Η επαγωγή κληρονομιάς σε ανήλικο είναι κάτι που προβληματίζει τους κηδεμόνες του, ειδικά όταν υπάρχουν χρέη, όμως υπάρχουν νομικές λύσεις.

Ο ανήλικος μπορεί να κληρονομήσει, όμως ισχύουν ειδικές διατάξεις τόσο για την προθεσμία αποποίησης όσο και για την προστασία του σε περίπτωση χρεών της κληρονομίας.

1

Αποδοχή κληρονομίας: Πότε λήγει η προθεσμία για τον ανήλικο

Γενικά, ο κληρονόμος έχει 4 μήνες από τη στιγμή που έμαθε ότι είναι κληρονόμος, για να αποποιηθεί την κληρονομία. Αν δεν την αποποιηθεί, τότε θεωρείται ότι έχει σιωπηρά συναινέσει στην αποδοχή της.

Αυτή η προθεσμία μπορεί να παραταθεί σε ένα έτος, αν ο θανών ή ο κληρονόμος του ήταν κάτοικοι εξωτερικού κατά τη στιγμή του θανάτου (ο πρώτος) και της γνώσης της κληρονομίας (ο δεύτερος).

Το κλειδί εδώ είναι η έννοια της γνώσης της κληρονομίας. Δηλαδή η προθεσμία αποποίησης δεν ξεκινάει για όλους από τη στιγμή του θανάτου. Για την πρώτη τάξη κληρονόμων (παιδιά και σύζυγος), η επαγωγή της κληρονομίας γίνεται με τον θάνατο του κληρονομούμενου. Όμως, αν αυτοί αποποιηθούν την κληρονομία, τότε κληρονόμοι γίνονται οι συγγενείς δεύτερης τάξης (γονείς και αδέρφια). Οπότε, για αυτούς η προθεσμία ξεκινάει από όταν έμαθαν την αποποίηση των πρώτων συγγενών. Η ίδια λογική ισχύει και στους επόμενους συγγενείς, δηλαδή θείοι, ξαδέρφια κ.ο.κ.

Όταν κληρονόμος είναι ανήλικος, η γνώση δεν κρίνεται στο δικό του πρόσωπο, αλλά στο πρόσωπο των νόμιμων εκπροσώπων του, δηλαδή των γονέων του ή όποιου ασκεί τη γονική μέριμνα.

Πάντως, η τετράμηνη προθεσμία δεν ισχύει απόλυτα για τον ανήλικο. Εφόσον δεν αποποιηθούν οι νόμιμοι εκπρόσωποί του την κληρονομία, τότε ο νόμος προβλέπει επιπλέον προθεσμία ενός έτους μετά την ενηλικίωση του κληρονόμου.

Αποποίηση κληρονομίας από τους γονείς

Πάντως, παρόλο που ο ανήλικος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέχρι τα 19 έτη του, στην πράξη πολλές φορές γίνεται πολύ νωρίτερα η αποποίηση από τους γονείς του.

Εφόσον οι γονείς αποφασίσουν ότι είναι προς το συμφέρον του τέκνου τους να αποποιηθεί την κληρονομία, τότε θα πρέπει να ζητήσουν άδεια από το δικαστήριο της κληρονομίας (Πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου είχε την τελευταία του κατοικία ο κληρονομούμενος) και στη συνέχεια να την αποποιηθούν.

Με την αίτηση για την άδεια προς αποποίηση, αναστέλλεται η τετράμηνη προθεσμία για την αποποίηση. Οπότε, πρακτικά οι γονείς έχουν 4 μήνες μετά τη γνώση του θανάτου του κληρονομούμενου, για να υποβάλλουν αίτηση στο δικαστήριο.

Αποδοχή κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής

Ο γενικός κανόνας είναι ότι η περιουσία του θανόντος κληρονομείται εξ ολοκλήρου, δηλαδή τόσο στο ενεργητικό όσο και στο παθητικό της. Συνεπώς, αν τα χρέη είναι υψηλότερα από την κληρονομιαία περιουσία, τότε ο κληρονόμος θα κληθεί να τα καλύψει με την προσωπική του περιουσία.

