Η Έλενα Παπαχρήστου, Partner της δικηγορικής εταιρείας Papapolitis & Papapolitis, έχοντας μακρά και εξειδικευμένη εμπειρία στις κεφαλαιαγορές, αποτυπώνει την αντίδραση των εταιρειών στον νέο Κανονισμού του Χρηματιστηρίου και εξηγεί γιατί οι διατάξεις αυτές δεν αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για την ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.

Από 1η Ιανουαρίου έχει τεθεί σε ισχύ ο νέος Κανονισμός του Χρηματιστηρίου, ο οποίος ρυθμίζει το υποχρεωτικό ποσοστό διασποράς των εισηγμένων εταιρειών. Ο πρώτος έλεγχος επάρκειας της διασποράς θα πραγματοποιηθεί την 1η Ιουλίου, υπολογίζοντας τη μέση διασπορά των μετοχών όλο το εξάμηνο, οπότε οι εισηγμένες εταιρείες βρίσκονται ακόμα σε κατάσταση προετοιμασίας, ώστε να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις του Κανονισμού.

1

«Από τον Ιούλιο του 2025, με εξαίρεση τις λίγες εταιρείες με πολύ υψηλή συναλλακτική δραστηριότητα, οι εισηγμένες θα πρέπει να έχουν ελάχιστη διασπορά 25% ή 15% όσες έχουν υψηλή κεφαλαιοποίηση, αλλιώς κινδυνεύουν με ένταξη στην κατηγορία επιτήρησης. Εν συνεχεία, εάν η διασπορά δεν αποκατασταθεί μετά από το μέγιστο επιτρεπτό διάστημα παραμονής στην κατηγορία επιτήρησης, κινδυνεύουν με αναστολή και διαγραφή. Θυμίζουμε ότι τα ποσοστά που κατέχουν οι κύριοι μέτοχοι εξαιρούνται από τον υπολογισμό της ελεύθερης διασποράς. Κύριοι μέτοχοι θεωρούνται εκείνοι που κατέχουν άμεσα ή έμμεσα πάνω από 5% του μετοχικού κεφαλαίου» συνοψίζει τις βασικές διατάξεις του νέου Κανονισμού η Ε. Παπαχρήστου.

Όμως, το κυριότερο ερώτημα είναι σε τι στάδιο βρίσκεται η προετοιμασία των εταιρειών και αν θα μπορέσουν να συμμορφωθούν. Παράλληλα, είναι εύλογο να αναρωτιόμαστε αν αυτή η προσπάθεια και ο αγώνας δρόμου θα οδηγήσουν τελικά στον επιθυμητό στόχο, την εξωστρέφεια της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα ή αν θα είχε νόημα να εξεταστούν πιο πρόσφορες μεταρρυθμίσεις.

Η αντίδραση της αγοράς στον νέο Κανονισμό

«Οι περισσότερες εταιρείες προετοιμάζονται ήδη για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του νέου Κανονισμού και σχεδιάζουν κινήσεις, ιδίως  σχετικά με τους νέους κανόνες ως προς τη διαρκή ελεύθερη διασπορά. Στις περισσότερες εταιρείες με χαμηλή διασπορά έχουν ήδη γίνει ή σχεδιάζονται κινήσεις, όπως η τοποθέτηση κάποιου ποσοστού των κυρίων μετόχων τους σε τρίτους επενδυτές. Υπάρχουν και εταιρείες οι οποίες, με την ευκαιρία άλλων εταιρικών πράξεων, όπως π.χ. αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, επιδιώκουν να επιτύχουν μεγαλύτερη ελεύθερη διασπορά» περιγράφει η Ε. Παπαχρήστου, όμως συνεχίζει εξηγώντας ότι δεν προχωρούν όλες οι εισηγμένες σε ουσιαστικές κινήσεις:

«Είναι αρκετές οι περιπτώσεις, στις οποίες παρατηρούμε ότι γίνονται μεταβιβάσεις πακέτων μετοχών μεταξύ φιλικών ή συγγενικών προσώπων, αποβλέποντας περισσότερο στην τυπική και όχι στην ουσιαστική συμμόρφωση με τους νέους κανόνες».

Απαιτείται ουσιαστική αλλαγή της νοοτροπίας των εισηγμένων

Υπό αυτό το πρίσμα, συζητείται έντονα το αν οι αυστηρές αυτές υποχρεώσεις έχουν νόημα ή αν θα έπρεπε να υιοθετηθούν άλλες ρυθμίσεις για να τονωθεί η αγορά του χρηματιστηρίου στην Ελλάδα.

«Παρόλο που οι νέες ρυθμίσεις  αποσκοπούν στην ενίσχυση της εμπορευσιμότητας των μετοχών και της ελκυστικότητα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, η θέσπιση αυστηρότερων ορίων ελεύθερης διασποράς για την παραμονή των εταιρειών στο χρηματιστήριο ίσως να μην είναι o πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξη αυτού του στόχου».

Αυτό συμβαίνει, όπως τονίζει η Ε. Παπαχρήστου, κυρίως λόγω των χαρακτηριστικών των εισηγμένων εταιρειών στο ελληνικό χρηματιστήριο:

«Η πλειονότητα των εταιρειών που είναι σήμερα εισηγμένες στο χρηματιστήριο αποτελείται από εταιρείες μικρής και μεσαίας κεφαλαιοποίησης με χαμηλή διασπορά, στις οποίες ποσοστό πάνω από 20% συγκεντρώνεται συχνά σε ένα στενό κύκλο προσώπων. Οι εταιρείες αυτές παρόλο που φαινομενικά, μέσω διάθεσης μικρού αριθμού μετοχών από τους βασικούς τους μετόχους σε τρίτα πρόσωπα, συμμορφώνονται με τα νέα όρια διασποράς, παραμένουν στην πραγματικότητα εσωστρεφείς. Επομένως, το ζητούμενο δεν είναι να υπάρχουν αυστηρότεροι κανόνες για την παραμονή εταιρειών στο χρηματιστήριο, αλλά να επιτευχθεί ουσιαστική αλλαγή της νοοτροπίας των βασικών μετόχων και της διοίκησης των εταιρειών και να δοθούν κίνητρα για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής κεφαλαιαγοράς. Σε αυτήν την κατεύθυνση περιμένουμε ότι θα κινείται και νέο νομοσχέδιο για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς που αναμένεται να δημοσιευτεί».

Με λίγα λόγια, τα χρόνια προβλήματα της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα απαιτούν μια πιο ολιστική αντιμετώπιση για την προσέλκυση επενδύσεων. Το νέο νομοσχέδιο, το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, θα περιέχει εκτενείς διατάξεις προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αυστηροποίηση της εποπτείας.

Πάντως, το ζήτημα της διασποράς των μετοχών και το αν αυτή είναι πρόσφορη για την ενίσχυση της ελκυστικότητας των κεφαλαιαγορών δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα.

«Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νέα όρια διασποράς που θέτει ο νέος Κανονισμός είναι μεγαλύτερα από αυτά που προβλέπει πλέον η νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία 2024/2811 (μέρος του πακέτου Listing Act), η οποία καλεί τα κράτη μέλη να μειώσουν το ποσοστό αρχικής διασποράς από 25% στο 10%, επιτρέποντας και εφαρμογή εναλλακτικών κριτηρίων, με στόχο την ενίσχυση της ελκυστικότητας των κεφαλαιαγορών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτές μικρομεσαίων επιχειρήσεων» καταλήγει η Ε. Παπαχρήστου.