Το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς όταν πλησιάζει το Μουσείο Glenstone του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Mitchell Rales στο Maryland είναι ένα γλυπτό 11 μέτρων του καλλιτέχνη Τζεφ Κουνς, φτιαγμένο από 25.000 ανθισμένα φυτά.

Το γλυπτό «Split-Rocker», εμπνευσμένο από ένα κουνιστό αλογάκι, περικλείει την «ανεμπόδιστη ενοποίηση της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του τοπίου», το οποίο είναι και το όραμα του μουσείου, ανέφερε ο Rales στο Bloomberg. Το μουσείο ξανανοίγει τον επόμενο μήνα μετά από μια μεγάλη ανακαίνιση.

Το γλυπτό του Koons αποτελεί ένα από τα πολλά έργα τέχνης που απέκτησε ο Rales, όταν η πτώση στην αγορά των έργων τέχνης συνέπεσε με την οικονομική κρίση του 2008. Στην χρονιά που ακολούθησε, αυτός και η σύζυγός του Emily πρόσθεσαν 50 έργα τέχνης στη συλλογή τους, η οποία τώρα μετρά 1.300 κομμάτια από καλλιτέχνες όπως οι Cy Twombly, Brice Marden και Yayoi Kusama. Ο θησαυρός τους αξίζει πάνω από 1 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την φορολογική δήλωση του ιδρύματός τους.

«Είχαμε την ευκαιρία να αγοράσουμε τέχνη η οποία σε άλλη περίπτωση δεν θα πωλούνταν ποτέ», ανέφερε ο Rales. «Πήραμε υπέροχα πράγματα», συμπλήρωσε.

Ο Rales, όπως και άλλοι τολμηροί επενδυτές, προσέγγισαν την Μεγάλη Ύφεση ως μια ευκαιρία, βρίσκοντας και αγοράζοντας θησαυρούς, καθώς η κρίση ρευστότητας ανάγκασε κάποιους ιδιοκτήτες, απελπισμένους για μετρητά, να πουλήσουν. Πρόκειται για την ίδια στρατηγική που εφαρμόζει ο Warren Buffett, ο οποίος περιμένει μια κρίση για να διαπραγματευτεί στις αγορές.

Ο κόσμος της τέχνης ανταποκρίθηκε με καθυστέρηση στην οικονομική κρίση. Εκατοντάδες έργα τέχνης του καλλιτέχνη Damien Hirst πουλήθηκαν από τον οίκο Sotheby’s μέσα σε δύο μέρες ξεκινώντας από τις 15 Σεπτεμβρίου 2008, όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers Holdings Inc. Το γλυπτό «Split-Rocker» μόλις είχε ξεκινήσει να εκτίθεται στο  Chateau de Versailles, χάρη σε ένα δάνειο από τον ιδιοκτήτη του οίκου Christie’s, Francois Pinault.

Οι καλές μέρες των πωλήσεων διακόπηκαν απότομα τον Οκτώβριο του 2008, όταν ένα ρεκόρ έργων έμειναν απούλητα. Οι οίκοι δημοπρασιών υπέστησαν δραματική μείωση στα κέρδη τους τον επόμενο μήνα, χάνοντας εκατομμύρια δολάρια σε εγγυήσεις που είχαν υποσχεθεί στους πωλητές.

Ωστόσο, ακόμα και στο αποκορύφωμα της κρίσης, τα έργα εν τέλει πουλήθηκαν – κάποια μάλιστα σε τιμές-ρεκόρ. «Όσοι αγόρασαν εκείνη την περίοδο είναι πολύ ευτυχισμένοι σήμερα», σχολιάζει ο διαφημιστής τέχνης Sandy Heller. «Αυτές οι ευκαιρίες δεν θα είχαν παρουσιαστεί αν δεν υπήρχε η οικονομική κρίση».

Πολλοί συλλέκτες ήταν απεγνωσμένοι να πουλήσουν. Η Joanne Heyler, διευθύντρια στο μουσείο Broad στο Λος Άντζελες, θυμάται να απαντάει σε τηλέφωνα πωλητών, τη στιγμή που οι αγοραστές δίσταζαν.

Μέχρι το 2010, η αγορά της τέχνης είχε διορθωθεί. Το «Walking Man», του Alberto Giacometti, πουλήθηκε από την Dresdner Bank και «έπιασε» τα 104,3 εκατ. δολάρια στον οίκο Sotheby’s – ρεκόρ για κάθε έργο τέχνης του οίκου τη δεδομένη περίοδο. Τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, ο πίνακας «Nude, Green Leaves and Bust» του Πικάσο πουλήθηκε από τον φιλάνθρωπο Frances Brody και «έπιασε» τα 106,5 εκατ. δολάρια στον οίκο Christie’s.

Η πτώση της αγοράς της τέχνης ήταν σχετικά σύντομη. Το παγκόσμιο εμπόριο τέχνης έφτασε τα 64,6 δισ. δολάρια το 2011. Πέρσι, ο «Salvador Mundi» του Leonardo da Vinci πουλήθηκε για 450 εκατ. δολάρια.