Ελίζα Βόζεμπεργκ: Η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στην πολιτική και οικονομική ζωή δεν είναι μόνο δίκαιη, αλλά και ωφέλιμη

«Το μήνυμα που θα ήθελα να περάσω προς όλες τις γυναίκες είναι αυτό της μηδενικής ανοχής σε οποιαδήποτε προσβλητική ή απαξιωτική συμπεριφορά», αναφέρει η ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ελίζα Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη στο mononews, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Μάχη με τα στερεότυπα».

Γεννημένη στις 14 Σεπτεμβρίου 1956 στην Αθήνα, η  Ελίζα Βόζεμπεργκ τελείωσε το 6ο Γυμνάσιο Κυψέλης. Στη συνέχεια σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1982 ασκεί τη μαχόμενη δικηγορία. Ειδικεύεται στο ποινικό και οικογενειακό δίκαιο.

Στο παρελθόν ήταν συνήγορος πολιτικής αγωγής σε σημαντικές ποινικές υποθέσεις. Στην ιστορική και πολιτικού ενδιαφέροντος δίκη της 17Νοέμβρη ήταν συνήγορος πολιτικής αγωγής κατά των τρομοκρατών στις υπόθεση δολοφονίας του Κωστή Περατικού και απόπειρας ανθρωποκτονίας του Γεωργίου Πέτσου και στη δίκη του Επαναστατικού Λαϊκού Αγώνα (Ε.Λ.Α.) εκπροσώπησε την πολιτική αγωγή στην απόπειρα δολοφονίας του πρώην Προέδρου της ΓΣΕΕ, Γιώργου Ραυτόπουλου.

Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με θέματα ισότητας και μητρότητας και είναι μέλος του γνωστού σωματείου γυναικών «Η Καλλιπάτειρα», καθώς επίσης και της «Παναθηναϊκής Οργάνωσης Γυναικών». Είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων και διετέλεσε μέλος νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Για 15 συνεχή έτη εκλεγόταν Σύμβουλος στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και έχει εισηγηθεί ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις ειδικά για τους νέους δικηγόρους και την αναβάθμιση του κοινωνικού ρόλου του δικηγόρου. Στις δικηγορικές εκλογές του 2002 υπέβαλε υποψηφιότητα για την προεδρία του ΔΣΑ, χωρίς ψηφοδέλτιο υποψηφίων συμβούλων, με εξαιρετικά τιμητικό αποτέλεσμα. Υπήρξε μέλος του Συμβουλίου Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE), όπου εκπροσώπησε τους Έλληνες δικηγόρους με εισηγήσεις και παρεμβάσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό με καίριες εισηγήσεις.

Αρθρογραφεί συχνά στον ημερήσιο, έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και συμμετέχει σε τηλεοπτικές συζητήσεις για θέματα πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, αλλά και της επιστήμης της. Οργάνωσε και παρουσίασε προ ετών σειρά εκπομπών πολιτικού περιεχομένου στην Κύπρο με αφορμή τις Κυπριακές προεδρικές εκλογές σε συνεργασία με τον τηλεοπτικό σταθμό LTV, καθώς και έτερη σειρά εκπομπών με αντικείμενο την ενταξιακή πορεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από τις δικαστικές αίθουσες στην πολιτική

Όσον αφορά την πορεία της στην πολιτική, τον Μάρτιο του 2004 συμπεριελήφθη στο ψηφοδέλτιο επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας στην τελευταία τιμητική θέση.

Από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Μάιο του 2012 προσέφερε τις υπηρεσίες της στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ως εκλεγμένη βουλευτής της Αθήνας. Κατά την περίοδο αυτή (2009-2012), ήταν τομεάρχης της Νέας Δημοκρατίας στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στις 13 Φεβρουαρίου 2013 ορίστηκε Γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας από τον τότε Πρωθυπουργό και Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνη Σαμαρά.

Στις ευρωεκλογές του 2014 και του 2019 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία. Εκτός από Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είναι μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (ΤRΑΝ) που είναι αρμόδια για την ανάπτυξη πολιτικής στις μεταφορές, τη ναυτιλία και τον τουρισμό, αλλά και της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE), αρμόδιας για τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, και ιδίως για τη λήψη μέτρων σχετικών με την είσοδο και την κυκλοφορία των προσώπων, το άσυλο και τη μετανάστευση. Επιπλέον, είναι μέλος της Αντιπροσωπείας στη Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ/Τουρκίας.

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, η Ελίζα Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη τονίζει στο mononews.gr ότι «η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στην πολιτική και οικονομική ζωή δεν είναι μόνο δίκαιη, αλλά και ωφέλιμη».

