Με παρουσία που ξεπερνά τα είκοσι χρόνια στον χώρο των επιχειρήσεων, η Μαργαρίτα Μάτσα παραθέτει τις απόψεις της για τη «Μάχη με τα στερεότυπα», που δίνουν καθημερινά οι γυναίκες με στόχο τη ισότητα. Στην ερώτηση αν υπάρχει γυάλινη οροφή στην ανέλιξη μίας γυναίκας, η Μαργαρίτα Μάτσα απαντά ότι «οι γυναίκες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να φτάσουν όσο ψηλά θελήσουν», αλλά δεν έχουν πάρει τους ρόλους που τους αξίζουν.
Παράλληλα, η ίδια αναφέρει ότι αν και έχει δεχθεί προτάσεις για να συμμετάσχει σε ΔΣ πολυεθνικών εταιρειών στο εξωτερικό, στην Ελλάδα ουδέποτε έχει χτυπήσει το τηλέφωνό της για κάποια αντίστοιχη θέση.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος «Μάχη με τα στερεότυπα», η Μαργαρίτα Μάτσα παρακινεί τις γυναίκες να πιστέψουν στον εαυτό τους, θέτοντας και διεκδικώντας υψηλότερους στόχους.
Ένας άντρας γίνεται πολύ πιο εύκολα αποδεκτός
και θεωρείται δεδομένο
ότι δικαιούται να έχει όσα
«κουσούρια» στον χαρακτήρα του θέλει
γιατί απλά μπορεί
-Υπάρχει ισότητα μεταξύ των φύλων; Δίνονται ίσες ευκαιρίες και η κοινωνία αντιμετωπίζει το ίδιο γυναίκες και άντρες; Αν όχι, πού οφείλεται αυτό; Για ‘σάς είναι αποδεκτή η ίδια συμπεριφορά από άνδρες και γυναίκες στον επαγγελματικό χώρο;
Μ.Μ.: Είμαι στον χώρο των επιχειρήσεων, σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο ακόμα και σήμερα, για πάνω από 20 χρόνια. Πιστεύω καταρχήν πως υπάρχει ισότητα σε έναν βαθμό αλλά στην πραγματικότητα και η ισότητα αυτή είναι πλασματική.
Ένας άντρας γίνεται πολύ πιο εύκολα αποδεκτός και θεωρείται δεδομένο ότι δικαιούται να έχει όσα «κουσούρια» στον χαρακτήρα του θέλει γιατί απλά μπορεί, ενώ μια γυναίκα με τα ίδια «κουσούρια» ούτε θα έφτανε στην αντίστοιχη θέση αλλά και ούτε θα ήταν αποδεκτά τα «κουσούρια» της. Επομένως, οι γυναίκες πρέπει να είναι συνεχώς πολύ πιο προσεκτικές αι να προσπαθούν συνέχεια να αποδείξουν την αξία τους . Δεν ξέρω πόσες γενιές θα πάρει αυτό αλλά σίγουρα αρκετές.
Θεωρώ ότι υπάρχουν ακόμα πολλά στερεότυπα στην ελληνική οικογένεια ακόμα σήμερα. Είναι φυσιολογικό οι γονείς να προσπαθήσουν καταρχάς το κορίτσι να το γράψουν στο μπαλέτο και το αγόρι στο ποδόσφαιρο. Αυτό τα λέει όλα.
-Κατά πόσον οι ίδιες οι γυναίκες αποδέχονται και συναινούν σε πλαίσια που τις αδικούν και τις μειώνουν χωρίς να το συνειδητοποιούν (ή και συνειδητοποιώντας το);
Μ.Μ.: Δεν θα ήθελα να γενικεύσω αλλά έχω πιάσει πολλές φορές τον εαυτό μου να θεωρώ πολύ φυσιολογικές και δεδομένες κάποιες αδικίες στον επαγγελματικό χώρο. Οι γυναίκες τείνουν να παίρνουν μεγαλύτερη ικανοποίηση ότι τα κατάφεραν παρά να αφιερώνουν τον ίδιο χρόνο στο να διαπραγματευτούν υψηλότερες οικονομικές απολαβές για τον εαυτό τους.
Αν κάτι μπορούν ευκολότερα να διεκδικήσουν θα είναι για την ομάδα τους, γιατί παίζουν πάντα πιο ομαδικά. Αυτό από μόνο του είναι λάθος και είμαι σίγουρη ότι ισχύει για πολλές γυναίκες.
Επίσης οι γυναίκες έχουμε αποδεχτεί τους πολλαπλούς ρόλους που καλούμαστε να διαχειριστούμε και που θεωρούνται κοινωνικά υποχρέωση μας. Αυτό δημιουργεί τεράστιο στρες και εξάντληση με αποτέλεσμα να μην αντέχεις και άλλη σύγκρουση στο χώρο της εργασίας που ενδεχομένως θα σε έκανε πιο διεκδικητική ή που θα έθετε πιο αυστηρά όρια στο εργασιακό σου περιβάλλον. Με άλλα λόγια μια γυναίκα έχει εκπαιδευτεί να γίνεται εύκολα σάκος του μποξ και να αντέχει. Πιστεύω λοιπόν ότι η πραγματική ισότητα των 2 φύλων έχει ακόμα δρόμο, τουλάχιστον σε μια χώρα σαν την Ελλάδα.
