Απόστολος Λύτρας: Ποιο θα είναι το μέλλον του – Σοβαρές ποινές και το ενδεχόμενο τέλος της καριέρας του

Το γεγονός ότι ο ξυλοδαρμός της γυναίκας του γνωστού ποινικολόγου Απόστολου Λύτρα έλαβε χώρα μετά την εφαρμογή του νόμου Φλωρίδη έχει σημαντικές συνέπειες για την αντιμετώπιση του αδικήματος πέρα από τη δυνατότητα που δόθηκε στον γιατρό να καταγγείλει το έγκλημα.

Στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας συνέβαινε -αν όχι πάντα, τουλάχιστον αρκετά συχνά- το εξής παράδοξο, χαρακτηριστικό των παθογενειών της ελληνικής δικαιοσύνης. Είτε επρόκειτο για ανθρωποκτονία (δηλαδή στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γυναικοκτονία), οπότε δεν είχε πλέον κανένα νόημα να μιλάμε για προληπτική λειτουργία του συστήματος. Είτε η σωματική βλάβη έπειτα από ξυλοδαρμό σπανίως τιμωρούνταν αποτελεσματικά, ώστε να μην επαναληφθεί.

Η περίπτωση του Απόστολου Λύτρα ελπίζουμε να μην ενταχθεί σε καμία από τις δύο περιπτώσεις. Η μη προφυλάκισή του ίσως ακούγεται απογοητευτική, όμως στον αντίποδα το αυστηροποιημένο πλαίσιο των ποινικών νόμων γεννά κάποιες προσδοκίες ότι θα υπάρξει μια παραδειγματική τιμωρία σε τέτοιου είδους εγκλήματα.

Πώς θα διαμορφωθεί η ποινή του με βάση το νόμο Φλωρίδη

Η ποινική δίωξη που ασκήθηκε στον Απόστολο Λύτρα είναι για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη, δηλαδή η βαρύτερη κατηγορία που μπορεί να αποδοθεί για αδικήματα σωματικής βλάβης. Το γεγονός ότι ο γιατρός κατήγγειλε άμεσα το περιστατικό, βασιζόμενος στην υποχρέωση που επιβάλλεται με βάση τον ν. 5090/2024 και το σχετικό ακαταδίωκτο, ήταν κομβικής σημασίας, ώστε να μπορέσουν άμεσα να διαπιστωθούν τα τραύματα και να μπορέσει να σταθεί η κατηγορία της βαριάς σωματικής βλάβης. Εφόσον ο κατηγορούμενος καταδικαστεί για αυτή την κατηγορία, πρόκειται για κακούργημα που επισύρει κάθειρξη 5-20 έτη.

Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι το δικαστήριο θα υιοθετήσει την αποδιδόμενη κατηγορία, καθώς μπορεί τελικά να καταδικάσει τον δράστη για βαριά σωματική βλάβη (όχι σκοπούμενη) ή για επικίνδυνη σωματική βλάβη. Βέβαια, είναι αρκετά αμφίβολο ότι ο κατηγορούμενος θα καταδικαστεί για βαριά σωματική βλάβη (χωρίς δηλαδή το στοιχείο του δόλου που έχει η βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη). Και αυτό επειδή η βαριά σωματική βλάβη που δεν είναι σκοπούμενη προκύπτει συνήθως όταν προήλθε χωρίς ο δράστης να το αποδέχεται τη στιγμή που κάνει την πράξη, όπως για παράδειγμα από ένα μη αναμενόμενο γεγονός (π.χ. σπρώχνει τη γυναίκα του ελαφρά και αυτή σκοντάφτει και χτυπάει άσχημα το κεφάλι της). Αν, πάντως, καταδικαστεί για βαριά σωματική βλάβη, η ποινή είναι κάθειρξη 5-10 έτη.

