Προσεκτικές κινήσεις και δημιουργία αποθεματικού στα κρατικά ταμεία θα απαιτηθούν τα επόμενα χρόνια, προκειμένου η χώρα να αντιμετωπίσει τυχόν νέες κρίσεις, αλλά και αναταράξεις που ενδέχεται να προκύψουν από το εξωτερικό περιβάλλον.

Στην έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) σημειώνει και κάτι ακόμα: το αποθεματικό στα ταμεία του κράτους θα χρειαστεί και για την ασφαλή επίτευξη των στόχων, καθώς τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρχουν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, ενώ η θετική επίδραση του πληθωρισμού στα δημόσια οικονομικά σταδιακά θα εξαλειφθεί.

Όπως αναφέρεται «θα πρέπει να δημιουργούνται τα αναγκαία αποθέματα ασφαλείας στην ανοδική φάση του οικονομικού κύκλου και τα δημοσιονομικά περιθώρια τα οποία θα επιτρέπουν την άσκηση διακριτικής δημοσιονομικής πολιτικής σε έκτακτες συγκυρίες. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάται ότι απαιτείται πρωτογενές πλεόνασμα σε κυκλικά διορθωμένους όρους ύψους 2% του ΑΕΠ, ώστε να δημιουργείται το απαραίτητο δημοσιονομικό απόθεμα ασφαλείας».

Το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης προϋποθέτει ένα συνετό μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό σχεδιασμό με περιορισμούς ως προς τη λήψη έκτακτων μέτρων.

Στον πυρήνα των νέων κανόνων είναι η μείωση του δημόσιου χρέους και ο μετριασμός των κινδύνων βιωσιμότητάς του μεσομακροπρόθεσμα, μέσω του ελέγχου του ρυθμού αύξησης των δημόσιων δαπανών. Η ανάδειξη του κανόνα δαπανών σε λειτουργικό κανόνα παρακολούθησης και συμμόρφωσης συνεπάγεται ότι τυχόν δημοσιονομικός χώρος θα αξιοποιείται για τη δημιουργία αποθεματικού ή/και για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ οποιοδήποτε έκτακτο δημοσιονομικό μέτρο στην πλευρά των δαπανών θα πρέπει να χρηματοδοτείται από μέτρο ισόποσης αύξησης των εσόδων. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον δημοσιονομικών περιορισμών, θα πρέπει να τεθούν ξεκάθαρες προτεραιότητες κατά τη λήψη πιθανών νέων στοχευμένων μέτρων στήριξης προς τις πιο ευάλωτες εισοδηματικές ομάδες.

Κίνητρα και αντικίνητρα

Η ΤτΕ επισημαίνει πως θα πρέπει να υιοθετηθούν μια σειρά από μέτρα που θα εξαλείψουν τις αδικίες, αλλά και θα ενισχύσουν τα κρατικά ταμεία, όπως:

  • Διεύρυνση της φορολογικής βάσης
  • Επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών
  • Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής των ελεύθερων επαγγελματιών απαιτεί και την παροχή ικανών κινήτρων προς τους καταναλωτές για μη απόκρυψη των συναλλαγών
  • Προσεκτικά κριτήρια επιλογής των δικαιούχων κοινωνικών παροχών, πέραν των φορολογικών δηλώσεων.

Η αγορά εργασίας και οι μισθοί

Αναμένεται περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης (κατά 1,3% ετησίως) και υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας (σε 10,4%) το 2024, αντανακλώντας τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Η επιτάχυνση της οικονομικής δυναμικής αναμένεται να επηρεάσει θετικά την παραγωγικότητα της εργασίας, ενώ οι μισθολογικές εξελίξεις ενδέχεται να έχουν αρνητική επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα. Η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να παραμείνει περιορισμένη το 2024 σε 1,0% (όσο και το 2023). Από την άλλη πλευρά, οι μέσες αποδοχές και το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα εξακολουθήσουν να αυξάνονται με ρυθμούς παρόμοιους με εκείνους του 2023.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2024 προβλέπεται αύξηση των αμοιβών ανά μισθωτό κατά 5,4% (2023: 5,5%) και του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 4,4% (2023: 4,5%). Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ασκήσουν καθοδικές πιέσεις στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων. Η άνοδος των αποδοχών το 2024 θα επηρεαστεί τόσο από την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων όσο και από τη λήξη της αναστολής των επιδομάτων προϋπηρεσίας (τριετιών) των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, η οποία είχε νομοθετηθεί κατά την περίοδο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής.

Παρά τη μείωση της ανεργίας, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το εξής φαινόμενο: οι επιχειρήσεις αδυνατούν να βρουν εξειδικευμένο προσωπικό, (σε πολλές περιπτώσεις και ανειδίκευτο)  λειτουργώντας με έλλειμμα προσωπικού. Όπως επισημαίνει η ΤτΕ θα πρέπει να ληφθούν μια σειρά από πρωτοβουλίες που θα επιδιώκουν:

1) την αύξηση της συμμετοχής ανδρών και γυναικών και ιδίως των νέων στο εργατικό δυναμικό,

2) τη συνεχή ανάπτυξη και χρήση των δεξιοτήτων των εργαζομένων σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, καθώς και την κατάρτιση των μακροχρόνια ανέργων σε νέες δεξιότητες,

3) την ενσωμάτωση μεταναστών, καθώς και τη θέσπιση κινήτρων για την προσέλκυση εξειδικευμένων μεταναστών,

4) τη δημιουργία μηχανισμών για την αντιστοίχιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας,

5) την προσέλκυση, μέσω κινήτρων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, των νέων που έφυγαν στο εξωτερικό και

6) τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και τη μείωση των κινήτρων πρόωρης συνταξιοδότησης, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η επανένταξη και η παραμονή περισσότερων εργαζομένων στην αγορά εργασίας.

Επισημάνει μάλιστα, πως η αύξηση του μισθολογικού κόστους που έχει σημειωθεί θα πρέπει να συνδυαστεί με τη μείωση ή την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών.

Οι μισθολογικές αυξήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της εργασίας μεσοπρόθεσμα, καθώς και την τρέχουσα συγκυρία υψηλής αβεβαιότητας. Με αυτό τον τρόπο θα αποφευχθούν δυσμενείς δευτερογενείς επιπτώσεις στον πληθωρισμό, που θα επιδείνωναν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και τελικά θα μείωναν τα πραγματικά εισοδήματα των εργαζομένων.

Ο πληθωρισμός

Για το 2024 γενικός πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει κι άλλο στο 2,8%, «καθώς όλες οι επιμέρους συνιστώσες εμφανίζουν τάσεις αποκλιμάκωσης, παρά το κλίμα αβεβαιότητας που δημιουργούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις», όπως σημείωσε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.

Για το 2025 η ΤτΕ προβλέπει πληθωρισμό 2,2%, καθώς θα συνεχιστεί η αποκλιμάκωση των τιμών και στις τρεις συνιστώσες του πυρήνα του, δηλαδή στα μη ενεργειακά  βιομηχανικά αγαθά, στις υπηρεσίες και στα επεξεργασμένη είδη διατροφής.

Διαβάστε επίσης

ΤτΕ: Τα υψηλά επιτόκια έβαλαν «μαχαίρι» σε στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια

ΧΑ: To μεγάλο debate για αναπτυγμένη ή αναδυόμενη χρηματιστηριακή αγορά

Χρηματιστήριο: Οι βολές Κοντόπουλου σε JP Morgan, ο… Νοτιοαφρικανός αναλυτής και πόσο κοντά είναι το watch list