά τρόπο τακτικό».

Ειδικότεροι κανόνες, που εξειδικεύουν τις γενικές υποχρεώσεις που περιέχει η Ευρωπαϊκή Συμφωνία, εισήχθησαν στη χώρα μας με τον Ν. 3846/2010 (άρθρα 1 και 5) και προσφάτως με τον Ν. 4808/2021 και ειδικότερα το άρθρο 67, το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 5 του Ν. 3846/2010

Τόσο η Ευρωπαϊκή Συμφωνία, όσο και οι προγενέστερες εθνικές διατάξεις, είχαν κυρίως προστατευτικό σκοπό και προέβλεπαν αποκλειστικά τον οικειοθελή χαρακτήρα της τηλεργασίας. Το γεγονός ότι ο εργοδότης, στο πλαίσιο άσκησης του διευθυντικού του δικαιώματος, μπορεί να καθορίζει τον τόπο εργασίας του εργαζομένου δεν συνεπάγεται, κατά τον Ν. 3846/2010 και σχετικό δικαίωμα μονομερούς επιβολής της τηλεργασίας. Αυτό μάλιστα ίσχυε ακόμη και στην περίπτωση που θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι αντικειμενικά δεν θα υπήρχε καμία δυσμενής μεταβολή των όρων εργασίας ή και ότι μάλιστα επωφελείτο ο εργαζόμενος από την τηλεργασία, με μείωση λόγω χάρη των δαπανών μετακίνησης, του χρόνου μετάβασης και επιστροφής του από την εργασία και με καλύτερη διευθέτηση του ιδιωτικού και οικογενειακού του βίου (άρθρο 7 Ν. 2112/1920). Συνεπώς, αδιαμφισβήτητη προϋπόθεση αποτελούσε η σύμφωνη γνώμη του εργαζομένου για την εφαρμογή του συστήματος της τηλεργασίας.

Το παραπάνω καθεστώς διαφοροποιήθηκε ουσιωδώς μετά την πανδημία του Covid- 19. Η ταχεία εξάπλωση του ιού είχε ως απότοκο την ανάγκη επανεκτίμησης και επαναπροσέγγισης πολλών ζητημάτων, μεταξύ των οποίων και εκείνο της τηλεργασίας. Ο νέος εργασιακός νόμος 4808/2021 αναδεικνύει την αναντίρρητη σημασία της τηλεργασίας για τον εργαζόμενο και για την επιχείρηση. Πιο συγκεκριμένα, μολονότι το άρθρο 67, με το οποίο αντικαθίσταται το άρθρο 5 του Ν. 3846/2010, στην δεύτερη παράγραφο ορίζει ότι καταρχήν η τηλεργασία συμφωνείται μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, αντιθέτως, στην τρίτη παράγραφο, προβλέπει ότι, κατ’ εξαίρεση, εφόσον η εργασία μπορεί να παρασχεθεί εξ αποστάσεως, η τηλεργασία μπορεί να εφαρμόζεται και μονομερώς στις εξής δύο περιπτώσεις:

Πρώτον, μετά από απόφαση του εργοδότη, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, η συνδρομή των οποίων διαπιστώνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού και για όσο χρόνο διαρκούν οι λόγοι αυτοί και δεύτερον, μετά από αίτηση του εργαζόμενου, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου της υγείας του, ο οποίος θα αποφευχθεί αν εργάζεται μέσω τηλεργασίας και όχι στις εγκαταστάσεις του εργοδότη και για όσο χρόνο διαρκεί ο κίνδυνος αυτός.

Έχουν στο μεταξύ εκδοθεί οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις. Με την νέα αυτή ρύθμιση, καθίσταται σαφές ότι η τηλεργασία πρέπει μεν να συμφωνείται ρητά μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, κατ’ εξαίρεση δε, είναι πλέον δυνατή η μονομερής επιβολή της από οποιαδήποτε εκ των δύο πλευρών, για λόγους που αφορούν στην υγεία του εργαζόμενου. Δεδομένης της κατάστασης που επικρατούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, λόγω της πανδημίας, στην χώρα μας αλλά και σε ολόκληρη την υφήλιο, της μεγάλης μεταδοτικότητας του ιού και του υψηλού κινδύνου νόσησης και νοσηλείας ιδίως των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, η νέα δυνατότητα που παρέχει ο νόμος, θεωρείται ιδιαίτερα στοχευμένη και καθόλα απαραίτητη.

Παράλληλα, δημιουργείται γόνιμο έδαφος για να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα της παρέκτασης της δυνατότητας μονομερούς επιβολής της τηλεργασίας και σε άλλες περιπτώσεις, πλην των λόγων υγείας, με αυστηρές προϋποθέσεις και στις οποίες η εργασία εκτός των εγκαταστάσεων προκρίνεται ως η πλέον ενδεδειγμένη λύση.

Τέτοιες περιπτώσεις συνιστούν οι μαζικές απεργίες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, οι κινητοποιήσεις που έχουν ως αποτέλεσμα να κλείνουν κεντρικοί δρόμοι και σταθμοί ή ακόμη και οι ιδιαίτερα δυσμενείς καιρικές συνθήκες (όπως για παράδειγμα οι ακραίες χιονοπτώσεις ή ο πολύ έντονος καύσωνας, ιδίως όταν η εργασία δεν παρέχεται σε χώρο όπου κλιματίζεται). Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, καθώς και σε πολλές ακόμη, μία δυνατότητα μονομερούς επιβολής της τηλεργασίας από τον εργοδότη, με μόνη τη γραπτή δήλωση αποδοχής του εργαζομένου (μέσω ενός email), θα οδηγούσε σε πολύ θετικά αποτελέσματα, σε αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας κατά τις ημέρες εκείνες, που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν αναξιοποίητες και φυσικά σε πολύ λιγότερη ταλαιπωρία των εργαζομένων, που δε θα αισθάνονταν υποχρεωμένοι να πράξουν τα αδύνατα, προκειμένου να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους.

Ο τελευταίος νόμος που εκμοντέρνισε την τηλεργασία στη Χώρα μας θα τροποποιηθεί εκ νέου, προκειμένου να ενσωματώσει τη νέα κοινοτική οδηγία που επεξεργάζεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό θα πάρει χρόνο. Τα ανωτέρω όμως επείγουν.

Διαβάστε επίσης

Τουρισμός: Το ελληνικό καλοκαίρι μέσα από 12 νησιωτικούς προορισμούς

Προσχέδιο προϋπολογισμού 2023: Πρωτογενές πλεόνασμα, μείωση φόρων και ανάπτυξη 2,1%

Σταϊκούρας: Δεν είναι προτεραιότητα της κυβέρνησης το Fuel Pass 3