Το μήνυμα που θα ήθελα να περάσω
προς όλες τις γυναίκες
είναι αυτό της μηδενικής ανοχής
σε οποιαδήποτε
προσβλητική ή απαξιωτική συμπεριφορά.

-Υπάρχει ισότητα μεταξύ των φύλων; Δίνονται ίσες ευκαιρίες και η κοινωνία αντιμετωπίζει το ίδιο γυναίκες και άντρες; Αν όχι, πού οφείλεται αυτό;

Ε.Β.: Ο πιο αντιπροσωπευτικός δείκτης, που αποτυπώνει την ανισότητα εις βάρος των γυναικών σε Ελλάδα και Ευρώπη, είναι ο «Δείκτης Ισότητας των Φύλων», που χρησιμοποιεί ως βασικά κριτήρια τη θέση των γυναικών στους τομείς εργασίας, αμοιβών, θέσεων ευθύνης και πρόσβασης στη γνώση.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Έκθεση που δημοσίευσε το «Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων», ο δείκτης ισότητας στην ΕΕ είναι 69% και στην Ελλάδα 54%. Αυτό σημαίνει ότι με τους σημερινούς ρυθμούς θα χρειάζονταν περίπου 60 χρόνια για να φθάσουμε στο 100%, δηλαδή στην επίτευξη πλήρους ισότητας μεταξύ των δύο φύλων.

Ο εν λόγω δείκτης επιβεβαιώνει την ανισότητα ευκαιριών εις βάρος των γυναικών και τη διαφορετική αντιμετώπισή τους από την κοινωνία, φαινόμενο που αποδίδεται σε διαχρονικά στερεότυπα και προκαταλήψεις για τη θέση και το ρόλο των δύο φύλων.

-Κατά πόσον οι ίδιες οι γυναίκες αποδέχονται και συναινούν σε πλαίσια που τις αδικούν και τις μειώνουν χωρίς να το συνειδητοποιούν (ή και συνειδητοποιώντας το);

Ε.Β.: Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις που οι γυναίκες συνειδητά ή ασυνείδητα αποδέχονται μειωτικές συμπεριφορές, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική τους ζωή. Η πιο συνήθης αιτία είναι η ανασφάλεια που αισθάνονται είτε για απώλεια της εργασίας τους είτε για διατάραξη της οικογενειακής τους ζωής, ιδίως στις περιπτώσεις που υπάρχουν παιδιά και η γυναίκα είναι οικονομικά ασθενέστερη.

Το μήνυμα που θα ήθελα να περάσω προς όλες τις γυναίκες είναι αυτό της μηδενικής ανοχής σε οποιαδήποτε προσβλητική ή απαξιωτική συμπεριφορά.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την κυβέρνηση της ΝΔ για τη στήριξη των γυναικών που αντιμετωπίζουν προσβλητικές ή βίαιες συμπεριφορές τόσο σε χώρους εργασίας όσο και ενδοοικογενειακά. Για τους χώρους εργασίας θεσπίσαμε διατάξεις κατά της παρενόχλησης και της βίας στην εργασία, δημιουργήσαμε Αυτοτελές Τμήμα στο Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία και αυστηροποιήσαμε τη νομοθεσία σε σχέση με περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης σε εργασιακούς χώρους.

Σε ό, τι αφορά στην ενδοοικογενειακή βία, έχουμε υλοποιήσει σειρά σχετικών δράσεων, όπως δίκτυο δομών, ξενώνες φιλοξενίας, συμβουλευτικά κέντρα, γραμμή βοηθείας, ιστοσελίδα metoo και panic button.

Οι γυναίκες που έχουν μεγαλώσει
με συγκεκριμένες στερεοτυπικές αναπαραστάσεις
για τον ρόλο του κάθε φύλου,
όχι μόνο λειτουργούν σε άλλο πλαίσιο,
αλλά μπορεί και να αναπαράγουν ασυναίσθητα
αυτές τις αναχρονιστικές αντιλήψεις. 

–Υπάρχουν προκαταλήψεις και στερεότυπα που λειτουργούν εσωτερικά, συνειδητά ή ασυνείδητα, δημιουργώντας ένα στενό πλαίσιο που αναγκάζει τις γυναίκες να παίζουν με… άλλους κανόνες;

Ε.Β.: Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις ξεκινούν να επιδρούν και να λειτουργούν από την παιδική ηλικία με αποτέλεσμα να επηρεάζουν την εξέλιξη και να διαμορφώνουν την προσωπικότητα κάθε ανθρώπου.

