Πρόεδρος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας: Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι το σημαντικότερο πρόβλημα δημόσιας υγείας

Η καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα δημόσιας υγείας σήμερα, τονίζει ο ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων και πρόεδρος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ), Γιάννης Γουδέβενος. Στην Ελλάδα, αν και δεν υπάρχουν επίσημες καταγραφές, εκτιμάται ότι ο αριθμός των πασχόντων ανέρχεται σε περίπου 200.000.

Η ΚΑ χαρακτηρίζεται από την αδυναμία της καρδιάς να ικανοποιήσει αποτελεσματικά τις ανάγκες του οργανισμού σε αίμα και οξυγόνο, με αποτέλεσμα την κατακράτηση υγρών στους πνεύμονες και άλλους ιστούς του σώματος.

Πρόκειται για μια σοβαρή διαταραχή που συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα θανάτου, έντονα συμπτώματα, κακή υγεία και κακή ποιότητα ζωής.

Αποτελεί ουσιαστικά την τελική κατάληξη όλων των καρδιακών παθήσεων. Η πιο συχνή αιτία είναι η στεφανιαία νόσος – υπολογίζεται ότι σε 7 από τους 10 ασθενείς με ΚΑ, αυτή οφείλεται σε ένα ή περισσότερα εμφράγματα του μυοκαρδίου. Άλλες αιτίες είναι δομικές παθήσεις της καρδιάς όπως οι βαλβιδοπάθειες και οι μυοκαρδιοπάθειες, αλλά και οι λοιμώξεις του μυοκαρδίου, καθώς και η χρόνια αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση.

Στην Ελλάδα, καταγράφονται κάθε χρόνο περισσότερα από 20.000 νέα περιστατικά στεφανιαίας νόσου, ενώ 1 στους 3 ενήλικες πάσχει από υπέρταση, εκ των οποίων μόλις οι μισοί λαμβάνουν αγωγή. Από αυτά και μόνο τα δεδομένα, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το πρόβλημα της KA στη χώρα μας, αν και δεν έχει καταγραφεί συστηματικά, είναι πολύ μεγάλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότερα από 500 νοσοκομειακά κρεβάτια είναι μόνιμα κατειλημμένα από αυτούς τους ασθενείς.

Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΚΕ, παλιότερα οι ασθενείς με ΚΑ ζούσαν κατά μέσο όρο λιγότερο από 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Σήμερα χάρη στις προσπάθειες για πρώιμη διάγνωση, τη στενή παρακολούθηση, την ενημέρωση και εκπαίδευση των ασθενών, τις εξελίξεις στη φαρμακευτική και άλλη θεραπεία, οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με ΚΑ καταφέρνουν και απολαμβάνουν πολύ περισσότερα χρόνια ζωής.

«Όλα αυτά καταδεικνύουν πόσο σημαντικό είναι ο ασθενής να παραπεμφθεί γρήγορα σε καρδιολόγο ώστε να γίνει έγκαιρα η διάγνωση της πάθησης», τονίζει ο κος Γουδέβενος.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της νόσου είναι:

1. Το λαχάνιασμα ή η δύσπνοια (δεν φτάνει ο αέρας) στη μικρή σχετικά προσπάθεια (π.χ. περπάτημα, καθημερινές δουλειές) ή ακόμα και στην ηρεμία (κύρια όταν ξαπλώνει)
2. Η εύκολη κούραση, αδυναμία, δυσκολία συχνά και στις απλές καθημερινές δραστηριότητες και
3. Τα οιδήματα (πρήξιμο) στα πόδια αλλά και στην κοιλιά.

Μετά τη διάγνωση

Στην ελληνική πραγματικότητα ο ασθενής αντιμετωπίζει αρχικά την διάγνωση της ΚΑ με την αντίστοιχη ψυχολογική επιβάρυνση και στην συνέχεια ένα πλήθος πληροφοριών, εξετάσεων και γραπτών οδηγιών τις οποίες καλείται να υιοθετήσει µε την βοήθεια του καρδιολόγου της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Όπως αναφέρει η Χριστίνα Χρυσοχόου, διευθύντρια ΕΣΥ, Α’ Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, η σωστή παρακολούθηση και εποπτεία των ασθενών απουσιάζει, καθώς και η επικαιροποίηση των οδηγιών, προοπτικές που εξυπηρετούνται από ένα καλά θεσμοθετημένο και δομημένο πρόγραμμα αποκατάστασης. Σε αυτό άξονες πρέπει να είναι η προσέγγιση του προβλήματος από ομάδα ειδικών και η ενεργή εμπλοκή του ασθενούς και της οικογένειάς του, µε σκοπό την βελτίωση της θεραπευτικής μετάβασης από το νοσοκομείο στο σπίτι.

Ποσοστό 15% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια φαίνεται να συνεχίζει να καπνίζει, ενώ οι ασθενείς που λάμβαναν βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή, είχαν εμφυτευμένη απινιδωτική συσκευή, υψηλότερη βαθμολογία στο σκορ γνώσεων και επαρκές μορφωτικό επίπεδο (>6 έτη σχολείου) και καλύτερη υιοθέτηση Μεσογειακού τύπου διατροφής, είχαν την καλύτερη πορεία και ποιότητα ζωής εκτός νοσοκομείου.

Όσον αφορά στην αντιμετώπιση ιδιαίτερα σημαντική είναι η διαχείριση των ασθενών πριν και αμέσως μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, μιας και αυτή είναι η πιο ευαίσθητη περίοδος για την επιβίωση και την ποιότητα ζωής τους, με κύριο στόχο τη μείωση των επανανοσηλειών. «Η ευαισθητοποίση του κόσμου για αύξηση των δωρητών καρδιάς αποτελεί τη μεγαλύτερη ευχή για να σταματήσει έτσι το φαινόμενο να πεθαίνουν συνάνθρωποί μας στις λίστες αναμονής», τονίζει ο πρόεδρος της ΕΚΕ.

Η πιο σημαντική θεραπεία είναι η πρόληψη

Γνωρίζουμε πια ότι  η καρδιακή νόσος ξεκινά από τη νεαρή ηλικία (μέσα στην πρώτη δεκαετία της ζωής) και εξελίσσεται σιωπηρά για δεκαετίες. Τα συμπτώματα  συνήθως εμφανίζονται γύρω στην 5^η με 6^η δεκαετία της ζωής ή και νωρίτερα. Είναι επίσης εμφανές ότι  η καρδιακή νόσος δεν είναι αναπόφευκτη. «Στην πραγματικότητα, είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνηθειών ζωής, οι οποίες αν υποστούν αλλαγή ή τροποποίηση η νόσος μπορεί να προληφθεί ή έστω να διακοπεί η πορεία της», τονίζει η κα Χρυσοχόου.

Παράγοντες που σχετίζονται με τη καρδιακή νόσο και αποδίδονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής θεωρούνται:

• η ανθυγιεινή διατροφή,
• η παχυσαρκία,
• τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων,
• η υπέρταση,
• το κάπνισμα,
• η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας,
• το ψυχο-κοινωνικό άγχος και η κατάθλιψη,
• καθώς επίσης και το χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο των ανθρώπων.

Η διατήρηση της υγείας της καρδιάς μας είναι αναγκαία για να έχουμε καλή ποιότητα ζωής ανεξάρτητα από την ηλικίας και το φύλο μας. Ο έλεγχος των βασικότερων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, επιλέγοντας μια υγιεινή δίαιτα, αποφεύγοντας το κάπνισμα και ακολουθώντας φυσική άσκηση προλαμβάνει την εμφάνιση καρδιακών και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και βοηθά στην επιβράδυνση της γήρανσης της καρδιάς μας. Άλλα και στις περιπτώσεις που έχουμε ήδη καρδιακή ανεπάρκεια, τι μπορούμε να κάνουμε;

• Ακολουθούμε τις ιατρικές οδηγίες
• Προσέχουμε το σωματικό μας βάρος με καθημερινή ζύγιση
• Διακόπτουμε το κάπνισμα
• Ελέγχουμε την αρτηριακή μας πίεση
• Προσέχουμε το αλάτι στο φαγητό (ελέγχουμε τις ετικέτες τροφίμων)
• Τρώμε υγιεινά
• Περιορίζουμε καφέ και αλκοόλ
• Γυμναζόμαστε σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες
• Ξεκουραζόμαστε αρκετά

Η ΕΚΕ έχει αναλάβει πολύπλευρες πρωτοβουλίες ενημέρωσης των πολιτών για την καρδιακή ανεπάρκεια και την υπέρταση, σε όλη την Ελλάδα, κατά το μήνα Μάιο.

Tους στόχους και το περιεχόμενο των κοινωνικών δράσεων παρουσίασαν σε συνέντευξη τύπου και έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την καρδιακή ανεπάρκεια και την υπέρταση  ο αντιπρόεδρος της ΕΚΕ, κ. Ιωάννης Κανακάκης, διευθυντής στη Θεραπευτική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα», ο τ. Πρόεδρος της ΕΚΕ, κ. Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής στην Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, «Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο, η σύμβουλος της ΕΚΕ, κα Χριστίνα Χρυσοχόου, Διευθύντρια ΕΣΥ, Α’ Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών και ο κ. Κώστας Θωμόπουλος, επιμελητής Β’ ΕΣΥ, στο Καρδιολογικό Τμήμα του ΓΝΜΑ «Έλενα Βενιζέλου» και πρόεδρος της Ο.Ε. Αρτηριακής Πίεσης της ΕΚΕ.