Γιατί η Fitch δεν έγινε… Standard & Poor’s – Μονόδρομος οι επενδύσεις και η δημοσιονομική πειθαρχία

Συντηρητικά επέλεξε τελικά να κινηθεί η Fitch διατηρώντας την αξιολόγηση της χώρας στο ΒΒΒ– αλλά αμετάβλητη και τη σταθερή προοπτική αξιολόγησης του ελληνικού δημοσίου (outlook). Όπως είχε γράψει το Mononews την Παρασκευή αυτό ήταν που ανέμενε μερίδα αναλυτών με καλή γνώση του σκεπτικού των οίκων που θεωρούσαν πως η Fitch δεν θα διαλέξει σε αυτή τη φάση να γίνει…S&P που δεν δίστασε να δώσει στην Ελλάδα τι θετικές προοπτικές τον Απρίλιο παρά το ότι είχαν μεσολαβήσει λίγοι μήνες από την τελευταία κίνηση αξιολόγησης της για τη χώρα, τον Σεπτέμβριο του 2023.

Πλέον, η προσοχή μετατοπίζεται  στις αξιολογήσεις από τη Scope Ratings στις 12 Ιουλίου, την DBRS στις 6 Σεπτεμβρίου, στο κρίσιμο ραντεβού με τη Moody’s στις 13 Σεπτεμβρίου από την οποία η Αθήνα προσδοκά την επενδυτική βαθμίδα.

Σημαντικές όμως θα είναι και οι αξιολογήσεις από την τη Standard and Poor’s στις 18 Οκτωβρίου και τη Fitch, πάλι στις 22 Νοεμβρίου, καθώς η μεν πρώτη έχει ήδη δώσει θετικές προοπτικές, οπότε υπό καλές συνθήκες θα μπορούσε να κάνει πάλι την έκπληξη και να ανεβάσει τη χώρα δύο σκαλιά πάνω από την επενδυτική βαθμίδα. Η μεν δεύτερη ίσως έως τότε να έχει αρκετά στοιχεία στα χέρια της που να της επιτρέψουν να βάλει τότε τη χώρα στον προθάλαμο της αναβάθμισης ή στο βέλτιστο σενάριο να κάνει μια ακόμη πιο δυναμική κίνηση.

Το ιδανικό σενάριο για την Αθήνα θα ήταν φέτος να κλείσει η χρονιά με την επενδυτική βαθμίδα από τη Moody’s, που θα είναι ένας ουσιαστικός καταλύτης για την αγορά καθώς εκτιμάται πως θα ξεκλειδώσουν 7 – 10 δις. επιπλέον ζήτησης για ελληνικούς τίτλους, όπως έγινε και με τη Fitch στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, συν ίσως μια κίνηση – έκπληξη από την S&P.

Μέχρι τότε και εν αναμονή αυτών των αξιολογήσεων η Ελλάδα θα πρέπει να κινείται σε ένα αυστηρό μονοπάτι δημοσιονομικής ορθότητας καθώς είναι επιβεβλημένο να επιταχυνθεί ο…μαραθώνιος των αναβαθμίσεων για να μπορέσει να προσεγγίσει η χώρα τα επίπεδα του 2010, ει δυνατόν πριν το πέρας της προσεχούς…δεκαετίας. Δεν είναι τυχαίο πως ο οίκος επισημαίνει μεταξύ άλλων πως το χρέος θα είναι κάτω από το 140% του ΑΕΠ το…2028.

Είναι όμως σημαντικό πως ο οίκος αν και αναγνωρίζει την σημασία των ταμειακών διαθεσίμων ως ασπίδα που περιορίζει τους κινδύνους, σημειώνει ως θετικό και το ότι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να μειωθεί περαιτέρω το χρέος. Κάτι που είναι σημαντικό εν μέσω της διαβούλευσης με τον ESM για την αξιοποίηση του σκληρού πυρήνα του μαξιλαριού, των 15,7 δις. ευρώ για τη σταδιακή περαιτέρω απομείωση του χρέους.

Η προσήλωση στη δημοσιονομική πειθαρχία είναι άλλωστε ένα από τα σημεία που υπογραμμίζει η οίκος στην έκθεση που δημοσιοποίησε αργά χθες βράδυ ανακοινώνοντας την απόφαση του να τηρήσει στάση αναμονής διατηρώντας την βαθμολογία της χώρας στο ΒΒΒ- με σταθερή προοπτική. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται «Η Fitch βλέπει μια ισχυρή δέσμευση για δημοσιονομική σύνεση, με τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια της κυβέρνησης να βασίζονται σε συντηρητικές παραδοχές εσόδων σε μια εποχή που οι αρχές προχωρούν σε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την αύξηση των εσόδων (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της φοροδιαφυγής μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων και της προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών). Η επιτυχής αύξηση των εσόδων θα μπορούσε να δημιουργήσει κάποιο δημοσιονομικό χώρο, αν και το νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο θέτει ορισμένα όρια στις πρόσθετες δαπάνες».

