Διασχίζω το πάρκο Ριζάρη μ’ έναν δυνατό αέρα που ανακόπτει τον βηματισμό, σηκώνει την ομπρέλα και το ψιλό χιονόνερο χτυπάει στο πρόσωπο. Ανάμεσα στα ψηλά δέντρα βλέπω απέναντι, ευτυχώς σε λιγοστά μέτρα, στη Βασιλίσσης Σοφίας τον προορισμό μου, το λευκό σύγχρονο κτήριο με τα φιμέ παράθυρα και την επιβλητική είσοδο. Η καγκελόπορτα ανοίγει και ένας ευγενής κύριος με οδηγεί στο ασανσέρ για να ανέβω στους επάνω ορόφους. Παραξενεύομαι, διότι δε με ρωτούν ούτε όνομα, ούτε ιδιότητα. Σύντομα αντιλαμβάνομαι το γιατί…
Όλα λειτουργούν σαν ελβετικό ρολόι στην εταιρεία, όλοι είναι ενήμεροι για το γύρισμα, με το «καλημέρα» νιώθεις έναν ούριο άνεμο να σε κατευθύνει.
Έχω φτάσει νωρίτερα, το συνεργείο ήδη βρίσκεται στον χώρο, αλλά η μεγαλύτερη έκπληξη είναι ότι με υποδέχεται ο ίδιος ο Νίκος Πατέρας.
Εξαιρετικός οικοδεσπότης, μου επεφύλασσε μια εγκάρδια υποδοχή με ένα πλατύ χαμόγελο και με μια ζεστή χειραψία έσπασε σε δευτερόλεπτα τον πάγο.
Με το γνώριμο στιβαρό παρουσιαστικό, μαύρο κουστούμι, λευκό πουκάμισο και σκουρόχρωμη γραβάτα, ένας από τους κορυφαίους έλληνες πλοιοκτήτες, με παράδοση στη ναυτιλία 7 γενεών και ιδρυτής της Contships Management Inc., με ξεναγεί στους ορόφους και μου συστήνει τους συνεργάτες του. Από τον αρχαιότερο, έναν κρητικό «σύντεκνο», γερό σκαρί με τη σπίθα ζωντανή στο μάτι, μέχρι τους νεότερους και, βέβαια, τα δύο μεγαλύτερα από τα τρία παιδιά του, τη δικηγόρο κόρη του, Αναστασία, και τον γιο του, Διαμαντή, που ασχολείται με τα οικονομικά και ήδη δουλεύουν στην εταιρεία.
Εσωτερικά, η πολυτέλεια διακρίνεται όχι μόνο στο τεράστιο γραφείο του κυρίου Πατέρα και στις αίθουσες συσκέψεων, αλλά σε όλους τους χώρους εργασίας.
Το σκούρο γκρι χρώμα στους τοίχους συνδυάζεται με το ξύλο στα έπιπλα, τις ευρύχωρες μαύρες δερμάτινες πολυθρόνες και τους καναπέδες, τα διάσπαρτα ξεχωριστά αντικείμενα της ναυτοσύνης -πυξίδες, αστρολάβους, παγκόσμιους χάρτες-, τις αναρίθμητες οικογενειακές και αναμνηστικές με επίσημα πρόσωπα φωτογραφίες, ενώ αναδεικνύει τα έργα τέχνης, πίνακες κυρίως του Γιάννη Μόραλη.
Αυτό που, όμως, κάνει περισσότερη εντύπωση είναι τα χαμόγελα που μετρήσαμε, η καλή διάθεση που αποπνέει η ατμόσφαιρα στην εταιρεία.
«Σαν μια οικογένεια είστε εδώ…», ρωτάω τον Νίκο Πατέρα που κάθεται μπροστά από το γραφείο εργασίας με τις κάμερες πλέον ανοικτές.
«Ναι θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό για κάθε εταιρεία οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί να είναι ευτυχισμένοι και πιστεύω ότι το έχουμε καταφέρει αυτό, χαίρομαι που το είδατε κι εσείς», λέει.
Είναι ικανοποιημένος. Λίγες μέρες νωρίτερα έκλεισε μια σημαντική συμφωνία και μπήκε στη σκανδιναβική αγορά με την έκδοση ομολόγων με στόχο την άντληση κεφαλαίων ύψους τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δολαρίων.
«Το συγκεκριμένο project είναι πρωτοποριακό γιατί είμαστε η πρώτη αμιγώς ιδιωτική ελληνική εταιρεία που έκανε ένα ομόλογο. Πολλές εταιρείες έχουν κάνει ελληνικό ομόλογο στο εξωτερικό αλλά ήταν όλες εντός του χρηματιστηρίου είτε της Νορβηγίας είτε της Αμερικής, οπότε ήταν πρωτοποριακό υπό αυτή την έννοια, ότι κερδίσαμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών με τα καλά οικονομικά στοιχεία της εταιρείας…», απαντάει ήρεμα.
Τον έχουν χαρακτηρίσει χρυσό dealmaker διότι καταφέρνει να αγοράζει ευκαιρίες και να πουλάει με κέρδος.
«Αυτό είναι αλήθεια πιο πολύ στο dry (φορτίο) θα έλεγα, παρά τώρα, γιατί είμαστε νεόκοποι στο container, είμαστε 10 ετών εταιρεία… Στο dry σταθήκαμε πολύ τυχεροί, μέσα βέβαια σ’ αυτή την τύχη κοντέψαμε να χρεοκοπήσουμε 2 φορές γιατί τραβήξαμε πολύ το leverage (μόχλευση), αλλά όντως καταφέραμε και πουλήσαμε πλοία σε 3 και 4 φορές μεγαλύτερη τιμή απ’ ό,τι αγοράσαμε», θυμάται χαμογελώντας.
Έχουν περάσει από τα χέρια του γύρω στα 150 με 160 πλοία!
Μιλάμε για το ρίσκο της δουλειάς και τον ρωτάω για τα χρήματα που βγάζει ένα πλοίο μεταφοράς την ημέρα…
«Κοιτάξτε, την καλή εποχή [για] ένα πλοίο container σαν τα δικά μας, [είναι] περίπου 15.000 δολάρια ο ναύλος την ημέρα», απαντά.
Φτάνουμε στην εποχή που πουλάει τα 50 βαπόρια του στόλου, κρατώντας όπως επισημαίνει το 70% του προσωπικού, αποφασισμένος να κάνει ένα διάλειμμα. Ήταν το 2008, πριν από την κατάρρευση της Lehman Brothers.
«Εντελώς συμπτωματικό, αυτό είναι ένας άλλος μύθος, ότι και καλά εγώ είχα καταλάβει ότι θα καταρρεύσουν οι τράπεζες! Δεν το είχα καταλάβει, γιατί αν το είχα καταλάβει, δεν θα είχα επενδύσει από τα κέρδη μου από τις πωλήσεις των πλοίων σε μετοχές αμερικανικών τραπεζών!», αποκαλύπτει γελώντας.
Μπαίνουμε στο κεφάλαιο «Παναθηναϊκός» και τη διετία που διετέλεσε πρόεδρος.
«Τότε ήταν που σκέφτηκα να το πάρω “take it easy” για ένα χρονικό διάστημα και να ασχοληθώ με την ομάδα, το οποίο φυσικά δεν ήταν “take it easy”, ήταν πάρα πολύ δύσκολο!!!», διηγείται ο Νίκος Πατέρας.
Ο πατέρας του, Διαμαντής, υπήρξε γενικός αρχηγός του «τριφυλλιού» και μέρος της θρυλικής ομάδας του Παναθηναϊκού που έφτασε μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο Γουέμπλεϊ το 1971.
«Η ιστορία με τον Παναθηναϊκό είναι μακριά, ήμουν από τα παιδάκια που είχαν την τύχη να πάνε στο Γουέμπλεϊ… Στο σπίτι μας είχαμε κάθε μέρα τον Πούσκα, τον Δομάζο… Έτσι έδεσε η ιστορία. Θεωρώ ότι ήταν μεγάλη τιμή για μένα και χαρά που ήμουν στον ΠΑΟ. Από εκεί και πέρα, κάποια στιγμή διαφώνησαν οι μέτοχοι μεταξύ τους και αποχώρησα…», λέει.
«Πήρατε και “νταμπλ”…», προσθέτω.
«Πήραμε και “νταμπλ”, αλλά αυτό ήταν κατά κάποιο τρόπο “Θείο Δώρο” γιατί με κράτησε έξω από τη Ναυτιλία σε μια εποχή που, αν είχα μπει, οι πιθανότητες είναι ότι θα ήμασταν χαμένοι», καταλήγει.
Νωρίτερα, κατά την ξενάγηση, σταθήκαμε σ’ έναν πίνακα με το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας. Η ρίζα στις Οινούσσες Χίου χρονολογείται το 1770, στον πατριάρχη Ιωάννη Πατέρα που είχε 5 γιους και ήταν ιερέας. Εξ ου και το επίθετό τους, από το Πατέρας Ιωάννης, Ιωάννης Πατέρας. Οι 3 από τους 5 γιους δημιούργησαν τα παρακλάδια των ναυτιλιακών εταιρειών που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Ο ίδιος ξεκίνησε σε ηλικία 23 ετών, σε μια εποχή που η Ναυτιλία περνούσε μια τεράστια κρίση.
«Γαλουχήθηκα στα δύσκολα, μεγάλωσα βλέποντας κλάμα… Από το ’86 έως το ’88 ο πατέρας μου και ο θείος μου μ’ εμπιστεύτηκαν κι άρχισα να αγοράζω πλοία μην έχοντας μεγάλη εμπειρία, με την τύχη του πρωτάρη… Ένα πράγμα που με χαρακτηρίζει είναι ότι δεν δένομαι με τα πλοία, αν έχει το όνομα του παππού μου, της γιαγιάς μου, δε μ’ ενδιαφέρει τόσο πολύ όσο η υπεραξία του καραβιού στη μεταπώληση ή αν το βαπόρι είναι τυχερό κατά τη διάρκεια που ναυλώνεται», επισημαίνει.
Η «τύχη» εμφανίζεται συχνά στις κουβέντες του και είναι εμφανές ότι την υπολογίζει ως παράμετρο στη ζωή, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από σκληρή δουλειά ώστε να την αρπάξεις από τα μαλλιά, όταν περάσει από μπροστά σου.
«Το πιο σημαντικό μάθημα που μας δίνει η ζωή είναι να μην παίρνουμε τίποτα ως δεδομένο», λέει ο κραταιός άνδρας της Ναυτιλίας αναφερόμενος συγκεκριμένα στην εποχή που πέρασε μια μεγάλη περιπέτεια υγείας και στο πόσο άλλαξε στη συνέχεια τις ισορροπίες του.
Θυμάται όταν ήταν 17 χρονών το πρώτο του μπάρκο, που τον έστειλαν να σκληραγωγηθεί στην Καραϊβική, που μονάχα ειδυλλιακό, όπως ακούγεται, δεν ήταν. «1981, εποχή Εσκομπάρ, κάθε φορά που προσεγγίζαμε στεριά, ανέβαινε ο στρατός στο καράβι», θυμάται.
Το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της οικογένειας είναι μεγάλο και πολυεπίπεδο. Μέσω του ιδρύματος «Νικόλας Δ. Πατέρας», συνεχίζει πραγματοποιώντας δωρεές και υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την ανακαίνιση και αναστήλωση εκκλησιών κ.ά.
«Παραδειγματίστηκα από τον Γιάννη Διαμαντή Πατέρα, 4ος -5ος συγγενής στο γενεαλογικό δέντρο, που είχε μια θεωρία που την ακολούθησαν αρκετοί νησιώτες, ότι πρέπει μέρος από το βιός να το επιστρέψεις στην κοινωνία… Το πιο πρόσφατο που κάνουμε τώρα είναι ότι ανακαινίζουμε στου Ιωάννη Πατέρα την πτέρυγα στον «Ευαγγελισμό» τον 8ο, τον 7ο και τον 6ο όροφο», λέει.
Με θερμά λόγια μιλάει για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο που τον τίμησε όταν τον χειροθέτησε Άρχοντα Οφφικιάλιο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
«Ήταν μια μεγάλη κίνηση και από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, τον Δήμαρχο Κώστα Μπακογιάννη και από εμάς, που βάλαμε τα χρήματα να κάνουμε δύο ανακαινίσεις στον Άγιο Νικόλαο του Πτωχοκομείου Αθηνών, να ξέρουμε ότι το Πατριαρχείο έχει ένα ναό στην Αθήνα αφοσιωμένο στον Πατριάρχη μας», λέει.
«Εδώ είμαστε μπροστά από το πάρκο Ριζάρη και γίνονται έργα του Μετρό…», δεν προλαβαίνω να ψελλίσω, για να με διακόψει με ένα παράπονο.
«Θέλετε να με πικράνετε τώρα;», μου λέει.
Έχει δώσει αγώνα για να μην κοπούν 200 δέντρα και να διασωθεί το πάρκο που το Ίδρυμα Πατέρα ανακαίνισε και είναι μια από τις λιγοστές οάσεις πρασίνου μέσα στην Αθήνα. Αίτημά του, που έγινε εν μέρει δεκτό από το ΣτΕ όπου προσέφυγε, είναι να υπάρξει μια άλλη εφικτή τεχνική λύση για τη Γραμμή 4 του Μετρό, με ευαισθησία για το περιβάλλον χωρίς να καταστραφεί ο πνεύμονας πρασίνου που όλοι οι πολίτες έχουμε ανάγκη.
Θα τον ξαναγυρίσω στη θάλασσα που αγαπάει, στα ανέμελα παιδικά χρόνια με το ποδήλατο στη Βουλιαγμένη που τότε ήταν σαν χωριό.
Πώς ξεκίνησε το πάθος με τα superyachts για να φτάσει να αγοράσει το 65 μέτρων πρώην σκάφος του Εμίρη του Κατάρ, νυν «Adamas V»;
«Μπορεί και το Αdamas V να βγει σύντομα σε πώληση», ρωτάω καταλαβαίνοντας ότι πρόκειται για ένα αέναο παιχνίδι πώλησης-αγοράς, που δεν έχει απαραίτητα στόχο το επόμενο καλύτερο μοντέλο αλλά τη διαδικασία, την ενασχόληση.
«Ναι, βέβαια, μπορεί», απαντάει γελώντας. «Αγόρασα πρόσφατα ένα ψαράδικο κι έχω σκοπό να του κάνω μερικές δουλειές», συμπληρώνει.
Ο Νίκος Πατέρας είναι η περίπτωση του ανθρώπου που άμα τη εμφανίσει μπορεί, αν θέλει, να «σε ψαρώσει», όπως λέμε λαϊκά.
Είναι η θωριά του, το σταθερό βαθύ βλέμμα, τα χρόνια που μετράει και οδηγεί με επιτυχία την οικογενειακή παράδοση στη ναυτιλία, οι φουρτούνες που έχει κι αυτός αντιμετωπίσει και στις οποίες έχει αντεπεξέλθει…
Από εκείνο το χειμωνιάτικο πρωινό πάντως, έμεινε σε όλους μας η καταπληκτική φιλοξενία του, οι κουβέντες που αντάλλαξε με όλους τους συναδέλφους στο συνεργείο – είχε έναν καλό λόγο για τον καθένα ξεχωριστά και μια παιδικότητα κρυμμένη στο χαμόγελο.
«Το κυριακάτικο τραπέζι όπου μαζευόμαστε όλη η οικογένεια είναι η μεγαλύτερη γαλήνη που υπάρχει για μένα», αποτίμησε στο φινάλε της κουβέντας μας.
Και όταν ρώτησα τι προτιμάει, «εφοπλιστής ή πλοιοκτήτης;», απάντησε αυθεντικά και με χαμόγελο: «Καραβοκύρης!».
