Η είδηση «Έλληνας για πρώτη φορά ο πρόεδρος του Συμβουλίου του CERN… o Κωνσταντίνος Φουντάς εξελέγη με θητεία 2025 με 2027 στη θέση που εδρεύει στη Γενεύη», ανακοινώθηκε λίγο πριν από τον εορτασμό των 70 χρόνων ζωής του κορυφαίου επιστημονικού ιδρύματος.
Επιφώνημα με πολλά θαυμαστικά!!!
Μια κορυφαία διάκριση ενός Έλληνα επιστήμονα, που το μόνο που ήθελε από πολύ μικρός στη ζωή του, όπως μου εξομολογήθηκε, και το αποφάσισε σ’ ένα παγκάκι υπό το φεγγαρόφως της Ακρόπολης, ήταν να γίνει Φυσικός!
Μια μεγάλη, φωτεινή διαδρομή από την Πύλο της Μεσσηνίας στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με υποτροφία στο Columbia της Αμερικής, πίσω στην Ευρώπη και στο Cern, το μεγαλύτερο κέντρο πυρηνικών ερευνών στα σύνορα Ελβετία και Γαλλίας.
Ψάχνω τρόπο επικοινωνίας και το μυαλό μου τρέχει σε Big Bang, επιταχυντές, το Σωματίδιο Χιγκς, έρευνα, επιστήμη…
Βαθμός δυσκολίας: Πυρηνική Φυσική!
Με σεβασμό το προσπερνάω, ο ενθουσιασμός μου το υπερβαίνει, να μάθουμε περισσότερα για το ποιος είναι ο κύριος Κωνσταντίνος Φουντάς…
Τον πετυχαίνουμε στην Αθήνα για λίγες μόνο ώρες. Από την έδρα του τα Γιάννενα τον περιμένει μία πτήση για διάλεξη στη Γεωργία.
Προσηνής, με χαρακτηριστικά στρογγυλά γυαλιά και με ένα χαμόγελο γλυκύτητας προς όλους τους ανθρώπους στο Ευγενίδειο Πλανητάριο που μας φιλοξενεί για το γύρισμα.
Από τις πρώτες κουβέντες διακρίνω ένα γνώριμο τοπικό ιδίωμα… Παράξενο, αλλά ακούγεται σαν Κρητικός!
«Όχι δεν έχω καμια καταγωγή, πρέπει να το κόλλησα από την παρέα, πολλά χρόνια με Κρητικούς!»
Είμαστε έτοιμοι να γράψουμε και τότε ανοίγει ένα χαρτοφύλακα, βγάζει 2-3 γραβάτες.
«Τι λέτε να βάλω γραβάτα;», ρωτάει γελώντας.
«Δεν είναι απαραίτητο, όπως αισθάνεστε», απαντάω και εύθυς τις αποσύρει!
Το budget του Cern είναι 1,4 δισ. ευρώ ετησίως, από πού προέρχεται και πώς θα το διαχειριστεί από τη θέση που θα αναλάβει από την 1η Ιανουαρίου του 2025;
«O πρόεδρος καθορίζει την ατζέντα και προσπαθεί να φέρει ομοφωνία.»
«Ανάμεσα στις 24 χώρες μέλη και τα συγκρουόμενα συμφέροντα», συμπληρώνω εγώ.
«Το Cern προσπαθεί να ικανοποιεί όλες τις χώρες, αλλά βασικά αποφασίζει αξιοκρατικά.»
Με όσο πιο απλά λόγια γίνεται, μου αφηγείται σαν παραμύθι τι ξέρουμε μέχρι τώρα για τη Δημιουργία του Σύμπαντος και πού επικεντρώνεται η έρευνα από εδώ και πέρα.
«Όπως ξέρετε, το 2012 βρήκαμε το σωματίδιο Χιγκς.»
«Το σωματίδιο του Θεού», τείνω να συμπληρώσω.
