GR-eco Islands: Τα μικρά ελληνικά νησιά πρότυπα πράσινης οικονομίας και ενεργειακής αυτάρκειας

Το πρόγραμμα του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, GR-eco Islands  στοχεύει στη μετατροπή των νησιών της Eλλάδας σε πρότυπα πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτάρκειας, ψηφιακών καινοτομιών και βιώσιμης κινητικότητας. Ξεκίνησε, από την Τήλο, τη Χάλκη, την Αστυπάλαια και αξιοποιώντας ευρωπαϊκά κονδύλια θα επεκταθεί σε δεκάδες άλλα μικρά ελληνικά νησιά.

Τα ελληνικά νησιά είναι ιδανικά πεδία για την εφαρμογή καινοτόμων και πιλοτικών τεχνολογικών λύσεων, στον τομέα της ενέργειας, για παραγωγή ενέργειας, θέρμανση, ψύξη, μεταφορές, αφαλάτωση και διαχείριση υδάτινων πόρων και αποβλήτων. Στις νησιωτικές περιοχές είναι δυνατόν να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός των κατοίκων, λόγω της μικρής κλίμακας και της καλλιέργειας συλλογικής συνείδησης για το περιβάλλον, χαρακτηριστικά που επιτρέπουν την εφαρμογή μηχανισμών, γενικής συμμετοχής των πολιτών, για να αξιοποιηθούν αμεσότερα και πληρέστερα οι δυνατότητες του ενεργού καταναλωτή.

Οι δράσεις GR-Eco Islands αφορούν σε μικρά νησιά στην Ελλάδα, τα οποία θα λειτουργήσουν με τον παραπάνω τρόπο μέσω επιδοτήσεων που θα δοθούν από το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος με χρηματοδότηση από ένα πλήθος εργαλείων, όπως το νέο ΕΣΠΑ, το ΣΔΑΜ και το υπό σύσταση Ταμείο Απανθρακοποίησης.

Πρόκειται για νησιά του Αιγαίου κάτω των 3.000 κατοίκων, τα οποία στα πρότυπα του Αγίου Ευστρατίου, της Αστυπάλαιας αλλά και της Χάλκης θα αποκτήσουν την ενεργειακή τους αυτονομία από ΑΠΕ, ενώ θα αναπτυχθούν δράσεις για την κυκλική οικονομία αλλά και την τεχνολογική και ψηφιακή αναβάθμιση των υποδομών.

Τα νησιά αυτά θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 και επί της ουσίας οι τοπικές Αρχές θα πρέπει, εφόσον θελήσουν τα νησιά τους να περάσουν στην κλιματικά ουδέτερη εποχή καθώς και να μετασχηματιστούν ψηφιακά, να ανταποκριθούν στις προσκλήσεις που θα βγουν από τους φορείς διαχείρισης των κοινοτικών πόρων.

Τα 36 νησιά που μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι: Αστυπάλαια, Σύμη, Αγιος Ευστράτιος, Αγαθονήσι, Μεγίστη, Αρκιοί, Μαράθι, Κάσος, Χάλκη, Ψέριμος, Γυαλί, Λειψοί, Τέλενδος, Νίσυρος, Τήλος, Μεγαλονήσι, Οινούσσες, Ψαρά, Φούρνοι, Θύμαινα, Αμοργός, Ανάφη, Δονούσα, Ηρακλειά, Αντίπαρος, Σχοινούσα, Ιος, Σίκινος, Κουφονήσι, Φολέγανδρος, Θηρασιά, Κύθνος, Κίμωλος, Σέριφος, Σίφνος και Κέα.

Ήδη έχουμε τα πρώτα δείγματα γραφής από τον Άη-Στράτη, την Τήλο μέσω του Tilos Project, ενώ πρόσφατα έγινε «πράσινη» και η Αστυπάλαια μέσω της συνεργασίας με τη Volkswagen για την ηλεκτροκίνηση καθώς και τη δημιουργία φωτοβολταϊκών σταθμών και συσσωρευτών αποθήκευσης,

Στην Tήλο,  λειτουργεί από το 2018 το πρώτο στην Eλλάδα υβριδικό σύστημα παραγωγής ρεύματος, με μονάδες Aνανεώσιμων Πηγών Eνέργειας (AΠE) σε συνδυασμό με μπαταρίες, ενώ το πρόγραμμα συνεχίζεται στην Aστυπάλαια και την Xάλκη και έπονται πολλά ακόμη νησιά.

Ένα νησί να επιλεγεί και να συμμετάσχει στις δράσεις που θα αφορούν στα GR-Eco Islands θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε μερικά κριτήρια.

Να έχει χαμηλό πληθυσμό (από 3.000 έως 5.000 άτομα).

