ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
What lies ahead:
AI in Business
Τεχνητή Νοημοσύνη στην εκπαίδευση:
Αξιοποίηση με επίκεντρο εκπαιδευτικούς και μαθητές
Κυριάκος Πιερρακάκης, Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
Ησχέση της εκπαίδευσης με τις αναδυόμενες τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης αποτελεί ένα από τα ζητήματα τα οποία θα καθορίσουν τις επιδόσεις όλων των εκπαιδευτικών συστημάτων. Ξεκινώντας από την πιο βασική διαπίστωση, πλέον δεν συζητάμε το «αν» η Τεχνητή Νοημοσύνη θα επηρεάσει την εκπαίδευση, διότι αυτό συμβαίνει ήδη. Το αποδεικνύει, για παράδειγμα, ο προβληματισμός που επικρατεί σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου σχετικά με τη χρήση του ChatGPT στην εκπόνηση εργασιών.
Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το «πώς» θα αξιοποιήσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη με τέτοιο τρόπο ώστε να βελτιώσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα πρέπει να ξεκινά με την παραδοχή ότι σε κάθε επιτυχημένο και παραγωγικό εκπαιδευτικό μοντέλο οι πρωταγωνιστές είναι πάντα οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές. Στην περίπτωση της εκπαίδευσης, λοιπόν, ισχύει το αξίωμα ότι η τεχνολογία είναι πάντα το μέσο και ποτέ ο σκοπός.
Σκοπός μας είναι να εντοπίσουμε τα πεδία και τον τρόπο που θα χρησιμοποιήσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη ώστε να βελτιώσουμε τη σχολική καθημερινότητα, δημιουργώντας περισσότερες δυνατότητες στους εκπαιδευτικούς και περισσότερα ερεθίσματα στους μαθητές. Αυτό αποτυπώνεται και σε μια από τις πιο πρόσφατες πρωτοβουλίες μας, το «Ψηφιακό Σχολείο». Ειδικότερα, στο πλαίσιο των ασκήσεων του «Ψηφιακού Φροντιστηρίου», θα ο προγραμματισμός μας είναι να αξιοποιηθεί εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης που θα εντοπίζει τα πεδία που ο μαθητής θα πρέπει να εξασκηθεί περισσότερο, προτείνοντάς του επιπλέον ασκήσεις.
Το παραπάνω αποτελεί ένα από τα πολλά παραδείγματα που η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πέρα, όμως, από τις ίδιες τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης, αυτό που απαιτείται είναι ένα πλαίσιο που θα αποτυπώνει τη φιλοσοφία και τις προτεραιότητές μας ως προς τη σωστή και ωφέλιμη χρήση των αναδυόμενων τεχνολογιών.
Ανατρέχοντας σε όλες τις διεθνείς πρακτικές, αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι κάθε στρατηγική για την ορθή και αποτελεσματική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε οποιονδήποτε τομέα πολιτικής περιγράφεται με το εξής τρίπτυχο: ρυθμίζουμε νομοθετικά τις εκφάνσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης, αξιολογούμε την εφαρμογή της και μεριμνούμε για τη διαρκή επιμόρφωση των πολιτών. Με βάση αυτό το τρίπτυχο προσεγγίζουμε στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού την ένταξη της Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση.
Η ΕΕ λειτουργεί ως «ρυθμιστική υπερδύναμη», καθώς με τις νομοθετικές της πρωτοβουλίες ηγείται σε διεθνές επίπεδο στα πεδία της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ρύθμισης των αναδυόμενων τεχνολογιών. Και φιλοδοξούμε να συμβάλλουμε στη διαμόρφωση των σχετικών πρωτοβουλιών, αποτυπώνοντας σε αυτές τις αρχές και τις αξίες μας. Σε αξιακό επίπεδο, οι κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστούν ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο που θέτει την περίμετρο ορθής χρήσης των σχετικών τεχνολογιών στην καθημερινότητά μας. Κάτι που γίνεται ακόμα πιο ευδιάκριτο ειδικά στους ευαίσθητους τομείς πολιτικής της υγείας και της παιδείας.
Περαιτέρω, έννοια – κλειδί για την ορθή χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι η αξιολόγηση. Αξιολόγηση της στρατηγικής μας, αξιολόγηση της εφαρμογής της, των προσώπων που την υλοποιούν και, φυσικά, των αποτελεσμάτων της. Η αξιολόγηση αυτή είναι διαρκής και πραγματοποιείται σε συνεργασία με ειδικούς του κλάδου, προκειμένου να προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα που συνεχώς ανακύπτουν. Απαιτεί ευελιξία, διάθεση συνεχών αλλαγών στο πεδίο και μια λογική διαρκούς βελτίωσης. Κάθε εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης, συνεπώς, το οποίο θα εισαχθεί στο σχολικό περιβάλλον, θα βρίσκεται το ίδιο σε μια τέτοια «κίνηση διαρκείας».
Τέλος, έχουμε ήδη δρομολογήσει τη δημιουργία προγραμμάτων επιμόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς μας, ώστε να εξοικειωθούν με τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και τη χρήση τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Και, βέβαια, στο επίκεντρο της μέριμνάς μας για επιμόρφωση βρίσκονται οι μαθήτριες και οι μαθητές μας. Προτεραιότητά μας είναι να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην είναι απλώς αποδέκτες αλγορίθμων και προγραμμάτων, αλλά να εξελιχθούν σε υπεύθυνους χρήστες – ή ακόμα και σε διαμορφωτές – των νέων εφαρμογών.
Καθώς, όμως, οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης εξελίσσονται διαρκώς, είναι αυτονόητο ότι η επιμόρφωση καθίσταται μια δια βίου διαδικασία. Για τον λόγο αυτό, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ταυτόχρονη ανάπτυξη της κριτικής και της αλγοριθμικής σκέψης, αλλά και στην απόκτηση της ικανότητας «να μάθουμε να μαθαίνουμε». Μέσα από αυτές τις δεξιότητες, επιδιώκουμε οι αυριανοί πολίτες και επαγγελματίες να αντιλαμβάνονται τον τρόπο λειτουργίας, τις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους κάθε νέου εργαλείου και, με τον τρόπο αυτό, να το χρησιμοποιούν με σύνεση και μέτρο.
Σε αυτή την προσπάθεια έχουμε την αμέριστη αρωγή τόσο της συμβουλευτικής επιτροπής υψηλού επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, όσο και της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής. Πέρα, όμως, από την απαραίτητη συνδρομή των ειδικών, είναι εξίσου κρίσιμο να κατανοήσουμε ότι όλοι – πολιτικό σύστημα, κοινωνία και εκπαιδευτική κοινότητα – πρέπει να συνεργαστούμε στενά, δίνοντας έμφαση σε αυτά που μας ενώνουν, δηλαδή στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης και, ευρύτερα, των αναδυόμενων τεχνολογιών.
Κλείνοντας, εκπαιδευτική και ψηφιακή πολιτική έχουν ένα μεγάλο κοινό: αμφότερες καλούνται να υπηρετήσουν το μέλλον – ένα μέλλον που ή το σχεδιάζεις, ή το υφίστασαι. Με την ψήφο τους οι πολίτες έχουν αποδείξει ότι επιθυμούν η Ελλάδα να βρίσκεται στην πλευρά των διαμορφωτών του μέλλοντος και στην Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εργαζόμαστε καθημερινά με στόχο να κάνουμε αυτή την εντολή πράξη, διαμορφώνοντας τις μέγιστες δυνατές πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις.
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι ο Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.