Το IRIS ανατρέπει τις καθημερινές συναλλαγές – Ο στόχος για επέκταση των άμεσων πληρωμών παντού

Το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη είναι να μπει το IRIS, το ελληνικό σύστημα άμεσων πληρωμών στις καθημερινές συναλλαγές των Ελλήνων, καθώς μπορούν χωρίς προμήθειες και κρυφές χρεώσεις να πληρώσουν τη δόση της εφορίας, να κάνουν αγορές, ή να πληρώσουν τον υδραυλικό ή τον οδοντίατρο.

Οι ιδιώτες δεν πληρώνουν προμήθεια στις συναλλαγές τους, καθώς η πληρωμή πραγματοποιείται άμεσα, ενώ για τους επαγγελματίες η προμήθεια είναι της τάξης 0,3%-0,5%, όταν οι αντίστοιχες χρεώσεις μέσω καρτών ξεπερνούν το 2%, καθώς από την προμήθεια αυτή έχουν λαμβάνειν τόσο το σχήμα καρτών (Visa, Mastercard, Amex), ο εκδότης της κάρτας (δηλαδή η τράπεζα) και ο διαχειριστής του POS.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συναλλαγές με κάρτες από τα περίπου 10 δισ. ευρώ το 2015 πέρυσι έφτασαν τα 62 δισ. ευρώ.

Τα δύο μεγάλα παγκόσμια σχήματα καρτών η Visa και η Mastercard, «έτριβαν» τα μάτια τους, καθώς μέσα σε 8 χρόνια είδαν τους τζίρους από τις συναλλαγές με τις κάρτες τους να εξαπλασιάζονται, τα έσοδα τους να απογειώνονται και φυσικά θεωρούν την Ελλάδα case study.

Με έναν μετριοπαθή υπολογισμό, το scheme fee, η προμήθεια που εισπράττουν είναι τουλάχιστον 0,3% που σημαίνει μόνο για το 2023 έσοδα 180 εκατ. ευρώ, ενώ την περίοδο 2016-2022 ξεπέρασαν τα 630 εκατ. ευρώ, χρήματα που πληρώσαμε για να εισάγουμε υπηρεσίες πληρωμών, καθώς το εθνικό σύστημα IRIS, που δημιουργήθηκε το 2016 βρισκόταν εν υπνώσει μέχρι τις αρχές του 2021.

Το εθνικό σύστημα πληρωμών καλύπτει τα τρία βασικά σκέλη συναλλαγών καθώς:

• Το IRIS Person to Person επιτρέπει την άμεση μεταφορά χρημάτων μέχρι 500 ευρώ τη μέρα μεταξύ ιδιωτών χωρίς χρέωση.
• Το IRIS Person to Business (P2B) από την άλλη, επιτρέπει την άμεση μεταφορά χρημάτων από τον ιδιώτη (δωρεάν) στον επαγγελματία ή την μικρή επιχείρηση. Η χρέωση είναι της τάξης του 0,3%-0,5% επί του ποσού της συναλλαγής. Όταν αντίστοιχες πληρωμές με κάρτες χρεώνονται με 1,5%-2%. Και θα πρέπει να σημειωθεί πως ο πελάτης, όταν πληρώνει τον επαγγελματία με IRIS οι δαπάνες φοροεκπίπτουν, καθώς δηλώνονται στη διαδικασία δόμησης του αφορολόγητου.

Οι επαγγελματίες θα πρέπει μέχρι το τέλος Ιουνίου 2024 να έχουν διαθέσιμη  την υπηρεσία, διαφορετικά θα έχουν πρόστιμο 1.500 ευρώ.