Η διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα να είναι για μετά το 2030 ή ποτέ.

Οι βασικοί πυλώνες των GR-Eco Islands περιλαμβάνουν ένα πλήθος τομέων, όπως η ενέργεια, η διαχείριση απορριμμάτων, η βιώσιμη διαχείριση λυμάτων, η πολιτιστική κουλτούρα, τα περιφερειακά προϊόντα διατροφής και οι τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Στον τομέα της Ενέργειας, ο βασικός στόχος είναι η επίτευξη Ενεργειακής και Κλιματικής Ουδετερότητας. Αυτή θα επιτευχθεί με τη μέγιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγή υδρογόνου, την αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα αλλά και σε όλους τους τομείς δραστηριότητας όπως είναι ο τουριστικός κ.α.

Στον ίδιο άξονα, αποτελεί προτεραιότητα ο εξηλεκτρισμός στις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των οδικών και θαλάσσιων μεταφορών, κάτι που συνοδεύεται από την ανάγκη ανάπτυξης των απαραίτητων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

Στο τομέα της συνδεσιμότητας των νησιών, προκρίνεται η ανάπτυξη νέων και ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων λιμενικών και άλλων υποδομών, ο εκσυγχρονισμός του στόλου του ακτοπλοϊκού δικτύου που εξυπηρετούν ενδονησιωτικά δρομολόγια.

Στον τομέα της κυκλικής οικονομίας εντάσσονται τα θέματα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, και ο τομέας της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, όπου ζητούμενο είναι η διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανόμενης της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων αφαλάτωσης.

Στον τομέα του Τουρισμού οι παρεμβάσεις αναμένεται να έχουν συμπληρωματικό και αθροιστικό χαρακτήρα. Τόσο οι παρεμβάσεις για πράσινη ενέργεια και βελτίωση ενεργειακής απόδοσης, όσο και οι παρεμβάσεις στην βιώσιμη κινητικότητα, αναμένεται να μεταβάλλουν την εικόνα των νησιών, προσδίδοντάς του ένα «πράσινο» profile και ενισχύοντας έτσι την ελκυστικότητά τους προς αυτούς που θέλουν να τα επισκεφτούν.

Η ΔΕΗ στηρίζει τα GR-eco Islands

Η ΔΕΗ συμμετέχει δυναμικά στην πρωτοβουλία GR-eco Islands, ένα ολιστικό σχέδιο για την πράσινη μετάβαση των νησιών της Ελλάδας με στόχο την επίτευξη ενεργειακής και κλιματικής ουδετερότητας και την τόνωση των τοπικών οικονομιών υπό το πρίσμα της αειφόρου ανάπτυξης.

Η ΔΕΗ συμμετείχε στην πρωτοβουλία ‘Χάλκη, Πράσινο-Έξυπνο Νησί’ καλύπτοντας το κόστος του εξοπλισμού για την ανάπτυξη ενός φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1MW. Πρόκειται για ένα ενεργειακό project ηλιακής ενέργειας που φιλοδοξεί να καλύψει τις ανάγκες όλων των κατοίκων του νησιού μέσω ενός προγράμματος Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού. Επιπλέον, εγκαθιστά τέσσερα συστήματα φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων που θα συμβάλουν στη μείωση των οχημάτων με μηχανή εσωτερικής καύσης καθώς και στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του νησιού.

Η συμμετοχή της ΔΕΗ στην πρωτοβουλία GR-eco Islands ευθυγραμμίζεται πλήρως με το στρατηγικό σχέδιο της ΔΕΗ, το οποίο εστιάζει στην ενεργειακή μετάβαση, με  επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως βασική πηγή ηλεκτροπαραγωγής, και επεκτείνοντας τις δραστηριότητές της και σε νέους τομείς όπως είναι η ηλεκτροκίνηση και η κατανεμημένη ηλεκτροπαραγωγή. Για τη ΔΕΗ, η βιωσιμότητα και οι δράσεις με κοινωνική αξία που έχουν επίδραση στην κοινωνία και το περιβάλλον βρίσκονται στην κορυφή των προτεραιοτήτων της.

Η ενεργειακή μετάβαση των μικρών νησιών είναι κοινωνικό ζήτημα υψίστης σημασίας. Η ανάπτυξη της πρώτης ενεργειακής κοινότητας, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού διασφαλίζει μειώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος για όλα τα νοικοκυριά στη Χάλκη, ενώ η διευκόλυνση της ηλεκτροκίνησης εξασφαλίζει ένα πιο καθαρό περιβάλλον. Αυτό είναι ένα στοίχημα όχι μόνο για το νησί, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα.