«Η βραδυδικία που αγγίζει τα όρια της εν τοις πράγμασι αρνησιδικίας, έχει επαχθείς συνέπειες, διότι διατηρεί επί μακρόν μια αβεβαιότητα για τη λύση που τελικά θα επιβάλουν τα δικαστήρια», επισημαίνουν οι Κωνσταντίνος Παπαδιαμάντης και Στάθης Ποταμίτης. Δρουν ως εταίροι της σπουδαιότερης ίσως δικηγορικής εταιρείας στην Ελλάδα με την επωνυμία Potamitis Vekris.

Το εξαιρετικό τους κείμενο παρουσιάζεται στο συλλογικό τόμο 1974, Επιτεύγματα και κρίσεις της Μεταπολίτευσης (εκδ. Διανέοσις), που προλογίζει ο ιδρυτής του οργανισμού Διανέοσις, Δημήτρης Δασκαλόπουλος.

1

Μικτά αποτελέσματα

Μέχρι σήμερα το πρόβλημα της βραδυδικίας έχει αντιμετωπιστεί με μικτά αποτελέσματα επηρεάζοντας μόνο πτυχές του προβλήματος. Οι Παπαδιαμάντης και Ποταμίτης προτείνουν μία λύση όχι ως πανάκεια αλλά που πιθανοφανώς θα λύσει το ζήτημα συνολικά, οριστικά.

Συμπυκνώνεται ουσιαστικά σε μία πρωτοβουλία: Την άμεση ανάπτυξη και απροκάλυπτη ενίσχυση των συλλογικών μορφών παροχής δικηγορικών υπηρεσιών.

Στάθης Ποταμίτης

Καταρχήν, οι Παπακωνσταντίνου Ποταμίτης επισημαίνουν τις κύριες παραμέτρους του προβλήματος, με τρόπο συναρπαστικό και κατανοητό ακόμη και για τον αναγνώστη χωρίς νομική παιδεία.

Κοντά στο όριο της φτώχειας

Αντίθετα με την τρέχουσα εντύπωση, το δικηγορικό επάγγελμα δεν φαίνεται ως επί το πλείστον αρκετά προσοδοφόρο: Ο μέσος έλληνας δικηγόρος έχει εισόδημα λίγο παραπάνω από το όριο της φτώχιας. Βέβαια, η φορολογική εικόνα μάλλον δεν αντανακλά με ακρίβεια τα πραγματικά έσοδα. Ωστόσο, οποιοδήποτε μαγείρεμα δεν μπορεί να βρίσκεται αξιοσημείωτα μακριά από τα δεδομένα οικονομικής ανέχειας, όπως παρατηρούν οι Παπακωνσταντίνου Ποταμίτης.

Συναφής παράμετρος: «Δεδομένου ότι με βάση τη σχέση αριθμού δικηγόρων προς τον συνολικό πληθυσμό, αντιστοιχούν περίπου διακόσιοι σαράντα πιθανοί πελάτες ανά δικηγόρο, δημιουργούνται συνθήκες σύγκρουσης συμφερόντων για τον δικηγόρο που καλείται να αξιολογήσει αν η προσφυγή σε δικαστική διαδικασία θα ήταν εύλογη σε κάθε περίπτωση», σημειώνουν οι περίφημοι νομικοί.

Ο δικηγόρος ως φίλτρο

Έτσι, ορισμένοι δικηγόροι προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη πολύ περισσότερο από όσο χρειάζεται, διατηρώντας υποθέσεις που θα μπορούσαν να λυθούν εξωδικαστικά. Αρκετές υποθέσεις παραμένουν στις ελληνικές καλένδες μπουκώνοντας το σύστημα αφόρητα.

Η εξειδίκευση

Ερωτήματα: Υπάρχει στον δικηγορικό κόσμο αρκετή νομική εξειδίκευση, που οδηγεί στην ορθή εκτίμηση της πιθανότερης έκβασης μιας υπόθεσης; Έτσι ώστε οι δικηγόροι να λειτουργούν ως φίλτρο προτού εισαχθεί μια υπόθεση προς εκδίκαση;

Και η Τεχνητή Νοημοσύνη θα λειτουργήσει πράγματι ως «πολλαπλασιαστής γνώσης» που θα συμβάλει στην επιτάχυνση κάποιων διαδικασιών;

Στο ευσύνοπτο αυτό κείμενο οι Ποταμίτης Παπακωνσταντίνου θίγουν με αιχμηρότητα αλλά ακροθιγώς τους θεμελιώδεις πυλώνες του γενικευμένου προβλήματος.

Η διαμεσολάβηση

Τελευταίο ίσως αγκάθι αναδεικνύεται το ζήτημα της διαμεσολάβησης.