Σε αυτόν τον κανόνα υπάρχει η εξαίρεση του ευεργετήματος της απογραφής, με το οποίο ο κληρονόμος δηλώνει ότι θα κληρονομήσει τα χρέη μόνο μέχρι το ύψος της περιουσίας του κληρονομούμενου.

Όταν, όμως, η κληρονομία επάγεται σε ανήλικο υπάρχει η προστατευτική δικλείδα ότι πάντοτε κληρονομεί με το ευεργέτημα της απογραφής. Δεν χρειάζεται, δηλαδή, να γίνει ειδική σχετική δήλωση.

Παράλληλα, έχει θεσπιστεί επιπλέον εύνοια του νομοθέτη για τον ανήλικο. Κανονικά, μετά τη δήλωση για αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, ο κληρονόμος έχει 4 μήνες προθεσμία, για να συντάξει απογραφή της περιουσίας, ώστε να καταγραφεί το ενεργητικό της και να γίνει φανερό ποια και πόσα χρέη μπορούν να καλυφθούν από αυτό. Αν δεν συντάξει την απογραφή μέσα σε 4 μήνες, ο κληρονόμος χάνει το ευεργέτημα της απογραφής και κληρονομεί την περιουσία κανονικά.

Όμως, αυτό δεν ισχύει για τον ανήλικο. Εφόσον δεν ολοκληρωθεί από τους γονείς του η απογραφή μέσα σε 4 μήνες, τότε επέρχεται νέα προθεσμία ενός έτους από την ενηλικίωσή του για την απογραφή της περιουσίας.

Δικαστική εκκαθάριση από τους δανειστές

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι μπορεί να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να διευθετηθεί οριστικά η περιουσία και να μπορέσουν να ικανοποιηθούν οι δανειστές για τυχόν χρέη που άφησε ο κληρονομούμενος.

Για παράδειγμα, αν κληρονόμος είναι μωρό ή έμβρυο που δεν έχει καν γεννηθεί, τότε το πρόσωπο του κληρονόμου μπορεί να οριστικοποιηθεί ακόμα και 19 χρόνια μετά τον θάνατο του κληρονόμου!

Για αυτές τις περιπτώσεις και γενικά για κάθε περίπτωση που συντρέχει αμφιβολία ως προς το πρόσωπο του τελικού κληρονόμου/οφειλέτη, προβλέπεται ο θεσμός της δικαστικής εκκαθάρισης.

Σε αυτή, οι δανειστές μπορούν να κάνουν αίτηση στο δικαστήριο της κληρονομίας, ώστε να διοριστεί εκκαθαριστής, προτείνοντάς τον μάλιστα οι ίδιοι. Ο εκκαθαριστής διαχειρίζεται την περιουσία προς όφελος των δανειστών (π.χ. μπορεί να εκμισθώσει ένα ακίνητο).

Μάλιστα, μπορεί να ρευστοποιήσει την περιουσία, ώστε από αυτή να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των δανειστών. Εφόσον ικανοποιηθούν όλοι οι δανειστές, τότε τυχόν υπόλοιπο είναι αυτό που απομένει στην κληρονομιαία περιουσία, την οποία θα κληρονομήσει τελικά ο ανήλικος.

Διαβάστε επίσης:

Κληρονομιές: Θα καταργηθεί η νόμιμη μοίρα; Τι ισχύει τώρα και τι θα αλλάξει

Νέα εποχή για την ελληνική κεφαλαιαγορά: Τι αλλάζει με το νομοσχέδιο – Μιλούν στο mononews 4 κορυφαίοι δικηγόροι

Ομόρρυθμοι Εταίροι & Εγγυητές: Πότε απαλλάσσονται από τα χρέη της εταιρείας;