Οι γυναίκες που έχουν μεγαλώσει με συγκεκριμένες στερεοτυπικές αναπαραστάσεις για τον ρόλο του κάθε φύλου, όχι μόνο λειτουργούν σε άλλο πλαίσιο, αλλά μπορεί και να αναπαράγουν ασυναίσθητα αυτές τις αναχρονιστικές αντιλήψεις. Γι’ αυτό τονίζω με κάθε ευκαιρία ότι η ισότητα, ως θεμελιώδης αρχή και δικαίωμα, πρέπει να διδάσκεται από την οικογένεια και το σχολείο, από τις πιο μικρές ηλικίες, εκεί όπου πλάθονται οι χαρακτήρες των παιδιών.

-Μήπως η ανισότητα γεννιέται μαζί με τις γυναίκες και μεγαλώνει από τον τρόπο που μαθαίνουν να σκέφτονται, εγκλωβίζοντάς τες στον δεύτερο ρόλο;

Ε.Β: Οι άνθρωποι γεννιόμαστε ίσοι. Όμως, οι αντιλήψεις με τις οποίες μεγαλώνουμε, μπορεί να μας εγκλωβίσουν σε συγκεκριμένους ρόλους και στερεότυπα. Γι’ αυτό επιμένω τόσο πολύ στο θέμα της παιδείας.

Θα πρέπει να προβάλλονται σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης θετικά γυναικεία πρότυπα και να δίδεται έμφαση τόσο σε ιστορικά όσο και σε σύγχρονα επιτεύγματα γυναικών στο χώρο της επιστήμης, της τεχνολογίας και των επιχειρήσεων. Μόνο έτσι θα πετύχουμε τη σταδιακή αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων και τον απεγκλωβισμό των γυναικών από δεύτερους ρόλους.

-Θεωρείτε ότι η γυναίκα οφείλει να είναι πιο προσεκτική και επιλεκτική σε ό, τι αφορά την ερωτική της ζωή ή συμπεριφορά σε σχέση με τον άνδρα; Θεωρείτε ότι αυτή η πλευρά της συνδέεται και επηρεάζει την αξία και την εικόνα της στα μάτια των άλλων;

Ε.Β.: Τα στερεότυπα που είχαν επικρατήσει διαχρονικά για το ρόλο και τη θέση του κάθε φύλου στην κοινωνία επέβαλαν στη γυναίκα να είναι πιο προσεκτική. Έτσι εξηγείται ότι οι ίδιες ακριβώς συμπεριφορές στο επίπεδο της προσωπικής ζωής, που για έναν άνδρα όχι μόνο ήταν αποδεκτές, αλλά και του πιστώνονταν ως επιτυχίες, για μία γυναίκα ήταν απορριπτέες και παρεξηγήσιμες.

Όμως είναι αλήθεια ότι ακόμη και στην εποχή μας, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για να φθάσουμε στην ισότιμη αντιμετώπιση της γυναίκας σε κάθε πτυχή του προσωπικού, κοινωνικού και επαγγελματικού της βίου.

-Είναι πιο εύκολο για μια γυναίκα να ανταποκριθεί στις ευθύνες του σπιτιού και, επομένως, της αναλογούν περισσότερες ή μήπως έτσι έχουμε μάθει και αυτό περιμένουμε όλοι;

Ε.Β.: Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες, συγκριτικά με τους άνδρες, έχουν την ικανότητα να ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη ευκολία σε πολλαπλά καθήκοντα και να συνδυάζουν περισσότερες εργασίες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα περιμένουμε όλα από αυτές, επειδή έτσι έχουμε μάθει.

Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό ήταν το μοντέλο συμπεριφοράς σε προηγούμενες γενιές, όταν οι γυναίκες κατά κανόνα δεν εργάζονταν και ασχολούνταν αποκλειστικά με τις δουλειές του σπιτιού και το μεγάλωμα των παιδιών. Όμως στην εποχή μας οι γυναίκες εργάζονται και κουράζονται το ίδιο με τους άνδρες και γι’ αυτό θα πρέπει και τα δύο φύλα να ασχολούνται με το σπίτι και την οικογένεια.

Το ζητούμενο είναι η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών
στην πολιτική και οικονομική ζωή
να στηρίζεται στις ίσες ευκαιρίες και στην ισότιμη αντιμετώπιση
και όχι σε ποσοστώσεις.

-Ο χώρος της πολιτικής αλλά και της νομικής δίνει ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης σε άντρες και γυναίκες;  

Ε.Β.: Στους χώρους της πολιτικής και της νομικής παρατηρούνται οι ίδιες προκαταλήψεις και τα ίδια στερεότυπα, με τα οποία έρχονται αντιμέτωπες οι γυναίκες σε κάθε επαγγελματικό ή επιστημονικό πεδίο.

