Πότε ένα φάρμακο δεν έχει αποτέλεσμα; Υπάρχουν φορές που τα φάρμακα «δεν δουλεύουν»;

Το σίγουρο είναι ότι «τα φάρμακα δεν δουλεύουν σε ασθενείς που δεν τα παίρνουν»  (C.Everrett Koop, MD, 1985) και, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η Φαρμακευτική Συμμόρφωση των ασθενών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα προσεγγίζει μόλις το 50%!

Τι είναι η Φαρμακευτική Συμμόρφωση; Είναι ο βαθμός κατά τον οποίο ο Ασθενής ακολουθεί τις συμβουλές του Γιατρού, συμμετοχικά και όχι παθητικά, για την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου του.

Όπως έλεγε και ο Ιπποκράτης, ο γιατρός… «δεν πρέπει να κάνει αυτό που πιστεύει ο ίδιος ότι είναι σωστό, αλλά να κάνει και τον ασθενή να συνεργαστεί σε αυτό…». Ο ασθενής δηλαδή πρέπει να συμφωνήσει με τον ιατρό του σε όλα τα βήματα και τις ενέργειες σχετικά με τη θεραπεία του. Κάθε ιατρική συνταγή αλλά και συμβουλή προς τον ασθενή αποσκοπεί στην εξασφάλιση των επιθυμητών κλινικών αποτελεσμάτων με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση των παθολογικών του καταστάσεων.

Γιατί είναι σημαντική η Φαρμακευτική Συμμόρφωση; Γιατί επηρεάζει σημαντικά το προσδοκώμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα. H ελλιπής συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή αυξάνει τις πιθανότητες αποτυχίας της θεραπείας, επιδείνωσης της νόσου, εμφάνισης ανεπιθύμητων φαρμακευτικών ενεργειών και επιβάρυνσης της ποιότητας ζωής. Είναι χαρακτηριστικό  ότι η ελλιπής φαρμακευτική συμμόρφωση σε ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νοσηλείας κατά 10% έως 40%, αλλά και της θνητότητας κατά 50% έως και 80%.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη Φαρμακευτική Συμμόρφωση; Το πρόβλημα της ελλιπούς  Φαρμακευτικής Συμμόρφωσης είναι πολυδιάστατο. Το πιο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο ασθενής: συνηθέστερα η ελλιπής συμμόρφωση είναι ακούσια και ως πρώτο αίτιο προτάσσεται από τους ασθενείς ότι απλά  ξέχασαν να λάβουν το φάρμακό τους.  Άλλοι παράγοντες που οδηγούν έναν ασθενή στο να σταματήσει την φαρμακευτική του αγωγή έχουν να κάνουν με την ίδια τη θεραπεία, όπως για παράδειγμα ο φόβος μίας ανεπιθύμητης ενέργειας ή  η αδυναμία κατανόηση των οδηγιών λήψης, ή ακόμα και με την ίδια τη νόσο, η οποία μπορεί να μην έχει συμπτώματα, οπότε ο ασθενής σκέφτεται ότι είναι καλύτερα και να σταματήσει την αγωγή του.

Τι μπορεί να γίνει περαιτέρω;  Η τήρηση ενός θεραπευτικού πλάνου αποτελεί μια συνεχή και δυναμική διαδικασία. Η σαφής και αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των  ασθενών τους αποτελεί προτεραιότητα. Στις προτεινόμενες παρεμβάσεις συμπεριλαμβάνονται, επίσης, η εποικοδομητική και εξατομικευμένη θεραπευτική εκπαίδευση και επιμόρφωση του ασθενή πάνω στην ασθένεια του, καθώς  και η αναγνώριση και αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών των ασθενών.