Τη χρονιά που πέρασε, το 2024, κάθε μέρα εντοπίζονταν 30 περιστατικά βίας και όχι μόνο από εφήβους. Η εφηβική παραβατικότητα έχει αυξηθεί δραματικά στην μετά COVID-19 εποχή, λένε οι επιστήμονες, που ασχολούνται με το θέμα, και εξηγούν πώς μπορεί το περιβάλλον να συμβάλει στην, κατά το δυνατόν, αποφυγή του φαινομένου.

Τα περιστατικά αυτά αφορούν, μεταξύ άλλων, σε μικροκλοπές, λεκτικές επιθέσεις, άσκηση σωματικής βίας, διαδικτυακό εκφοβισμό, οπαδική βία, βανδαλισμούς… Επιπλέον υπάρχει και η λεγόμενη υποπαραβατική συμπεριφορά. Όταν, δηλαδή, το παιδί πάει να κλέψει κάτι από ένα περίπτερο, για παράδειγμα, αλλά το πιάνουν.

1

Ο εγκλεισμός και όλες οι σαρωτικές αλλαγές, που επέφερε η πανδημία, εκτόξευσαν τέτοιες συμπεριφορές.

Την ώρα που η τηλεοπτική σειρά “Adolescence” δείχνει τη σκοτεινή πλευρά της εφηβείας, προκαλώντας ανατριχίλα και βαθύ προβληματισμό, ειδικοί στην Ελλάδα επιχειρούν να «σπάσουν» τον κύκλο της παιδικής παραβατικότητας.

Το θέμα συζητήθηκε σε συνέντευξη τύπου της ομάδας της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ.

Εφηβική παραβατικότητα: 30 περιστατικά την ημέρα το 2024

Οι «πρωταγωνιστές» αυτών των συμπεριφορών είναι μάλλον αναμενόμενοι, χωρίς, βέβαια, να αποκλείονται και οι εκπλήξεις, τα outsiders.

Κατά κανόνα είναι παιδιά που μεγαλώνουν σε προβληματικές ή διαλυμένες οικογένειες και δεν τα πάνε καθόλου καλά στο σχολείο. Για αυτό και πολύ συχνά το παρατάνε. Άλλες, λίγες, φορές είναι παιδιά «καλών» οικογενειών, που, όμως, ηρωοποιούν την παραβατικότητα και μιμούνται ανάλογες συμπεριφορές, καθώς παρασύρονται.

«Το 2023 φτάσαμε τις 10.776 περιστατικά ανήλικης παραβατικότητας και το 2024 καταγράφηκε αύξηση 46%. Οι πιο συνήθεις παραβατικότητες είναι η ομαδική βία, το bulling στα σχολεία, οι κλοπές και η σεξουαλική κακοποίηση», ανέφερε ο ψυχολόγος – ερευνητής Στέφανος Αλεβίζος.

Τι να κάνουν οι γονείς

Ο ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος είναι καταλυτικός για την έκφραση ή μη τέτοιων συμπεριφορών.

Όπως εξηγεί η παιδοψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη Connect Thessalonki, Connect Family και Connect Ionian της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ, Κατερίνα Τσούρου:

«Οι γονείς καλό είναι να κάνουν κάποιες δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά τους. Μπορεί στην αρχή η πρωτοβουλία τους να αντιμετωπιστεί με λίγη μουρμούρα, αλλά τα παιδιά ακολουθούν και αυτό βελτιώνει πολύ την επικοινωνία στην οικογένεια. Μπορεί να είναι μια βόλτα για περπάτημα, ένα επιτραπέζιο, μια έξοδος για σινεμά ή για φαγητό».

Η «στροφή» στον πολιτισμό και στον αθλητισμό βοηθάει πολύ τα παιδιά σύμφωνα με τους επιστήμονες, που ασχολούνται με το θέμα.

Επιπλέον, με την κατάλληλη υποστήριξη, τα παιδιά μπορούν να επιστρέψουν στο σχολείο και να βελτιώσουν τη συμπεριφορά τους – δεν είναι εύκολο, αλλά συμβαίνει.

ΙΑΣΙΣ: Νέο Κέντρο Ημέρας και νέα εφαρμογή

Εδώ και λίγο καιρό λειτουργεί ένα νέο Κέντρο Ημέρας για την υποστήριξη εφήβων, που κινδυνεύουν να εμφανίσουν παραβατικές συμπεριφορές, προσφέροντας ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον.

Τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν σε εξειδικευμένα προγράμματα και δράσεις για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους, την ενδυνάμωση και την επανένταξή τους στην κοινωνία.

Το Δίκτυο Connect Thessaloniki περιλαμβάνει το Connect Family για τη στήριξη της οικογένειας, το Connect Thessaloniki για τη στήριξη εφήβων και νέων, το IASIS at Work για τη στήριξη εργαζόμενων και άνεργων, το Κέντρο Ενδυνάμωσης Γυναικών IASIS Hypatia, το Connect Inn που είναι ξενώνας φιλοξενίας εφήβων και το Connect Support ως Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης Ενηλίκων.

Ως επέκταση των υπηρεσιών του Κέντρου Ημέρας για τη στήριξη της Οικογένειας στη Θεσσαλονίκη, ήρθε μια νέα υπηρεσία, με σκοπό να ενισχύσει  εφήβους και νεαρούς ενήλικες μέσω της δημιουργίας ενός σύγχρονου χώρου ασφαλούς έκφρασης και ενός δικτύου ολιστικής παρέμβασης και αντιμετώπισης, που περιλαμβάνει:

  • Κινητή Μονάδα.
  • Κέντρο Νέων.
  • Μονάδα Βραχυχρόνιας Παραμονής.
  • Καινοτόμες Ψηφιακές Υπηρεσίες.

 

Η δράση υλοποιείται με τη χρηματοδότηση και με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας και με πρωτοβουλία του Υφυπουργού Υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, σε συνεργασία με την ΕΠΑΨΥ – Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής  Υγείας, καθώς και με την επιστημονική εποπτεία του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Τέλος δημιουργήθηκε ένα app, μια εφαρμογή, το Connect Thessaloniki.

Τα παιδιά θα έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικό υλικό, βίντεο και εργαλεία αυτοβελτίωσης και άμεση διασύνδεση με άλλους ειδικούς, για θέματα που τα απασχολούν.

Ειδικότερα η νέα εφαρμογή θα περιλαμβάνει:

  • Ενημερωτικό feed για δράσεις και νέες ευκαιρίες εξερεύνησης της πόλης.
  • Challenges για συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις, περιβαλλοντικές αποστολές, παρεμβάσεις σε κρίσεις.
  • Ψηφιακά ή φυσικά βραβεία από το σύστημα επιβράβευσης.