Ένα ερώτημα, όμως, είναι μήπως ο κατηγορούμενος καταδικαστεί για επικίνδυνη σωματική βλάβη και όχι για βαριά. Η βαριά σωματική  βλάβη περιλαμβάνει πολύ σοβαρές περιπτώσεις σωματικής βλάβης, όπως ακρωτηριασμό, βαριά και μακροχρόνια αρρώστια, δυσλειτουργία ή επιβάρυνση του οργανισμού. Το κατά πόσον θα θεωρηθούν τα τραύματα της γυναίκας του ποινικολόγου ότι εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία είναι κάτι που μπορεί να κρίνει μόνο ο δικαστής και όποιος έχει γνώση της δικογραφίας.

Πάντως, ακόμα και στην περίπτωση που δεν καταδικαστεί για βαριά αλλά για επικίνδυνη σωματική βλάβη, δηλαδή για βλάβη που θα μπορούσε να επιφέρει κίνδυνο ζωής ή σοβαρής βλάβης, τότε ο Απόστολος Λύτρας θα αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης 2-5 έτη.

Στο σημείο αυτό είναι που έχει μεγάλη σημασία το νέο ποινικό καθεστώς, όπως διαμορφώθηκε με την πρόσφατη αλλαγή στον Ποινικό Κώδικα. Διότι με το προϋφιστάμενο καθεστώς, οποιαδήποτε ποινή φυλάκισης (όταν δηλαδή δεν πρόκειται για κακούργημα που επισύρει κάθειρξη) άνοιγε την πόρτα της αναστολής της ποινής.

Πλέον, εφόσον μιλάμε για ποινή άνω των δύο ετών, η ποινή δεν μπορεί ούτε να ανασταλεί ούτε να μετατραπεί σε χρηματική ή σε κοινωφελή εργασία.

Όλα αυτά, βεβαίως, με την προϋπόθεση ότι δεν θα αναγνωριστεί στον κατηγορούμενο κάποιο ελαφρυντικό. Κάτι που άλλωστε είναι αρκετά αμφίβολο, με δεδομένο ότι είχε προβεί και παλαιότερα σε αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας.

Η πειθαρχική δίωξη που μπορεί να οδηγήσει σε οριστική παύση της δικηγορίας

Ανεξάρτητα, πάντως, και παράλληλα με την ποινική δίωξη, ο Απόστολος Λύτρας είναι αντιμέτωπος και με πειθαρχική δίωξη που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην οριστική διαγραφή του από τον Δικηγορικό Σύλλογο.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων, ασκείται πειθαρχική δίωξη σε δικηγόρο που υπέπεσε σε πειθαρχικό παράπτωμα. Οι περιπτώσεις των πειθαρχικών παραπτωμάτων είναι πολλές και σχετίζονται με την ιδιότητα και το λειτούργημα του δικηγόρου. Το κακούργημα είναι πάντα και πειθαρχικό παράπτωμα, ενώ το πλημμέλημα είναι ταυτόχρονα και πειθαρχικό παράπτωμα, όταν είναι ασυμβίβαστο με το δικηγορικό λειτούργημα.

Συνήθως, η πειθαρχική δίωξη ασκείται ταυτόχρονα με την ποινική, όμως μπορεί να ανασταλεί η διαδικασία, μέχρι την περάτωση της ποινικής δίωξης (αν και αυτό δεν είναι υποχρεωτικό).

Οι πειθαρχικές ποινές περιλαμβάνουν σύσταση και επίπληξη, πρόστιμο έως 10.000 ευρώ και παύση από το δικηγορικό λειτούργημα που μπορεί να είναι προσωρινή μέχρι 12 μήνες ή ακόμα και οριστική.

Η οριστική παύση επιβάλλεται σε πολύ βαριές περιπτώσεις με υψηλό βαθμό υπαιτιότητας του δικηγόρου που μαρτυρά ότι αυτός δεν έχει συναίσθηση των υποχρεώσεών του και θίγουν το κύρος του δικηγορικού λειτουργήματος. Το κακούργημα εμπίπτει σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως και το πλημμέλημα υπό προϋποθέσεις.

Συνεπώς, εφόσον ο Απόστολος Λύτρας καταδικαστεί για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη ή βαριά σωματική βλάβη είναι πολύ πιθανό να διαγραφεί οριστικά από τον Δικηγορικό Σύλλογο.

Αναμενόμενη καθυστέρηση που οδηγεί σε τριβές

Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι όλα αυτά θα συμβούν σε πολύ μεταγενέστερο στάδιο. Ακόμα και η πρωτόδικη απόφαση θα χρειαστεί χρόνια για να εκδοθεί, ενώ η πειθαρχική ποινή θα επιβληθεί με την αμετάκλητη καταδίκη του δικηγόρου, οπότε η καθυστέρηση θα είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Αυτή η εξόχως προβληματική βραδυπορία της δικαιοσύνης δεν αντιτίθεται μόνο στο περί δικαίου αίσθημα που απαιτεί την καταδίκη του θύτη σε χρονική εγγύτητα με την πράξη του. Δημιουργεί σοβαρές αντιπαραθέσεις που πλήττουν το κύρος της δικαιοσύνης.

Οπωσδήποτε, προκάλεσε αρνητική εντύπωση η απόφαση να μην προφυλακιστεί ο κατηγορούμενος, ο οποίος πληροί τα βασικά κριτήρια επιβολής προσωρινής κράτησης. Διότι και τα μέσα διαθέτει, για να οργανώσει πιθανή φυγή του, και ύποπτος να τελέσει και άλλες αξιόποινες πράξεις είναι, με δεδομένο μάλιστα ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ασκεί ενδοοικογενειακή βία.

Όμως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η προσωρινή κράτηση αποτελεί για τον νομοθέτη ένα εντελώς έκτακτο μέτρο που θα πρέπει να επιβάλλεται με ιδιαίτερη φειδώ, ειδικά εν όψει του τεκμηρίου αθωότητας. Αυτό, όμως, είναι θεωρητικά μόνο σωστό. Θα ήταν σωστό σε μια έννομη τάξη, στην οποία η ποινική δίκη ξεκινάει και ολοκληρώνεται μέσα σε λίγους μήνες. Υπό αυτό το πρίσμα, το καθεστώς της προσωρινής κράτησης μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις θα μπορούσε να λειτουργήσει εύρυθμα.

Όταν, όμως, μεσολαβεί διάστημα ετών, είναι πολύ λογικό ολόκληρος ο θεσμός της προσωρινής κράτησης να πρέπει να λειτουργήσει με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο, αποτελώντας κατά βάση μια πρώιμη καταδίκη και καταστολή στον θύτη.

Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης έχει δημιουργήσει, επομένως, μια κατάσταση όπου κάθε επιλογή είναι λάθος. Είτε το να αφήσεις ελεύθερο για χρόνια έναν βίαιο σύζυγο που μπορεί την επόμενη φορά να σκοτώσει τη γυναίκα του. Είτε το να του επιβάλλεις προσωρινή κράτηση, η οποία μπορεί μετά την παρέλευση του 18μηνου να οδηγήσει στην υποχρεωτική αποφυλάκισή του.

Η πειθαρχική έρευνα του Αρείου Πάγου για την απόφαση να μην προφυλακιστεί ο Απόστολος Λύτρας φανερώνει ακριβώς αυτό. Μια δικαιοσύνη σε σύγχυση που δεν μπορεί να διαχειριστεί με αποτελεσματικό και ομοιόμορφο τρόπο τέτοιου είδους -δύσκολα αντιμετωπίσιμα η αλήθεια είναι- σοβαρά διλήμματα.

Διαβάστε επίσης:

Απόστολος Λύτρας – Σοφία Πολυζωγοπούλου: Από το Παρίσι και την Ferrari, στον άγριο ξυλοδαρμό