Είναι το σύνδρομο του απατεώνα ένα σημάδι υπεροχής;

Μερικοί από τους πιο επιτυχημένους ανθρώπους στην ιστορία έχουν υποφέρει από κρυφό φόβο ότι είναι φριχτοί στη δουλειά τους. «Δεν είμαι συγγραφέας. Κοροϊδεύω τον εαυτό μου και τους άλλους ανθρώπους», έγραψε ο John Steinbeck στο ημερολόγιό του το 1938. «Αισθάνομαι πάντα κάτι σαν απατεώνας. Δεν ξέρω τι κάνω», επανέλαβε η ηθοποιός Jodie Foster, μιλώντας σε μια εκδήλωση το 2007 για τις Ισχυρές Γυναίκες της Ψυχαγωγίας, στην οποία ήταν το τιμώμενο πρόσωπο. Αλλά είναι αυτό το άγχος που προκαλεί ανασφάλεια στην πραγματικότητα ένα προσόν;

Υπολογίζεται ότι το 70% των ανθρώπων, που έχουν σύνδρομο απατεώνα – την αίσθηση ότι δεν αξίζουν να είναι εκεί που έχουν φτάσει στη ζωή. Αλλά όταν έκανα ένα τεστ για το σύνδρομο απατεώνα, τα αποτελέσματά μου ήταν αρκετά χαμηλά: Μια βαθμολογία 80 ή υψηλότερη δείχνει ένα έντονο αίσθημα του συνδρόμου απατεώνα, 61 με 80 παρουσιάζει ένα συχνό αίσθημα, και 41-60 παρουσιάζει ένα ήπιο αίσθημα. Η δική μου βαθμολογία ήταν 46, μόλις και μετά βίας στην ήπια κατηγορία.

Δεν είναι ότι έχω συνεχώς αυτοπεποίθηση. Έχω πολλές ανασφάλειες και ανησυχίες – ικανότητες που ξέρω ότι πρέπει να βελτιώσω και τομείς που δυσκολεύομαι – αλλά δεν νομίζω ότι είμαι απατεώνας στη δουλειά.

Οι αληθινοί απατεώνες δεν πάσχουν από το σύνδρομο του απατεώνα

Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το σύνδρομο του απατεώνα σχετίζεται με την επιτυχία, και ότι αυτοί, που δεν πάσχουν από το σύμπτωμα του απατεώνα είναι πιο πιθανό να είναι οι πραγματικοί απατεώνες. Τα άτομα με το σύνδρομο του απατεώνα έχουν την τάση να είναι τελειομανείς, το οποίο σημαίνει ότι είναι πιθανό να εργάζονται υπερωρίες για να βεβαιωθούν ότι είναι άριστοι σε όλους τους τομείς. Έτσι, αν πάσχετε από το σύνδρομο του απατεώνα, μάλλον κάνετε πολύ καλή δουλειά.

Αντίθετα, όσοι από εμάς δεν έχουμε το σύνδρομο του απατεώνα θα μπορούσαμε να αμφισβητήσουμε τις ικανότητές τους: Τα υψηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης μπορεί να είναι αποτέλεσμα του «φαινομένου Dunning-Kruger», το οποίο ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε τη δική σας άγνοια.

Η ανατροφή, η προσωπικότητα και η κουλτούρα είναι πίσω από το σύνδρομο του απατεώνα

Αν και το σύνδρομο του απατεώνα είναι ένα δημοφιλές θέμα έρευνας, υπάρχει ακόμα μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με τα αίτια. Ορισμένες μελέτες δείχνουν τα αποτελέσματα της δυναμικής της οικογένειας, άλλες τονίζουν την επίδραση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας όπως η ιδιοσυγκρασία, ενώ το ευρύτερο πολιτισμικό φαινόμενο, του να είσαι μειοψηφία στο χώρο εργασίας θεωρείται επίσης σημαντικό.

Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθείτε να νιώσετε όπως ένας απατεώνας

Αν και το σύνδρομο του απατεώνα έχει κάποια οφέλη, όπως το να κάνει τους ανθρώπους να εργάζονται σκληρότερα, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση και δεν θα πρέπει να θεωρείται μια επιθυμητή κατάσταση. Έχει πραγματικά αρνητικά αποτελέσματα. Δεν νομίζω ότι κανείς θα πρέπει να εύχεται να έχει κάτι τέτοιο.

Για να είμαστε ειλικρινείς, αυτοί που πάσχουν από το σύνδρομο του απατεώνα, μάλλον δεν χρειάζεται να ανησυχούν ότι είναι απατεώνες. Αλλά ούτε υπάρχει κανένας λόγος να φοβάστε να δείχνετε άνεση και εμπιστοσύνη στις ικανότητές σας. Ενώ το σύνδρομο του απατεώνα μπορεί να είναι ένας προγνωστικός παράγοντας των υψηλών επιτευγμάτων, δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία.