Μεγαλύτερο από το δημοσιονομικό χώρο που προβλέπεται για φέτος είναι το πακέτο παροχών, που προωθεί η κυβέρνηση, λίγο πριν τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών και των Ευρωεκλογών. Τα «θετικά» μέτρα που παρουσιάζονται στη Βουλή μπορεί τελικά να προκαλέσουν περισσότερη ζημιά απ’ ότι όφελος.

Βάσει των αριθμητικών στοιχείων, στα κείμενα με τις προβλέψεις, που απέστειλε το Υπουργείο Οικονομικών προς την Κομισιόν, προέκυπτε δημοσιονομικός χώρος, της τάξεως του 1,150 δισ. ευρώ για το φετινό έτος. Ωστόσο, υπολογίζοντας το άθροισμα του προβλεπόμενου κόστους, προέκυψε ότι αυτό ξεπερνά το 1,270 δισ. ευρώ για φέτος. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία αυτά αποτυπώθηκαν στις εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και το υπέρογκο αυτό ποσό αναλύεται σε:

-830 εκατ. ευρώ από τη λεγόμενη 13η σύνταξη και

-441 εκατ. ευρώ από τις μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από υψηλότερους σε χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ.

Η στάση των θεσμών και η απειλές για την εφαρμογή κυρώσεων

Από τη στιγμή της ανακοίνωσης των αλλαγών σε συντάξεις και φορολογία, έγινε φανερή η διαφωνία των θεσμών σχετικά με αυτά που προετοίμαζε η κυβέρνηση, ενόψει εκλογικής αναμέτρησης. Υπενθυμίζεται ότι, το νέο, αβάσταχτο για την ελληνική οικονομία, κόστος που προέκυψε ήρθε λίγο καιρό μετά την προαναγγελθείσα μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, από το 3,5% στο 2,5% του ΑΕΠ, από το 2020 και μετά, υπολογίζοντας σε 5,550 δισ. ευρώ που υπάρχουν στα ταμειακά διαθέσιμα, ως «εγγύηση». Οι θεσμοί παρατήρησαν αρκετά νωρίς ότι η εφαρμογή αυτών των μέτρων είναι πιθανό να διακινδυνεύσει ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ, που είχε τεθεί.

Όπως έγινε γνωστό από διαρροές αξιωματούχων τις προηγούμενες ημέρες σε διεθνή πρακτορεία (Bloomberg, Reuters), ο προβληματισμός των θεσμών παραμένει δεδομένος, ενώ σύμφωνα με μεγάλα δημοσιεύματα, δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο κυρώσεων από τους θεσμούς προς την κυβέρνηση για τα μέτρα αυτά, κάτι το οποίο θα εξαρτηθεί και από το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα.

Οι προθέσεις των θεσμών αναμένεται να καταστούν πιο σαφείς σήμερα, κατά την τακτική ενημέρωση από Ευρωπαίο αξιωματούχο, που λαμβάνει χώρα κατά παράδοση πριν από κάθε συνεδρίαση του Eurogroup. Το επόμενο Eurogroup έχει οριστεί για την 16η Μαΐου, ωστόσο, εξαιτίας των Ευρωεκλογών, το ελληνικό ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί στην αμέσως επόμενη συνάντηση, στις 13 Ιουνίου, αφού προηγηθεί και η δημοσιοποίηση της έκθεσης της Κομισιόν στις 5 Ιουνίου.

Απτόητος ο πρωθυπουργός

Από την άλλη πλευρά, η κυβερνητική μεριά, μέσω του ίδιου του πρωθυπουργού, που παραχώρησε χθες τηλεοπτική συνέντευξη στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Alpha, δε φαίνεται ανήσυχος για τα όσα λέγονται. Όπως ανέφερε «Αν τα μέτρα που ψηφίζουμε είναι μέτρα που δημιουργούσαν προϋποθέσεις εκτροχιασμού, οι πρώτες που θα αντιδρούσαν θα ήταν οι αγορές. Δεν αντέδρασαν», είπε. Σημειώνεται ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων τις τελευταίες ημέρες κινούνται ανοδικά, ενώ οι ειδικοί αναλυτές αποδίδουν την ανοδική αυτή πορεία στους παράγοντες ανόδου των αποδόσεων, τις διεθνείς συνθήκες με τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ- Κίνας και τις εξελίξεις στην Ιταλία, αλλά και το πακέτο παροχών της κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός πάντως παρουσιάστηκε κατηγορηματικός: «Η Ελλάδα δεν είναι στα μνημόνια. Η χώρα δεσμεύεται από τους στόχους που έχει συμφωνήσει και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, αλλά τα μέσα είναι δική μας δουλειά. Δεν θα μας πει κανένας τεχνοκράτης τι θα κάνουμε», προσθέτοντας λίγο αργότερα πως «αν υπάρξει πολιτική παρέμβαση (σ.σ. όπως φάνηκε από τον Μ. Βέρμπερ) η απάντηση είναι «να ξεχάσετε ότι γνωρίζετε για την Ελλάδα. Εμείς βάλαμε στο τραπέζι 5,5 δισ. δικά μας χρήματα. Η αξιοπιστία μας είναι δεδομένη στην Ευρώπη, εμείς βγάλαμε την οικονομία από τα μνημόνια. Αν επιμείνουν κάποιοι ακραίοι θα κάνουν καλό στην προεκλογική μου εκστρατεία γιατί θα αποδείξουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι με την λιτότητα, αλλά με τους πολλούς».

