Αν και υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στην περίπτωση της Ελλάδας και σε αυτήν της Ιταλίας, “οι διαφορές είναι αρκετά μεγάλες για να υποδεικνύουν ότι οι επενδυτές στην Ιταλία θα πρέπει να εστιάσουν σε διαφορετικούς παράγοντες”, σημειώνει σε άρθρο γνώμης του στο Bloomberg ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz, Mohamed A. El-Erian, απαντώντας σε αυτούς που χαρακτηρίζουν την Ιταλία “νέα Ελλάδα”.

Όπως σημειώνει ο El-Erian, “μέσα σε λιγότερες από δύο εβδομάδες το spread κινδύνου για τα 10ετή ιταλικά ομόλογα σκαρφάλωσε περίπου 60 μονάδες βάσης, γύρω στο 3%, ένα επίπεδο που δεν είχαμε δει από το 2014. Αυτό επηρέασε και τη χρηματιστηριακή αγορά της Ιταλίας και, σε μικρότερο βαθμό, και άλλες αγορές στην Ευρώπη. Έχει επίσης ασκήσει πίεση στο ευρώ”.

Ο El-Erian εξηγεί πως η άνοδος των spreads πυροδοτήθηκε από την πρόθεση της ιταλικής κυβέρνησης να καταθέσει έναν προϋπολογισμό για το 2019 με έλλειμμα υψηλότερο από αυτό που επιτρέπουν οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάποιοι επενδυτές ανησυχούν επίσης για τη βαθμιαία μείωση των αγορών ιταλικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι τα βαθύτερα αίτια της εξέλιξης αυτής είναι το μεσοπρόθεσμο μείγμα υψηλού δημόσιου χρέους, ορισμένων ασταθών τραπεζών και της επίμονα αργής ανάπτυξης.

Οι ανησυχίες των αγορών, επισημαίνει, επιδεινώθηκαν από κάποιες δημόσιες τοποθετήσεις, όχι μόνο από Ιταλούς ευρωσκεπτικιστές πολιτικούς, αλλά και από τον ίδιο τον πρόεδρο της Κομισιόν, Jean-Claude Juncker, ο οποίος σε συνέντευξή του ανέφερε πως “πρέπει να αποφύγουμε μία νέα ελληνική κρίση, αυτή τη φορά στην Ιταλία”.

Κατά τον El-Erian, αυτός ο παραλληλισμός με την Ελλάδα είναι κατανοητός, καθώς υπάρχουν τρεις σημαντικές ομοιότητες μεταξύ των δύο περιπτώσεων:

  1. Ως προς το χρέος: Ένα εύθραυστο μείγμα σημαντικών δημόσιων χρεών ως προς το ΑΕΠ, μεγάλο μέρος των κρατικών ομολόγων να διακρατείται από τις εγχώριες τράπεζες και ανησυχίες για τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.
  2. Ως προς την πραγματική οικονομία: Ένα αναπτυξιακό μοντέλο που έχει επανειλημμένα αποτύχει να παράξει υψηλή ευημερία για τους πολλούς.
  3. Ως προς την πολιτική: Η άνοδος αντισυστημικών κινημάτων που δε διστάζουν να πολιτικοποιήσουν το ζήτημα της Ευρωζώνης.

Ωστόσο, παρατηρεί ο El-Erian, υπάρχουν διαφορές ως προς την έκταση του συστημικού κινδύνου στις δύο χώρες. Και εξηγεί:

“Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Ιταλία είναι μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης και από τα ιδρυτικά μέλη του σχεδίου ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης. Λόγω του μεγέθους της, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές της ανάγκες είναι αξιόλογες συγκριτικά με τα περιφερειακά δίχτυα ασφαλείας που υπάρχουν για να αντιμετωπίζονται οι προβληματικές χώρες. Έτσι, ένα μεγάλο πρόβλημα στην Ιταλία θα συνιστούσε μία πολύ μεγαλύτερη και πολύ πιο διαρκή πηγή συστημικού ρίσκου, οικονομικά και χρηματοπιστωτικά. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι, αν στραβοπατήσει πολύ άσχημα, η χώρα του ιταλικού νότου μπορεί να αποτελέσει υπαρξιακό κίνδυνο για την Ευρωζώνη”.

Από την άλλη, όμως, επίσης σε αντίθεση με την Ελλάδα, “η Ιταλία δεν έχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (έχει πλεόνασμα) και η μέση διάρκεια του εκκρεμούς χρέους της είναι μεγαλύτερη. Με χαμηλότερο κίνδυνο χρεοκοπίας βραχυπρόθεσμα, ο βασικός παράγοντας για πιθανά προβλήματα εντοπίζεται στις δυσμορφίες που προέρχονται από την εσωτερική και περιφερειακή πολιτική. Αυτός είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που οι επενδυτές πρέπει να παρακολουθούν στενά”.

Ο El-Erian υπογραμμίζει ότι αυτό που εν τέλει κράτησε την Ελλάδα στην Ευρωζώνη πριν από μερικά χρόνια ήταν ο φόβος της χρεοκοπίας: “Φοβούμενη για ένα σοκ που θα έριχνε την οικονομία σε πολυετή ύφεση και θα άλλαζε εκ θεμελίων πολλές από τις περιφερειακές και χρηματοπιστωτικές σχέσεις της Ελλάδας, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε μία ορθόδοξη προσέγγιση, αν και είχε κερδίσει τόσο τις εκλογές όσο και το δημοψήφισμα υποστηρίζοντας μία πολιτική ατζέντα υπέρ του αντιθέτου”.

Καταλήγοντας, ο El-Erian αναφέρει: “Η ελπίδα πολλών επενδυτών -όπως και κοινοτικών αξιωματούχων, αξιωματούχων της ΕΚΤ και διαμορφωτών της πολιτικής στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες- είναι ότι η ιταλική κυβέρνηση θα κάνει έναν αντίστοιχο ελιγμό, αν και ο άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας είναι χαμηλότερος. Για να το κάνει αυτό, η Ρώμη θα χρειαζόταν να σχεδιάσει ένα πιο αναλυτικό πρόγραμμα με στόχο τη δημιουργία υψηλής και βιώσιμης ανάπτυξης για τους πολλούς”.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Η UBS πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα και ποντάρει στα 2ετή ιταλικά ομόλογα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Γιούνκερ επικαλείται την Ελλάδα για να προειδοποιήσει την Ιταλία

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ:  Το παρασκήνιο που οδήγησε στο sell-off των τραπεζικών μετοχών