Ελπίζω όμως πολύ στην γενιά των παιδιών μας να αλλάξουν αυτή την δεδομένη τάξη πραγμάτων. Εγώ «παίζω» ακόμα στην γενιά που μεγάλωσε με την διαφορά άντρας / γυναίκα και με τον άντρα πάντα να έχει τον πρώτο ρόλο.
Ακόμα και εγώ η ίδια πολλές φορές
αρνούμαι να αποδώσω στο εαυτό μου
πολλά από τα εύσημα που μου δίνουν οι γύρω μου.
-Υπάρχουν προκαταλήψεις και στερεότυπα που λειτουργούν εσωτερικά, συνειδητά ή ασυνείδητα, δημιουργώντας ένα στενό πλαίσιο που αναγκάζει τις γυναίκες να παίζουν με… άλλους κανόνες; Θεωρείτε ότι η γυναίκα οφείλει να είναι πιο προσεκτική και επιλεκτική σε ό,τι αφορά την ερωτική της ζωή ή συμπεριφορά σε σχέση με τον άνδρα; Θεωρείτε ότι αυτή η πλευρά της συνδέεται και επηρεάζει την αξία και την εικόνα της στα μάτια των άλλων;
Μ.Μ.: Χωρίς να θέλω να πω ότι το φύλο μου ήταν αυτό που μου δημιούργησε εμπόδια στη δουλειά αυτή, όμως ακόμα και σήμερα αισθάνομαι ότι πρέπει συνεχώς να αποδεικνύω. Είναι η δεύτερη φύση μου και είναι και κακό και κουραστικό συνήθειο!!!
Ακόμα και εγώ η ίδια πολλές φορές αρνούμαι να αποδώσω στο εαυτό μου πολλά από τα εύσημα που μου δίνουν οι γύρω μου. Και βέβαια πρέπει να είμαι πολύ πιο προσεκτική σε συμπεριφορές κ.λπ. λόγω φύλου, γιατί η τάση της κοινωνίας είναι να μειώνεται η επαγγελματική αξία, ότι η προσωπική ζωή μιας γυναίκας επαγγελματία είναι πιο ταραχώδης. Δεν υπάρχει καμία ανοχή και καμία ισότητα στο θέμα αυτό.
–Είναι πιο εύκολο για μια γυναίκα να ανταποκριθεί στις ευθύνες του σπιτιού και, επομένως, της αναλογούν περισσότερες ή μήπως έτσι έχουμε μάθει και αυτό περιμένουμε όλοι;
Μ.Μ.: Αυτό είναι από τα στερεότυπα που ανέφερα προηγουμένως. Αντίθετα έχει φανεί ότι οι άντρες είναι εξίσου ικανοί να ανταποκριθούν στις ευθύνες του σπιτιού και της οικογένειας. Είναι ο τρόπος μεγαλώματος που μας έχει κάνει τις γυναίκες πιο πρόθυμες να αναλάβουμε τις ευθύνες αυτές και να θεωρούνται αυτονόητες.
-Ο χώρος των επιχειρήσεων δίνει ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης σε άντρες και γυναίκες;
Μ.Μ.: Υπάρχει ισότητα στον χώρο των επιχειρήσεων.
Η υποχρεωτική ποσόστωση
στα διοικητικά συμβούλια
είναι άλλος ένας τρόπος να αποδεικνύεται
η μειονεξία των γυναικών.
-Υπάρχει διαφορά στον τρόπο που λειτουργούν οι άντρες σε σχέση με τις γυναίκες μάνατζερ; Τι θα συμβουλεύατε μια γυναίκα που θέλει να ηγηθεί σε άντρες υφισταμένους της; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που μπορεί να συναντήσει;
Μ.Μ.: Συνήθως οι γυναίκες είναι λιγότερο συγκρουσιακές και μάλλον κρατούν πιο χαμηλό προφίλ από τους άντρες σε αντίστοιχες θέσεις. Υπάρχουν βέβαια πάντα εξαιρέσεις. Συνήθως οι γυναίκες βάζουν το εγώ τους σε δεύτερη μοίρα και αυτό βοηθάει τη συνεργατικότητα σε μια ομάδα.
-Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα με στόχο την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει ποσόστωση; Έχει σημασία για την αξία μιας εταιρείας η παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια;
Μ.Μ.: Η υποχρεωτική ποσόστωση στα διοικητικά συμβούλια είναι άλλος ένας τρόπος να αποδεικνύεται η μειονεξία των γυναικών. Όταν κάτι γίνεται με τρόπο υποχρεωτικό είναι σαν να πρόκειται για κάποια χαριστική πράξη, σαν να πρόκειται για κάποιο είδος υπό εξαφάνιση που θέλει προστασία. Από την άλλη βέβαια εάν είναι σήμερα ο μόνος τρόπος να βοηθηθούν ουσιαστικά οι γυναίκες να ανελιχθούν σε περισσότερες θέσεις ευθύνης ας είναι μέσω της νομοθεσίας!