Οι μειώσεις που περιλαμβάνει το πακέτο παροχών

Νομοτεχνικές βελτιώσεις αναμένεται να κάνει σήμερα το Υπουργείο Οικονομικών, σε ό,τι αφορά στις τιμολογιακές μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών σε χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ. Οι προθέσεις για βελτιώσεις προέκυψαν μετά τη σύγχυση που προκάλεσε η μερική επιστροφή ειδών στο 13%, σε αντίθεση με την παραμονή άλλων προϊόντων στο 24%.

Το αλαλούμ της μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα

Σαφή ένδειξη αυτής της σύγχυσης αποτελεί το γεγονός ότι το κακάο, για παράδειγμα, στο σούπερ μάρκετ θα φορολογείται με 13%, ενώ σε ένα μαγαζί που κάποιος θα το παραγγέλνει, ο ΦΠΑ θα μεταπηδά αυτομάτως στο 24%. Μοναδική -πλην αρνητική- εξαίρεση της σύγχυσης αποτελεί ο καφές, ο οποίος θα παραμείνει στο 24%, όπως και αν τον προμηθεύεται κανείς. Στο οικονομικό επιτελείο, πάντως, αναζητούν λύση για την επίλυση της αναστάτωσης αυτής που έχει προκληθεί, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει διόρθωση την τελευταία στιγμή, πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου, με σκοπό να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.

Διευκρινίζεται ότι, τρόφιμα που είχαν ήδη ΦΠΑ 13% δεν επηρεάζονται (πχ κρέας, αυγά, γάλα κλπ), αλλά αντιθέτως μειώνονται επεξεργασμένα ή άλλα τρόφιμα που είχαν ΦΠΑ 24%. Ορισμένα πάντως, όπως για παράδειγμα τα αλλαντικά (προϊόντα θερμικής επεξεργασίας) είχαν ήδη πτώση τιμών 6,6% τον τελευταίο ένα χρόνο και πρόκειται να φτηνύνουν ακόμα περισσότερο κατά περίπου 8%.

Υπογραμμίζεται ότι, σε σερβιριζόμενα είδη σε ταβέρνες και εστιατόρια όπως το σουβλάκι, οι τιμές θα πρέπει να πέσουν ξανά άμεσα μετά τις αυξήσεις που ήδη καταγράφηκαν από 1ης Μαΐου ή και νωρίτερα, λόγω της ανατίμησης διεθνώς του χοιρινού κρέατος.

Αναφορικά με τις 120 δόσεις, που αναμένεται να αρχίσουν να υποβάλλονται στην ειδική πλατφόρμα από αύριο, η κυβέρνηση σχεδιάζει να ανακοινώσει στη Βουλή πως αυξάνει τις 18 ή 30 δόσεις που προβλέπει το αρχικό σχέδιο νόμου για τις επιχειρήσεις (νομικά πρόσωπα), σε 24 ή 36 τελικά. Αν και μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί προφανή υποχώρηση της κυβέρνησης που αναγνωρίζει έτσι το πρόβλημα, το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος και φορείς της αγοράς πίεζαν για τουλάχιστον 60 δόσεις, αν όχι πλήρη εξομοίωση με τα φυσικά πρόσωπα. Και πάλι όμως δημιουργούνται συνθήκες άνισου και αθέμιτου ανταγωνισμού, αφού μια εταιρία (πχ Μονοπρόσωπη ΕΠΕ) θα ρυθμίζει σε μόλις 24 δόσεις το πολύ, το ίδιο χρέος που μια ανταγωνιστική προς αυτήν ατομική επιχείρηση το ρυθμίζει σε 120 δόσεις.

Σε ό,τι αφορά την πολυσυζητημένη 13η σύνταξη, στη ρύθμιση που πρόκειται να προταθεί δεν έχει αντιμετωπιστεί το ζήτημα της «αδικίας», καθώς ορισμένοι δικαιούχοι χάνουν 120-200 ευρώ για ούτε 1 ευρώ υψηλότερη σύνταξη. Για παράδειγμα, με κύρια σύνταξη 500,01 ευρώ ο συνταξιούχος θα λάβει 350 και όχι 500 ευρώ (-150 ευρώ), για κύρια σύνταξη 600,01 ευρώ θα λάβει 300 αντί 420 (-120 ευρώ) και για κύρια σύνταξη 1.000,01 ευρώ θα λάβει 300 αντί για 500 ευρώ (-200 ευρώ).

Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι αλλαγή στο ΦΠΑ θα έχουν και η ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο, που από τις 20 Μαΐου, θα «πέσουν» στο 6%, από 13% που ήταν έως τώρα. Η μείωση αυτή έρχεται με μετριάσει τις αυξήσεις 10% που έχουν σημειωθεί τον τελευταίο χρόνο, ρίχνοντας τις χρεώσεις στα περσινά επίπεδα, προ των αυξήσεων. Ταυτόχρονα, η μείωση ΦΠΑ στους λογαριασμούς ρεύματος είναι μια προσπάθεια να αναπληρωθούν οι εισοδηματικές απώλειες που έχουν από τις 30 Απριλίου οι συνεπείς φορολογούμενοι, επειδή μειώθηκε η «έκπτωση συνέπειας» από 15% σε 10%.

Αναφορικά με τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, στην τροπολογία προβλέπεται ότι, μεταξύ άλλων, σε ΦΠΑ 13% επιστρέφουν τα εξής:

-αρτεμισία

-βασιλικός

-χαμομήλι

-μαντζουράνα ή κοινή

-μολόχα,

-δενδρομολόχα,

-μέντα (δυόσμος) όλων των ποικιλιών,

-ρίγανη,

δενδρολίβανο,

φασκόμηλο,

τσάι του βουνού,

δίκταμο,

γριάδα ή ιαματική και

λουίζα, νωπά ή ξερά, έστω και κομμένα, σπασμένα ή σε σκόνη

Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση του κακάου, αυτά τα προϊόντα θα επιβαρύνονται με συντελεστή 24%, αν καταναλωθούν ως ρόφημα σε ένα μαγαζί.

Όπως προβλέπουν οι διατάξεις του πακέτου παροχών, στο συντελεστή 13%, από 24%, από τις 20 Μαΐου, εντάσσονται οι εξής κατηγορίες προϊόντων:

-Μπαχαρικά

-Βασιλικός, χαμομήλι, τσάι του βουνού, ρίγανη, δεντρολίβανο, μέντα, μαντζουράνα, λουίζα, φασκόμηλο, αρτεμισία, νωπά ή ξερά έστω και κομμένα, σπασμένα ή σε σκόνη.
-Σογιέλαιο, βαμβακέλαιο, ηλιανθέλαιο, καλαμποκέλαιο, σησαμέλαιο
-Λίπη και λάδια ζωϊκά ή φυτικά.
-Παρασκευάσματα κρεάτων, ψαριών ή μαλακοστράκων. Εξαιρείται το χαβιάρι.
-Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσμτα.
-Κακάο και παρασκευάσματα αυτού.
-Παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά, τα αλεύρια, τα άμυλα ή το γάλα (φρυγανιές, παξιμάδια, μπισκότα κ.α.). Είδη ζαχαροπλαστικής.
-Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων ή άλλων μερών φυτών εκτός των χυμών.
-Ζύμες (ενεργές ή αδρανείς).
-Παρασκευάσματα για σάλτσες και σάλτες παρασκευασμένες.
-Παρασκευάσματα για σούπες και ζωμούς, σούπες και ζωμοί παρασκευασμένα.
-Παγωτά έστω και αν περιέχουν κακάο.
-Ξύδια
-Αλάτι
-Έντερα, κύστες και στομάχια ζώων ολόκληρα ή σε τεμάχια
-Χαρούπια, ζαχαρότευτλα, ζαχαροκάλαμα και σε σκόνη.
-Εκμετάλλευση, καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων πλην των κέντρων διασκέδασης. Εξαιρείται η διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων.
-Παροχή υπηρεσιών από οικοτροφεία, δομές για άτομα με ειδικές ανάγκες και δομές που παρέχουν κατάλυμα σε άτομα με νοητική υστέρηση, ψυχικές διαταραχές και χρήση ουσιών.

Συμπερασματικά, πάντως, παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης για δημοσιονομικό χώρο, είναι ξεκάθαρο από τα οικονομικά στοιχεία που προέκυψαν ότι κάτι τέτοιο δεν υφίσταται και ότι ο «λογαριασμός» των παροχών ξεπερνά εμφανώς τα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας. Μάλιστα, βάσει της έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η αρνητική διαφορά μεταξύ κόστους του πακέτου παροχών και δημοσιονομικού χώρου φτάνει στα  131 εκατομμύρια ευρώ.