Ακόμα και τώρα που όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή υπάρχει και ευθύνεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, η αντιμετώπισή της έχει αποδειχθεί τρομακτική. Γιατί;

Υπάρχουν πέντε χαρακτηριστικά που σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του πλανήτη καθιστούν την κλιματική κρίση ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουμε ποτέ αντιμετωπίσει.

Πρώτον, οι ρύποι που συμβάλλουν στη κλιματική αλλαγή είναι παγκόσμιας κλίμακας και κάνουν τη ζημιά τους ανεξάρτητα από το ποιο σημείο της γης απελευθερώνονται. Οι ρύποι που γνωρίζουμε από παλιά, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο προκαλεί την όξινη βροχή ή το διοξείδιο του αζώτου, το οποίο είναι υπεύθυνο για το νέφος, βλάπτουν περισσότερο το σημείο εκείνο στο οποίο απελευθερώνονται.

Οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι είναι πιο πιθανόν να θεσπίσουν μέτρα για να περιορίσουν του ρύπους σε τοπικό επίπεδο, για τον λόγο ότι οι ψηφοφόροι που τους εκλέγουν επηρεάζονται άμεσα από τη ρύπανση. Αναφορικά όμως με τους ρύπους εκείνους που επηρεάζουν τον κόσμο σε παγκόσμια κλίμακα και γίνονται περισσότερο αισθητοί πολύ μακριά, είναι ένα φαινόμενο πέρα από το φάσμα αντιμετώπισης και ελέγχου των εκλεγμένων τοπικών φορέων.

Το δεύτερο περίπλοκο χαρακτηριστικό αναφορικά με τους ρύπους της κλιματικής αλλαγής είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεών τους θα γίνει αντιληπτό στο μέλλον. Οι κυβερνήσεις και οι δημόσιοι φορείς έχουν λιγότερους λόγους να θεσπίσουν μέτρα που θα έχουν μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο και θα προκαλέσουν ταλαιπωρία τώρα, εφόσον το μεγαλύτερο μέρος της ζημιάς θα γίνει αισθητό σε κάποιο μακρινό και αβέβαιο μέλλον.

Το τρίτο θέμα είναι ότι οι ρύποι που προκαλούν την κλιματική αλλαγή, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν απευθείας ως ένα όπλο που εκτοξεύει καπνό. Σε αντίθεση με τις  εκπομπές του οξειδίου του νατρίου που δημιούργησαν άμεσα καπνό και έγινε αμέσως αντιληπτός, οι ρύποι εκείνοι που προκαλούν την κλιματική κρίση και οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για περισσότερα αρνητικά γεγονότα, μπορούν να προκληθούν και φυσικά.

Είναι γεγονός και έχει καταγραφεί πως με την πάροδο του χρόνου οι τυφώνες έχουν αποδειχτεί πολύ καταστροφικοί και οι κύκλοι ξηρασίας διαρκούν περισσότερο, αλλά όλες αυτές οι παρατηρήσεις απορρίπτονται εύκολα από αυτούς που επιλέγουν να υποβαθμίσουν το πρόβλημα, αφού ο καιρός ήταν πάντοτε μεταβλητός και απρόβλεπτος.

Το τέταρτο χαρακτηριστικό που κάνει την αλλαγή του κλίματος ιδιαίτερα τρομακτική είναι ότι οι αναπτυγμένες χώρες έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη ρύπανση. Αυτό είναι σημαντικό για διάφορους λόγους. Είναι δύσκολο για τα ανεπτυγμένα κράτη να αρνηθούν στις χώρες που ακολουθούν τεχνολογίες, τις οποίες χρησιμοποίησαν τα ίδια για την δική τους ανάπτυξη. Και είναι δύσκολο επίσης για τους υπεύθυνους χάραξης της πολιτικής στις ανεπτυγμένες χώρες, να δικαιολογήσουν τα κόστη για τη μείωση των παγκόσμιων ρύπων, όταν οι πολίτες τους ξοδεύουν αρκετά για να εξασφαλίσουν το φαγητό τους ή την πρόσβαση στο καθαρό νερό.

Το πέμπτο και τελευταίο χαρακτηριστικό το οποίο καθιστά την κλιματική αλλαγή ένα τόσο ακανθώδες πρόβλημα, είναι ότι οι ρύποι που την προκαλούν έχουν άμεση σχέση με διάφορες πτυχές της ανθρώπινης καθημερινότητας, συμπεριλαμβανομένων της μεταφοράς, του οικιακού ηλεκτρισμού που χρησιμοποιείται για θέρμανση και κλιματισμό. Επιπλέον οι εναλλακτικές λύσεις εξακολουθούν να είναι περισσότερο δαπανηρές.

Σε μερικά από τα περιβαλλοντικά προβλήματα του παρελθόντος, προσφέρθηκαν πολύ πιο εύκολες λύσεις. Η ρύπανση που οφείλεται στη τρύπα του όζοντος – για παράδειγμα  χλωροφθοράνθρακες – είναι επίσης ένας παγκόσμιος ρύπος και οφείλεται σε ένα εύρος προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη καθημερινότητα για ψύξη, κλιματισμό μέχρι και σπρέι για τα μαλλιά. Αλλά εκεί υπήρχαν φθηνές και άμεσα διατιθέμενες εναλλακτικές λύσεις.

Αυτό δεν συμβαίνει με τα προϊόντα πετρελαίου, που χρησιμοποιούμε για την ανατροφοδότηση των αυτοκινήτων μας ή με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα τα οποία χρησιμοποιούνται ακόμα για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Ναι, έχουν αναπτυχθεί  εναλλακτικές αλλά συνήθως κοστίζουν ακριβά και δεν έχουν υιοθετηθεί απόλυτα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Εάν μια σατανική ιδιοφυΐα, είχε μηχανευτεί τον σχεδιασμό της τέλειας περιβαλλοντικής κρίσης η οποία θα κατέστρεφε αργά την Γη μέσα από την ίδια την ανθρώπινη δραστηριότητα, και θα ήταν δύσκολο να καταπολεμηθεί, αυτοί οι πέντε παράγοντες θα καθιστούσαν αυτή την κλιματική αλλαγή μια εξαιρετική επιλογή. Αλλά δεν χρειαζόμαστε μια σατανική ιδιοφυΐα. Τα καταφέρνουμε καλά και μόνοι μας.

 

Του Christopher Knittel, καθηγητή εφαρμοσμένης οικονομίας στη Σχολή Διοίκησης του MIT Sloan και διευθυντή του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και την Περιβαλλοντική Πολιτική του MIT.