Διότι οι ευοίωνες προβλέψεις σχετικά με την πιθανή διέξοδο που θα προσέφερε η μέθοδος της διαμεσολάβησης σε εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, δεν ευοδώθηκαν.

Πιθανοφανείς λόγοι: η αδυναμία διαμόρφωσης εύστοχης εκτίμησης όσον αφορά την έκβαση, λόγω ελλιπούς εξειδίκευσης στο εκάστοτε αντικείμενο.

Αλλά και το χαμηλό κόστος πρόσβασης στη Δικαιοσύνη.

Και ειδικότερα το χαμηλό κόστος για τον διάδικο που δεν επικρατεί στη δίκη, πράγμα που δεν δρα αποτρεπτικά. Μειώνονται εν συνόλω τα κίνητρα για την διεκδίκηση εξωδικαστικών λύσεων.

Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας

«Ο σχηματισμός εταιρικών σχημάτων, κυρίως με κεφαλαιουχικά χαρακτηριστικά, επιτρέπει τη διασπορά κινδύνου, την επένδυση σε μέσα, αλλά και την εξασφάλιση ανθρώπινων πόρων (όχι μόνο δικηγόρων αλλά και ευρύτερης υποστήριξης), τη διαχείριση του διαθέσιμου χρόνου μέσω της αλληλοκάλυψης των αναγκών των πελατών, τη διαχείριση της ρευστότητας, αλλά και τον περιορισμό εξάρτησης και έλλειψης αντικειμενικότητας στην παρεχόμενη συμβουλή).

Συνεπώς, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της παροχής δικηγορικών υπηρεσιών εξαρτάται εν μέρει από την ενθάρρυνση της συλλογικής οργάνωσης της παροχής των υπηρεσιών αυτών» τονίζουν οι Ποταμίτης Παπακωνσταντίνου.

Εναλλακτικοί τύποι

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν συλλογικά σχήματα κεφαλαιουχικού τύπου. Υφίστανται μόνο δικηγορικές εταιρείες, «είδος αστικής εταιρείας που προσομοιάζει με την ομόρρυθμη εμπορική εταιρεία», όπως διευκρινίζουν οι εταίροι της Potamitis Vekris.

Η ΕΕ προβλέπει εναλλακτικούς τύπους άσκησης συλλογικής δικηγορίας, ακόμη και τη σύσταση κεφαλαιουχικών σχημάτων με συμμετοχή μη δικηγόρων. Παραδείγματα στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Αγγλία. Στην τελευταία χώρα, έρευνες δείχνουν ότι από τέτοιες περιπτώσεις έχουν προκύψει ευεργετικές επιπτώσεις και εισαγωγή πρωτοποριακών μεθόδων δικηγορίας.

Γιατροί και δικηγόροι

Στην Ελλάδα προβλέπεται η σύσταση κεφαλαιουχικών εταιρειών για την παροχή υπηρεσιών σε τομείς που υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους, όπως η ιατρική φροντική και ο οικονομικός έλεγχος.

Σε αυτές μπορούν πλέον να συμμετέχουν και πρόσωπα που δεν ανήκουν στα αντίστοιχα επαγγέλματα.

«Αν ο κεφαλαιουχικός περιορισμός ευθύνης αλλά και η συμμετοχή τρίτων στο κεφάλαιο της αντίστοιχης είναι ανεκτά για τους γιατρούς, γιατί θα πρέπει να μην είναι ανεκτά για τους δικηγόρους;», προκύπτει μοιραία το ερώτημα.

Το μέλλον της δικηγορίας

Αν ανοίξει ο δρόμος στη δικηγορία, θα μειωθεί ο χρόνος υποθέσεων, θα αυξηθεί η ποιότητα ανταπόκρισης και διαμεσολάβησης, μεταξύ άλλων.

Αποτελεί κοινό τόπο, αλλά το υπογραμμίζουν οι εταίροι της Potamitis Vekris: Το status quo θίγει τους θεσμούς, την οικονομία και υπονομεύει το μέλλον του δικηγορικού επαγγέλματος.

Σύμφωνα με τη θεσμική του θέση, ο δικηγόρος συμβάλλει στην ορθή απονομή του Δικαίου και στη λειτουργία της Δικαιοσύνης. Αν το summum των δικηγόρων επιθυμεί να διατηρήσει το κύρος του λειτουργήματος στα μάτια του κόσμου, πρέπει να επιλύσει το θέμα της βραδυδικίας αμελλητί.

Πληροφορίες

1974-

Επιτεύγματα και κρίσεις της Μεταπολίτευσης, προκλήσεις για το μέλλον

Επιμέλεια

Ηλίας Νικολαΐδης

Εκδόσεις Διανέοσις, Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης, Νοέμβριος 2024

Σελ.518