Η εποπτεία των τραπεζών με στόχο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα γίνεται πολύ πιο εκτεταμένη και αυστηρή.

Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς πρόκειται να ψηφιστεί σύντομα, επιδρώντας κομβικά σε πληθώρα τομέων. Μεταξύ αυτών είναι και το ρυθμιστικό πλαίσιο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, το οποίο εντάσσεται σε μία ευρύτερη στρατηγική ενίσχυσης της ανθεκτικότητας και αξιοπιστίας του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα.

1

Πρόκειται στην ουσία για ένα νέο καθεστώς εποπτείας και διαφάνειας, το οποίο επιφέρει κομβικές αλλαγές στον ν. 4261/2014 για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και είναι πολύ πιο αυστηρό και λεπτομερές, αντανακλώντας τις σύγχρονες προκλήσεις και τα υψηλά πρότυπα που επιβάλλει το ευρωπαϊκό εποπτικό πλαίσιο.

Μέχρι σήμερα, το πλαίσιο λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εστίαζε σε γενικές κατευθύνσεις χωρίς ρητές προβλέψεις για την ποιότητα των διοικήσεων, τον έλεγχο στις αμοιβές ή τις υποχρεώσεις πληροφόρησης. Το νέο πλαίσιο έρχεται να κλείσει κενά και να προσδώσει σαφήνεια και αποτελεσματικότητα στους εποπτικούς μηχανισμούς.

Πώς ενισχύεται η κεφαλαιαγορά

Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου ενισχύουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και, συνακόλουθα, την κεφαλαιαγορά, μέσα από τέσσερις βασικούς άξονες:

-Πρώτον, βελτιώνεται ο εποπτικός μηχανισμός και ενισχύονται τα εργαλεία πρόληψης χρηματοοικονομικών κινδύνων. Ειδικότερα, θεσπίζονται πρόσθετες εξουσίες στις αρμόδιες αρχές, ώστε να μπορούν να παρεμβαίνουν έγκαιρα σε περιπτώσεις κακής διακυβέρνησης ή πιθανής χειραγώγησης της αγοράς.

-Δεύτερον, περιορίζονται φαινόμενα αδιαφάνειας και παραβάσεων, μέσω της ενίσχυσης των υποχρεώσεων πληροφόρησης και της ευθύνης των εποπτευόμενων οντοτήτων.

-Τρίτον, διευκολύνεται η ανίχνευση παραβάσεων, οικονομικών εγκλημάτων και γενικότερα η αποτελεσματική επιβολή του νόμου στον χρηματοοικονομικό τομέα, χάρη στις νέες διαδικασίες επιθεώρησης.

-Τέλος, η ενίσχυση των εποπτικών εξουσιών και η σύνδεσή τους με το ευρωπαϊκό εποπτικό σύστημα δημιουργεί ένα πιο σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον για επενδυτές και συμμετέχοντες στην αγορά.

Διευρυμένες υποχρεώσεις παροχής πληροφοριών

Μία από τις πιο κρίσιμες παρεμβάσεις του νομοσχεδίου αφορά την ενίσχυση των υποχρεώσεων παροχής πληροφοριών από τα εποπτευόμενα ιδρύματα — όπως τράπεζες, εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, εταιρείες πίστωσης, ιδρύματα πληρωμών και ηλεκτρονικού χρήματος.

Προβλέπεται ρητώς η υποχρέωση για παροχή πλήρων, ακριβών και επικαιροποιημένων στοιχείων στις εποπτικές αρχές. Η σημαντική καινοτομία είναι η καθιέρωση επιτόπιων και αιφνιδίων ελέγχων προκειμένου να επαληθεύεται η ακρίβεια των υποβαλλόμενων πληροφοριών. Με αυτόν τον τρόπο, θα περιοριστούν φαινόμενα καθυστερημένης ή ελλιπούς πληροφόρησης, ωθώντας τα ιδρύματα σε ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο.

Επιπλέον, το νομοσχέδιο ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο την υποχρέωση υποβολής εκθέσεων συμμόρφωσης στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA), στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής εποπτείας. Οι ελληνικές εποπτικές αρχές — η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς — οφείλουν να αποστέλλουν περιοδικά στοιχεία που αφορούν τη χρηματοοικονομική κατάσταση των ιδρυμάτων, τις αποφάσεις εποπτείας ή εξυγίανσης και τη συμμόρφωσή τους με τα κριτήρια φερεγγυότητας που θέτει η ΕΕ.

Αναθεώρηση κριτηρίων αδειοδότησης και λειτουργίας

Το νομοσχέδιο εισάγει αυστηρότερες προϋποθέσεις για τη χορήγηση και τη διατήρηση άδειας λειτουργίας χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Εφεξής, κάθε ίδρυμα θα πρέπει να αποδεικνύει την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων του ως προϋπόθεση για τη λήψη άδειας.

Παράλληλα, καθιερώνεται αυστηρότερος έλεγχος στις μετοχικές συνθέσεις, με έμφαση στην ταυτοποίηση και αξιολόγηση της φερεγγυότητας και του ιστορικού των φυσικών ή νομικών προσώπων που κατέχουν σημαντικές άμεσες ή έμμεσες συμμετοχές. Η προέλευση των κεφαλαίων τους, η εμπειρία τους στον χρηματοοικονομικό τομέα, αλλά και τυχόν καταδίκες ή διοικητικές κυρώσεις που έχουν υποστεί αξιολογούνται πλέον συστηματικά.

Η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα μπορούν να ανακαλέσουν την άδεια λειτουργίας αν δεν πληρούνται οι απαιτήσεις ή σε περίπτωση συστηματικών παραβάσεων.

Αυστηρότεροι έλεγχοι στα Διοικητικά Συμβούλια

Το νέο πλαίσιο απαιτεί από όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εφαρμόζουν αυστηρές διαδικασίες για την επιλογή και παρακολούθηση των μελών των διοικητικών τους συμβουλίων. Οι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν επαρκή επαγγελματική εμπειρία στον χρηματοοικονομικό τομέα και να μην έχουν βεβαρυμένο ποινικό μητρώο.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρόβλεψη ότι τουλάχιστον δύο μέλη του ΔΣ πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία στη διοίκηση χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, φέροντας την ευθύνη χάραξης στρατηγικής του ιδρύματος. Επιπλέον, τα ιδρύματα υποχρεούνται να γνωστοποιούν στις εποπτικές αρχές κάθε μεταβολή στη σύνθεση του ΔΣ.

Διαφάνεια στις αμοιβές των στελεχών και στη δομή των επενδύσεων

Ουσιώδες βήμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας είναι η υποχρέωση δημοσιοποίησης των αποδοχών των υψηλόβαθμων στελεχών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Πρόκειται για ρύθμιση που στοχεύει στον περιορισμό υπερβολικών αμοιβών που δεν ανταποκρίνονται στις επιδόσεις της εταιρείας.

Επιπλέον, εισάγεται ανώτατο όριο στα bonus, ώστε να αποφευχθούν στρεβλώσεις στην εταιρική διακυβέρνηση ή η λήψη υπερβολικού ρίσκου με κίνητρο τα προσωπικά οφέλη των στελεχών. Πρόκειται για μία κυρίαρχη διεθνή τάση στην εταιρική διακυβέρνηση, ιδίως μετά την οικονομική κρίση.

Παράλληλα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να υποβάλουν λεπτομερή πληροφόρηση στις εποπτικές αρχές σχετικά με τις επενδυτικές τους στρατηγικές. Η ρύθμιση αυτή ενισχύει τη λογοδοσία και επιτρέπει στον επόπτη να εντοπίζει εγκαίρως ενδεχόμενες αναντιστοιχίες μεταξύ στρατηγικής και ρίσκου.

Διαβάστε επίσης

Κληρονομιά σε ανήλικο: Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς και πώς αντιδρούν οι δανειστές

Νέα εποχή για την ελληνική κεφαλαιαγορά: Τι αλλάζει με το νομοσχέδιο – Μιλούν στο mononews 4 κορυφαίοι δικηγόροι

Ομόρρυθμοι Εταίροι & Εγγυητές: Πότε απαλλάσσονται από τα χρέη της εταιρείας;