• Το IRIS Commerce αποτελεί το εθνικό προϊόν πληρωμής, καθώς παρέχει τη δυνατότητα στους πολίτες να κάνουν αγορές (π.χ. από το φαρμακείο) ή να εξοφλήσουν υποχρεώσεις τους (π.χ. πληρωμή φόρου). Η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν έχει όριο ποσού και δεν απαιτεί εγγραφή για τον πληρωτή, συγκεκριμένα η μέση πληρωμή με IRIS που πραγματοποιείται στην ΑΑΔΕ είναι 2.400 ευρώ ενώ με κάρτα είναι 175 ευρώ.
• Το IRIS Commerce δεν έχει μπει ακόμη στο φυσικό κατάστημα και ο στόχος τώρα της ΔΙΑΣ είναι να γίνει σύντομα και ο υπάλληλος να ρωτά «Κάρτα ή IRIS;».

Το υπουργείο Οικονομικών έχει ως εθνικό στόχο την καθιέρωση του IRIS καθώς όσες περισσότερες εναλλακτικές μεθόδους πληρωμής προσφέρονται, τόσο μειώνεται η χρήση των μετρητών (και άρα της φοροδιαφυγής), αυξάνεται ο ανταγωνισμός προς όφελος επιχειρήσεων και πολιτών και αυξάνεται η ασφάλεια και η ευχρηστία των πληρωμών μέσα από την ψηφιοποίηση τους.

Ανάλογοι εναλλακτικοί τρόποι ηλεκτρονικής πληρωμής, δηλαδή οι πληρωμές από λογαριασμό σε λογαριασμό (Account to Account – A2A), όπως είναι το IRIS, ευδοκιμούν πλέον σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα κυριαρχούν  σε χώρες όπως η Βραζιλία (με το προϊόν PIX) και η Ινδία (με το προϊόν UPI), καθώς με  ισχυρή κυβερνητική και τραπεζική υποστήριξη καθιερώθηκαν.

Και ενώ στη Ευρώπη η χρήση μεθόδων πληρωμής A2A αντιπροσωπεύει κατά μέσο όρο το 18% της αξίας του ηλεκτρονικού εμπορίου (καθώς όλα τα κράτη έχουν αναπτύξει ανάλογα συστήματα), στην Ελλάδα τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά με το προϊόν IRIS commerce να αντιπροσωπεύει μόνο 2,4% της αξίας των συναλλαγών στο ηλεκτρονικό εμπόριο.

Πόσοι χρησιμοποιούν το  IRIS payments

Σύμφωνα με επικαιροποιημένα στοιχεία (Απρίλιος 2024) έχουν ενεργοποιήσει το IRIS payments στο mobile banking app τους:

– 2,5 εκατομμύρια ιδιώτες και 271 χιλιάδες επαγγελματίες

Η υπηρεσία παρέχεται σήμερα από τις τράπεζες:

Alpha, Εθνική, Eurobank, Πειραιώς, Συν/κη Ηπείρου, Viva, Optima, Αttica, στις οποίες θα προστεθούν σύντομα η Συνεταιριστική Καρδίτσας και η Παγκρήτια.

Αξίζει να σημειωθεί πως το 2016 παρεχόταν μόνο από τις 4 συστημικές τράπεζες και με διαφορετικά ονόματα ανά τράπεζα.

Το πρώτο τρίμηνο του 2024 πραγματοποιήθηκαν μέσω του:

– IRIS P2P 8,8 εκατομμύρια συναλλαγές από 3,1 εκατομμύρια το πρώτο τρίμηνο του 2023 (+185% αύξηση συναλλαγών)

– IRIS P2Β 74 χιλιάδες συναλλαγές από 8.000  το πρώτο τρίμηνο πέρυσι (+834% αύξηση συναλλαγών)

– IRIS Commerce 1,3 εκατ. συναλλαγές από 700 χιλιάδες (+81% αύξηση συναλλαγών)

Διαβάστε επίσης:

Στην Εαρινή Σύνοδο του Δ.Ν.Τ και της Παγκόσμιας Τράπεζας ο Κωστής Χατζηδάκης

Χατζηδάκης: Η επέκταση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ενισχύσει όλη την Ευρώπη

Χατζηδάκης στο ECOFIN: Πρωτοπόρα η Ελλάδα στις απορροφήσεις και στις μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης