Σημαντικές εξελίξεις έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στο πεδίο της θεραπείας στο πολλαπλό μυέλωμα, τη νόσο από την οποία αποκάλυψε ότι πάσχει η δημοφιλής τραγουδίστρια, Άσπα Τσίνα.

Παρότι παραμένει μια ανίατη νόσος, καταγράφεται ήδη σημαντική αύξηση στην επιβίωση και καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ ελπίδες για ίαση δημιουργεί η πληθώρα νέων φαρμάκων που αναμένεται να κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια.

Το πολλαπλό μυέλωμα είναι μια εμμένουσα και απειλητική για τη ζωή μορφή αιματολογικού καρκίνου, στην οποία τα πλασματοκύτταρα – σημαντικά στοιχεία του ανοσοποιητικού συστήματος – πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και συσσωρεύονται στον μυελό των οστών.

Παρά το γεγονός πως πρόκειται για μία σπάνια μορφή καρκίνου, είναι ο δεύτερος πιο συχνός αιματολογικός καρκίνος, με περισσότερα από 40.000 νέα περιστατικά να καταγράφονται ετησίως στην Ευρώπη.

Με την αύξηση που έχει σημειωθεί στο προσδόκιμο ζωής, η επίπτωση του πολλαπλού μυελώματος αναμένεται να αυξηθεί στη «γηραιά ήπειρο» κατά σχεδόν 30% έως το 2040.

Η διάμεση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι τα 72 έτη. Το 25% των ασθενών καταλήγει εντός ενός έτους από τη διάγνωση, ενώ σχεδόν το 40% των ατόμων καταλήγει εντός 5 ετών.

Το ποσοστό επιβίωσης έχει διπλασιαστεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 με τις νέες καινοτόμες θεραπείες. Παρ’ όλα αυτά, το πολλαπλό μυέλωμα παραμένει μια ανίατη νόσος.

«Στην Ογκολογία, ο διπλασιασμός της συνολικής επιβίωσης σε βάθος δεκαετίας είναι κάτι που δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ. Είναι ενδεικτικό ότι πολλές θεραπείες θεωρούνται επαναστατικές όταν αυξάνουν την επιβίωση κατά 10-20%. Επιπλέον, η βελτίωση στην έκβαση των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα συνοδεύεται από δραματική βελτίωση της ανοχής της θεραπείας και της ποιότητας ζωής», επισημαίνει ο αν. καθηγητής Θεραπευτικής –Παθολογίας/Ογκολογίας, Ευστάθιος Καστρίτης.

Σημεία και συμπτώματα

Τα σημεία και τα συμπτώματα του πολλαπλού μυελώματος ποικίλουν και στα πρώιμα στάδια ενδέχεται να μην υπάρχουν καν.

Όταν παρουσιαστούν, μπορεί να περιλαμβάνουν:

Κόπωση και αδυναμία
Μώλωπες και αιμορραγία
Οστική βλάβη και συχνά κατάγματα
Συμπτώματα νεφρικής βλάβης
Οσφυαλγία
Συχνές λοιμώξεις και πυρετός
Απώλεια βάρους
Υπερβολική δίψα
Ναυτία
Δυσκοιλιότητα
Ψυχολογικά συμπτώματα, όπως άγχος ή κατάθλιψη, οφειλόμενα στον φόβο της υποτροπής
Οι φάσεις της νόσου

Το πολλαπλό μυέλωμα είναι μια εξουθενωτική νόσος που χαρακτηρίζεται από επανεμφανιζόμενες περιόδους υποτροπής και ύφεσης.

Σχεδόν όλοι οι ασθενείς θα παρουσιάσουν υποτροπή, που σημαίνει ότι ο καρκίνος επιστρέφει. Μετά από κάθε υποτροπή, οι ασθενείς ανταποκρίνονται προοδευτικά λιγότερο στις θεραπείες και έχουν μία ολοένα και πιο βραχεία διάρκεια ύφεσης μετά από κάθε γραμμή θεραπείας.Τελικά, οι ασθενείς σταματούν να παρουσιάζουν οποιαδήποτε ανταπόκριση (καθίστανται ανθεκτικοί) σε όλες τις θεραπευτικές επιλογές, μέχρι που καταλήγουν.

«Χάρη στις νέες θεραπείες σήμερα 6-7 στους 10 ασθενείς θα ζήσουν πάνω από πέντε χρόνια. Σε ασθενείς κάτω των 65 ετών το προσδόκιμο επιβίωσης αυξάνεται σημαντικά, ξεπερνώντας τα δέκα χρόνια», τονίζει ο κος Καστρίτης.

Τα ποσοστά επιβίωσης στο πολλαπλό μυέλωμα έχουν αυξηθεί τέσσερις φορές πιο γρήγορα σε σύγκριση με όλους τους άλλους καρκίνους και δέκα φορές πιο γρήγορα σε σύγκριση με τον καρκίνο του μαστού. (δεδομένα 2009–2011).

Εν αναμονή 50 νέων φαρμάκων

Η επανάσταση στη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος ξεκίνησε από τη θαλιδομίδη και συνεχίζεται με τη συμβολή της λεναλινομίδης και της πομαλιδομίδης. Τα φάρμακα αυτά, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των ανοσοτροποποιητικών (IMiDs®), σήμερα χρησιμοποιούνται σε αλληλουχία και σε συνδυασμούς με άλλα φάρμακα, δίνοντας πολύ καλά αποτελέσματα.

Η καινοτομία έχει εστιάσει επιπλέον στην ανοσοθεραπεία και σε συνδυασμούς με τα IMiDs® καθώς και στις γονιδιακές θεραπείες (CART- T).

Οι κλινικές δοκιμές για το πολλαπλό μυέλωμα έχουν τριπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία και 50 νέα φάρμακα για τη νόσο βρίσκονται επί του παρόντος σε φάση ανάπτυξης.

«Έχω την τύχη να υπάγομαι στο τμήμα του κου Δημόπουλου, στο οποίο αυτήν την στιγμή υπάρχουν πάνω από 35 κλινικές μελέτες ενεργές για το πολλαπλό μυέλωμα με καινοτόμα φάρμακα», αναφέρει ο κος Καστρίτης και συνεχίζει: «Τα φάρμακα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι πολύ αποτελεσματικά, αλλά η συνέχιση της έρευνας και της ανάπτυξης φαρμάκων είναι απαραίτητη προκειμένου να φτάσουμε στην ίαση. Ο δρόμος για την ίαση είναι ακόμα μακρύς».