Πτώχευση και Ακύρωση μεταβιβάσεων: Όσα πρέπει να γνωρίζει ο οφειλέτης πριν την αίτηση

Σύμφωνα με τον Πτωχευτικό Κώδικα, ο χρόνος κατά τον οποίο έγινε μια μεταβιβαστική πράξη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη δυνατότητα ακύρωσής της κατά τη διαδικασία της πτώχευσης. Οι πράξεις που γίνονται είτε εντός της «ύποπτης περιόδου» είτε πριν από αυτήν υπόκεινται σε συγκεκριμένες ρυθμίσεις, ώστε να αποτρέπονται οι καταδολιευτικές μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων από τον οφειλέτη που ενδέχεται να θίξουν τους πιστωτές του.

Ενδεικτικά, κατά το Άρθρο 117 [Πράξεις υποχρεωτικής ανάκλησης] λογίζονται ότι είναι επιζήμιες και ανακαλούνται οι ακόλουθες πράξεις: α) Δωρεές και χαριστικές γενικά δικαιοπραξίες, καθώς και αυτές στις οποίες η αντιπαροχή που έλαβε ο οφειλέτης ήταν δυσανάλογα μικρή σε σχέση με τη δική του παροχή. Εξαιρούνται οι συνήθεις δωρεές που γίνονται για λόγους κοινωνικής ευπρέπειας ή από λόγους ηθικού καθήκοντος, καθώς και πράξεις από ελευθεριότητα που διενεργήθηκαν από τον οφειλέτη σε εκπλήρωση νομικής υποχρέωσης και παροχές προς οικονομική ή επαγγελματική αποκατάσταση των τέκνων του, εφόσον οι παροχές είναι ανάλογες προς την περιουσιακή του κατάσταση και δεν επέφεραν ουσιώδη ελάττωση της περιουσίας του οφειλέτη. Δεν υπόκεινται, αντίθετα, σε ανάκληση οι παροχές δώρων εορτών προς εργαζόμενους, οι γονικές παροχές των γονέων προς τα τέκνα, η ασφάλιση ζωής, η αποποίηση κληρονομίας ή κληροδοσίας. Στο άρθρο 118 ΠτΚ προβλέπονται οι πράξεις δυνητικής ανάκλησης.

Χρόνος Πράξεων που ακυρώνονται:

Α) Πράξεις εντός της Ύποπτης Περιόδου:

– Βάσει του άρθρου 166 του Πτωχευτικού Κώδικα, οποιαδήποτε απαλλοτριωτική πράξη που πραγματοποιείται κατά την ύποπτη περίοδο, ήτοι την περίοδο από την παύση πληρωμών έως την κήρυξη της πτώχευσης, μπορεί να προσβληθεί από τον σύνδικο.

– Ειδικότερα, ο σύνδικος μπορεί να ασκήσει αγωγή ακύρωσης εάν η πράξη είναι ζημιογόνα για το σύνολο των πιστωτών. Πράξεις που δεν υπάγονται σε ακύρωση είναι αυτές που θεωρούνται αναγκαίες ή καλύπτονται από τις προβλεπόμενες εξαιρέσεις, όπως οι δαπάνες κοινωνικής ευπρέπειας.

– Η προσβολή μπορεί να γίνει το αργότερο εντός δύο ετών από την κήρυξη της πτώχευσης (126 ΠτΚ).

Β). Πράξεις πριν από την Ύποπτη Περίοδο:

– Για πράξεις που πραγματοποιήθηκαν πριν από την έναρξη της ύποπτης περιόδου, εφαρμόζεται το άρθρο 939 του Αστικού Κώδικα, το οποίο ρυθμίζει τις καταδολιευτικές απαλλοτριώσεις. Ειδικότερα, το άρθρο αυτό προβλέπει ότι οι απαλλοτριωτικές πράξεις που έγιναν εντός πενταετίας μπορούν να προσβληθούν με αγωγή καταδολιευτικής απαλλοτρίωσης εφόσον τελέστηκαν με σκοπό να ζημιώσουν τους πιστωτές και εφόσον υπάρχει δόλος.

Συνέπειες και Προστασία Πιστωτών

Η δυνατότητα ακύρωσης συγκεκριμένων πράξεων διασφαλίζει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη που εκποιήθηκαν δολίως μπορούν να επιστραφούν στην πτωχευτική περιουσία, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες ικανοποίησης των πιστωτών από τη ρευστοποίηση της περιουσίας. 

Από τα ανωτέρω, καθίσταται φανερό ότι η διαδικασία πτώχευσης περιλαμβάνει σημαντικούς νομικούς κινδύνους και απαιτεί προσεκτική νομική ανάλυση, εξειδίκευση και σχολαστικότητα για την αποφυγή βλαβερών συνεπειών για το σύνολο των πιστωτών.