«Αυτό ήταν ατυχές… Ξέρετε η αρχική πρόθεση ήταν να ονομαστεί “the god unparticle” δηλαδη το άτιμο σωματίδιο. Ο εκδότης δεν ήθελε τέτοιο τίτλο και το έβγαλε “the god particle” έτσι προέκυψε το σωματίδιο του Θεού», διευκρινίζει.
Δικό του όραμα ο επόμενος επιταχυντής που σχεδιάζεται και θα στοιχίσει 15 δισ. ευρώ!
Ζαλισμένη από τα κόστη και τα δισεκατομμύρια, στρέφω τη συζήτηση στη συνεισφορά του Cern στην καθημερινότητα και τις τεχνολογίες αιχμής που αναπτύσσονται στο Κέντρο.
«Είναι γνωστό ότι στο CERN ανακαλύφθηκε το Ίντερνετ… είναι μεγάλη η συνεισφορά του στην τεχνολογία, η καθημερινή αλληλεπίδραση με την βιομηχανία… ένα μικρό κομμάτι ασχολείται με την ιατρική και τη θεραπεία του Καρκίνου… είναι και το κομμάτι του human resources. Το Cern δρα σαν μαγνήτης για ανθρώπους που είναι ambitious (φιλόδοξοι) και το 95% δεν θα καταλήξει στα πανεπιστήμια… αυτοί παίρνουν δεξιότητες και πάνε στη βιομηχανία, αλλά στην ευρωπαϊκή, δεν έρχονται στην ελληνική και θα πρέπει κάτι να κανουμε», επισημαίνει με έκδηλη αγωνία.
Ο ίδιος θυμάται τη δίψα του για γνώση. Στα 18-19 του δούλευε τα καλοκαίρια σαν ψυκτικός, επιδιόρθωνε air condition στο Κουκάκι, όπως μου λέει για να αγοράσει τα πρώτα του βιβλία στα Αγγλικά.
«Ο πατέρας μου δεν είχε λεφτά να με στείλει στο εξωτερικό και η Αμερική έδινε υποτροφίες. Πηγαίνοντας εκεί, αν σε παίρνανε, δε θα χρειαζόσουν χρήματα από την οικογένεια σου.»
Η συζήτηση έρχεται σε θέματα αξιοκρατίας στην Ελλάδα και τα πανεπιστήμια.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν αλυσίδες αριστείας… όμως πολλές φορές δεν υποστηρίζονται. Στο πανεπιστήμιο τα ερευνητικά λεφτά μοιράζονται από φίλο σε φίλο και πάει λέγοντας, και αυτό δεν έχει αλλάξει. Πολλοί φωνάζουν για την κομματικοποίηση, δεν είναι αυτό. Τα κόμματα είναι ο “μαϊντανός” που βάζει ο καθένας για να υποστηρίξει τα συντεχνιακά συμφέροντα. Όταν τα συντεχνιακά συμφέροντα κινδυνεύουν, όλοι δεξιοί και αριστεροί είναι μαζί», υποστηρίζει ο κ. Φουντάς.
Brain drain
Τον ρωτάω για το brain drain.
«Ενας φοιτητής μου που έκανε master, θα δουλέψει στην Αθήνα με πρώτο μισθό 800 ευρώ… δεν… it’s a non starter… η καινούργια γενιά θέλει να μείνει στην Ελλάδα και γι’ αυτό είναι σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα να έχει startups… Όταν ήμουν στο Imperial College, στο τέταρτο έτος είχαμε μάθημα πώς να φτιάξεις μια startup. Εδώ, αν το πείτε στα πανεπιστήμια, θα φτύνουν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα “αποτάσσομαι τον Σατανά”. Εκεί είμαστε πίσω», σημειώνει.
Πόλεμοι και πυρηνική απειλή
Ποιες είναι οι σκέψεις του για τους δύο πολέμους στη γειτονιά μας και την πυρηνική απειλή να ακούγεται συχνά;
«Καταρχάς δεν υπάρχει πυρηνικός πόλεμος που να είναι περιορισμένος. Δηλαδή υπάρχουν τα τακτικά όπλα τα οποία τα ρίχνουν με κανόνια… Όταν πέσουν πυρηνικά όπλα, θα είναι καθολικός πυρηνικός πόλεμος, αυτό πιστεύω εγώ, με τη συμμετοχή της Ρωσίας και της Αμερικής και πιθανά της Κίνας, που σημαίνει ότι θα εξαφανισθεί ο πολιτισμός», τονίζει.
Τεχνητή νοημοσύνη και ανθρωπότητα
Για την τεχνητή νοημοσύνη θεωρεί ότι θα μας ωφελήσει.
«Η ΑΙ, αυτή καθ’ αυτή βοηθάει τον άνθρωπο, όπως κάθε τεχνολογική επανάσταση, αλλά θα έχουμε κύματα ανέργων. Όπως συνέβη με την παγκοσμιοποίηση, την σπρώξανε οι Αμερικάνοι, τελικά χάσανε από αυτή… Άλλοι κέρδισαν: Οι Κινέζοι και οι Ευρωπαίοι ως ένα σημείο. Και αυτό, ότι έχασε η Αμερική από την παγκοσμιοποίηση, μας δημιουργεί τον Τραμπ, γιατί η ελίτ αγνοεί τα προβλήματα του κόσμου και ο Τραμπ είναι δημαγωγός και ξέρει να πατάει τα σωστά κουμπιά», εξηγεί.
Το χρώμα του χρήματος…
Τα χρήματα, τι ρόλο έπαιξαν στη ζωή του;
«Για μένα; None!» απαντάει στα Αγγλικά, τα οποία ξεφυτρώνουν πού και πού στη συζήτησή μας.
«Βέβαια, μ’ ενδιέφερε κάποτε να έχω μια θέση, να μην είμαι επαίτης στο δρόμο για να μπορώ να κάνω φυσική… Κατ’ αρχάς, αν με ενδιέφεραν τα χρήματα μετά το διδακτορικό μου θα είχα πάει να κάνω άλλα πράγματα», εξομολογείται.
…και το κεφάλαιο «Θεός»
Κλείνοντας, τον ρωτάω για τον Θεό, αν υπάρχει ένα ανεξήγητο θεϊκό μυστικό, μια θεϊκή δημιουργία στο σύμπαν.
«Αν υπάρχει Θεός ή όχι δεν είναι θέμα της επιστήμης. Αυτό είναι θέματα του καθενός μας. Είχα διαβάσει όταν ήμουν φοιτητής Μπρεχτ, «Τις ιστορίες του κυρίου Κόυνερ». Εκεί κάποιος τον ρώτησε αν χρειάζεται να πιστεύεις στον Θεό και ο Κόυνερ απάντησε: «Αν η ζωή σου αλλάξει πιστεύοντας σε Θεό, τότε χρειάζεσαι Θεό».
«Χρειάζεσαι Θεό για να κάνεις το σωστό;», συμπληρώνει ο κ. Φουντάς απαντώντας.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Κωστής Χατζηδάκης στο My Story: Τι λέει για Σαμαρά, οικονομία και η μεγάλη ανατροπή στη ζωή του
- Εθνική Τράπεζα: Ολοκλήρωσε τη διασύνδεση με καλώδιο μεταφοράς δεδομένων Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας
- Πού ξοδεύουν τα δισεκατομμύρια τους τα Χριστούγεννα οι πλουσιότεροι του κόσμου
- H Intralot, οι λαμπρές υπεραξίες (76%) του στρατηγικού επενδυτή Σου Κιμ και ο ρόλος του την επόμενη μέρα
- Οι 10 Ευρωπαίοι δισεκατομμυριούχοι κληρονόμοι κάτω των 35 ετών