Στο χώρο της πολιτικής, ένα πρόσφατο αρνητικό παράδειγμα έρχεται από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου. Στις 13 Περιφέρειες της πατρίδας μας δεν εξελέγη ούτε μία γυναίκα Περιφερειάρχης, ενώ στους 332 Δήμους οι γυναίκες Δήμαρχοι είναι μόλις 22, δηλαδή ένα ποσοστό χαμηλότερο του 7%.

-Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα με στόχο την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια σφαίρα. Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει ποσόστωση; Έχει σημασία για την αξία μιας εταιρείας, ενός οργανισμού ή ενός κόμματος η παρουσία γυναικών;

Ε.Β.: Η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στην πολιτική και οικονομική ζωή δεν είναι μόνο δίκαιη, αλλά και ωφέλιμη. Η προστιθέμενη αξία από την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών  έγκειται, όπως προκύπτει από σειρά σχετικών ερευνών, στο γεγονός ότι οι γυναίκες διαθέτουν υψηλότερο δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης, καλύτερη αίσθηση και πρόβλεψη κινδύνου, μεγαλύτερη διορατικότητα, καλύτερη δυνατότητα αξιολόγησης και αξιοποίησης ανθρώπινου δυναμικού, μεγαλύτερη ευχέρεια να συνδυάζουν πολλά πράγματα μαζί, ενώ παράλληλα υπερτερούν σε διαπροσωπικές ικανότητες και επικοινωνιακές δεξιότητες.

Είναι αλήθεια ότι η ποσόστωση έχει βοηθήσει στην αύξηση της γυναικείας συμμετοχής τόσο στη Βουλή όσο και σε Διοικητικά Συμβούλια επιχειρήσεων. Το ζητούμενο όμως είναι η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική και οικονομική ζωή να στηρίζεται στις ίσες ευκαιρίες και στην ισότιμη αντιμετώπιση και όχι σε ποσοστώσεις.

-Υπάρχει κατά τη γνώμη σας γυάλινη οροφή; Υπάρχει όριο στο πόσο ψηλά στην ιεραρχία μπορεί να  φτάσει μια γυναίκα; Αμείβονται το ίδιο άντρες και γυναίκες για την ίδια θέση με την ίδια εμπειρία;

Ε.Β.: Η μισθολογική απόκλιση εις βάρος των γυναικών στην ΕΕ είναι 13%, με την πατρίδα μας να κινείται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επιπλέον η ανεργία των γυναικών στην Ελλάδα είναι 13,2%, όταν των ανδρών είναι 8%. Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν την άνιση μεταχείριση των γυναικών στους χώρους εργασίας και την ύπαρξη γυάλινης οροφής, που παρεμποδίζει την ισότιμη ανέλιξη των γυναικών.

Μάλιστα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μου ανατέθηκε η Έκθεση για το φαινόμενο της γυάλινης οροφής και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες κατά την επαγγελματική τους εξέλιξη, η οποία όταν ήρθε στην Ολομέλεια υιοθετήθηκε με συντριπτική πλειοψηφία.

Κύριος στόχος της Έκθεσής μου ήταν η ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για την επίτευξη καθολικής ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά τη σταδιοδρομία τους στην επιστήμη, την εκπαίδευση και την τεχνολογία.

-Τι είναι αυτό που, κατά τη γνώμη σας, εμποδίζει μια μεγαλύτερη συμμετοχή τους;

Ε.Β.: Οι γυναίκες, εκτός από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που έχουν να αντιμετωπίσουν, καλούνται να ανταποκριθούν και στους πολλαπλούς ρόλους που τους έχει απονείμει η φύση. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις η εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής είναι δυσχερής, ιδίως για τις εργαζόμενες μητέρες. Γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση της ΝΔ από την πρώτη στιγμή έθεσε ως βασική της προτεραιότητα την αποτελεσματική στήριξη των εργαζόμενων μητέρων με σειρά μέτρων.

Ενδεικτικά αναφέρω τη γονική άδεια τεσσάρων μηνών και για τους δύο γονείς, την άδεια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στον ιδιωτικό τομέα, τις ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας και για τους δύο γονείς παιδιών έως 12 ετών, το επίδομα 2.400 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, το μηνιαίο κουπόνι για κάθε οικογένεια που το παιδί της δεν βρίσκει θέση σε δημοτικό παιδικό σταθμό και το πρόγραμμα «νταντάδες της γειτονιάς» για την κατ’ οίκον φροντίδα βρεφών και νηπίων ηλικίας από 2 μηνών έως 2,5 ετών.

Ανακαλύψτε το αφιέρωμα «Μάχη με τα στερεότυπα»