Η υποχρέωση αυτή ήδη έχει κάνει πολλούς οργανισμούς να στραφούν στην αναζήτηση γυναικών για μέλη των ΔΣ τους και αυτό έχει δώσει σίγουρα ευκαιρίες σε πολλές γυναίκες. Και εδώ είναι ένα ζήτημα εάν θα γίνει η πλήρωση των θέσεων με τρόπο αξιοκρατικό ή απλώς σαν μια υποχρέωση για να συμπληρωθεί άλλο ένα κουτάκι νομικό.
Πιστεύω όμως ότι οι γυναίκες ξεκάθαρα δεν θα έπρεπε να έχουν ανάγκη τέτοιας στήριξης. Εάν κάτι χρειάζονται είναι ίσα δικαιώματα όχι παραπάνω.
Και για να έχουν ίσα δικαιώματα θα πρέπει να υπάρχει πρόνοια για τα παιδιά/σωστές πολιτικές για παιδικούς σταθμούς και θα πρέπει να πάψει να είναι ευθύνη κυρίως των γυναικών το μεγάλωμα των παιδιών. Και αυτό είναι στα στερεότυπα που θεωρούνται δεδομένα και παίζει σοβαρό ρόλο στην εξέλιξη της γυναίκας. Μας κάνει ακόμα εντύπωση όταν δούμε σε πρώτο ρόλο τον πατέρα σε αντίθεση με το δεδομένο της μητέρας στον ρόλο αυτό.
–Τι είναι αυτό που, κατά τη γνώμη σας, εμποδίζει μια μεγαλύτερη συμμετοχή τους;
Μ.Μ.: Στην Ελλάδα δεν έχουν δημιουργηθεί εξειδικευμένοι headhunters για θέσεις μεγάλων ΔΣ και αυτά πάνε από στόμα με στόμα τις περισσότερες φορές. Σκεφτείτε ότι έχω δεχτεί προσεγγίσεις για διοικητικό συμβούλιο μεγάλης πολυεθνικής εταιρίας του εξωτερικού και πάνω από μία φορά, ενώ ουδέποτε έχει χτυπήσει το τηλέφωνο μου για κάποια θέση διοικητικού συμβουλίου στην Ελλάδα κάποιου αντίστοιχου Οργανισμού.
–Υπάρχει κατά τη γνώμη σας γυάλινη οροφή; Υπάρχει όριο στο πόσο ψηλά στην ιεραρχία μπορεί να φτάσει μια γυναίκα; Αμείβονται το ίδιο άντρες και γυναίκες για την ίδια θέση με την ίδια εμπειρία;
Μ.Μ.: Οι γυναίκες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να φτάσουν όσο ψηλά θελήσουν και έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα. Όμως, δεν θεωρώ ότι έχουν πάρει ακόμα τους ρόλους που αξίζουν. Ενώ στα Πανεπιστήμια μπαίνουν και βγαίνουν περισσότερα κορίτσια, κάπου στην επαγγελματική τους διαδρομή τις ξεπερνούν οι άντρες. Οι αιτίες είναι αρκετές και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους.
Η μητρότητα στα χρόνια της σημαντικής εξέλιξης, το ότι αρκούνται σε λιγότερα, μικρότερη φιλοδοξία και το ότι δεν τολμάνε είναι κάποιες από αυτές.
Επίσης, οι αμοιβές των γυναικών είναι ως επί το πλείστον χαμηλότερες από αυτές των ανδρών. Λέω ότι μια γυναίκα «τα κάνει όλα και συμφέρει». Αυτό είναι ένα απ’ τα αγαπημένα μου μότο που εννοείται το χρησιμοποιώ ειρωνικά, όμως δεν παύω να πιστεύω ότι είναι η αλήθεια.
Επίσης, μια γυναίκα σε θέση εξουσίας πολύ διεκδικητική, αυστηρή, απαιτητική θα αντιμετωπιστεί ως η «bitch», ενώ αντίστοιχα ο άντρας σε θέση εξουσίας με τα αυτά χαρακτηριστικά μπορεί και να αντιμετωπίζεται με δέος και σεβασμό και θα θεωρηθεί και ως δεδομένο χαρακτηριστικό. Βέβαια έχουμε κάνει αρκετά βήματα και οι γυναίκες έχουν πάψει να ανέχονται ανάρμοστες συμπεριφορές .
-Τι θα συμβουλεύατε νέες γυναίκες που θέλουν να ανελιχθούν επαγγελματικά; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν;
Μ.Μ.: Οι γυναίκες πρέπει να πιστέψουν πιο πολύ στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους στη διεκδίκηση υψηλότερων στόχων, να μη φοβούνται τόσο την κριτική ή την γνώμη των άλλων για αυτές και να υπολογίζουν πάντα ότι μπορεί να χρειαστεί να δουλέψουν παραπάνω για όλα αυτά. Και για κάποια χρόνια ακόμα, οι γυναίκες θα πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς ότι αξίζουν.
Ανακαλύψτε το αφιέρωμα «Μάχη με τα στερεότυπα»
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