Τα κλειδιά για τις επόμενες αξιολογήσεις

Στις επόμενες αξιολογήσεις η χώρα θα μπορούσε να υποβαθμιστεί εάν παρατηρούνταν μια νέα ανοδική τάση του χρέους, για παράδειγμα μεταξύ άλλων, λόγω δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρατεταμένης ασθενούς ανάπτυξης ή άλλων παραγόντων. Αρνητικά θα επιδρούσε επίσης τυχόν σοβαρό αρνητικό σοκ που θα επηρέαζε το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας και θα επιδείνωνε την ανταγωνιστικότητα. Στον αντίποδα μια αναβάθμιση θα μπορούσε να υποστηριχθεί από τη διαπίστωση πως υπάρχει επίμονη και σημαντική μείωση του χρέους στη βάση μιας συνεχιζόμενης δημοσιονομικής εξυγίανσης, ενώ θετικά θα δρούσε η διαπίστωση μιας βελτίωσης του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω υψηλότερων επενδύσεων και/ή εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Μεταξύ των επισημάνσεων του οίκου:

• Οι βασικές αδυναμίες της οικονομίας αφορούν στις κληρονομιές της κρίσης και πρωτίστως στο μεγάλο ύψος του δημοσίου χρέους, την αποκλιμακούμενη αλλά ακόμη υψηλή ανεργία, τη χαμηλή μεσοπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη και ορισμένα αδύναμα σημεία στον τραπεζικό τομέα.
• To έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα συνεχίσει να μειώνεται προς το 0,8% του ΑΕΠ το 2025, με πρωτογενή πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,3% του ΑΕΠ στην διετία 2024 – 2025 από 1,9% το 2023.
• Υπάρχει κάποια αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές προσαρμογές των αποθεματικών αλλά δεν αναμένεται να επηρεάσουν δυσμενώς το καλό ιστορικό βελτίωσης της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών στην Ελλάδα. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις είναι περίπου 29 δισ. ευρώ (12% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων 17 δισ. ευρώ από τον «Ηρακλή»), ενώ ενδεχόμενη απόφαση της Eurostat το επόμενο έτος για αναταξινόμηση των αναβαλλόμενων τόκων των δανείων του EFSF θα μπορούσε να προσθέσει 12 δισ. ευρώ (5,6%) στο απόθεμα χρέους που όπως αναφέρει ο οίκος δεν θα επηρεάσει τις προσδοκίες του για συνεχιζόμενη απομόχλευση του δημόσιου χρέους.
• Η ανάπτυξη αναμένεται φέτος στο 2,3% και στο 2,4% το 2025 πάνω από το μέσο όρο του 1,1% στην ευρωζώνη. Η Fitch αναμένει επιτάχυνση των επενδύσεων που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης με την απορρόφηση επιχορηγήσεων να ανεβαίνει στο 3% του ΑΕΠ το 2026 από 1% το 2023. Εκτιμά πως τα δάνεια του ΤΑΑ θα απαιτήσουν περισσότερο χρόνο μέχρι να απορροφηθούν που σημαίνει πως ο επενδυτικός κύκλος του Ταμείου θα επεκταθεί και πέραν του 2026 περιορίζοντας τον κίνδυνο μιας απότομης επιβράδυνσης της ανάπτυξης το 2027. Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας εξακολουθούν να επιβαρύνονται από τις χαμηλές αποταμιεύσεις/επενδύσεις στην οικονομία και τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία, αν και η ισχυρή δέσμευση για μεταρρυθμίσεις (ιδίως από την πλευρά της προσφοράς) θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη υψηλότερης και ανθεκτικότερης ανάπτυξης.
• Η ανάκαμψη της Ελλάδας συνοδεύτηκε από σταθερή βελτίωση της αγοράς εργασίας, με την ανεργία να βρίσκεται σήμερα σε χαμηλό 15ετίας (10,2% τον Μάρτιο). Ο οίκος αναμένει περαιτέρω σταδιακή μείωση της ανεργίας την προσεχή διετία, αλλά οι κίνδυνοι έλλειψης εργατικού δυναμικού αυξάνονται, ιδίως μεταξύ τομέων έντασης εργασίας όπως ο τουρισμός και οι κατασκευές.
• Οι ελληνικές τράπεζες διατήρησαν υψηλή θέση ρευστότητας και ισχυρή κερδοφορία, υποστηριζόμενες από τα υψηλότερα επιτόκια, την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης και την εξυγίανση των ισολογισμών. Ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας αυξήθηκε στο 18,8% στο τέλος του 2023, έναντι 19,7% στην ευρωζώνη. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε περαιτέρω σε 6,2% στο τέλος του 2023 (από 8,7% στο τέλος του 2022) και αναμένουμε ότι ο δείκτης αυτός θα μειωθεί περαιτέρω το 2024-2025 λόγω ενός συνδυασμού ενεργειών και πωλήσεων μικρού εύρους χαρτοφυλακίων.

Διαβάστε επίσης:

Fitch: Επιβεβαίωσε την αξιολόγηση ΒΒΒ- της Ελλάδας, διατήρησε σταθερές τις προοπτικές – Βλέπει ανάπτυξη 2,3% το 2024
Μεγάλη ανατροπή στα αυτοκίνητα: Μειώνεται το τέλος ταξινόμησης, νέα τέλη κυκλοφορίας
To νέο «θαύμα» του Κοκλώνη, κόβεται το TV Queen, ο «χαλίφης» Ζούλας έχει πρόβλημα, ο ξυλοδαρμός στην ΕΡΤ και ποιος «μαζεύει» ραδιόφωνα