Πολλαπλή σκλήρυνση: Τα πρώτα συμπτώματα της νόσου και ο ρόλος της έρευνας στην αντιμετώπισή της

Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) ή αλλιώς σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μία διαταραχή που δεν θεραπεύεται, ωστόσο έχουν ανακαλυφθεί θεραπείες που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματά της και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της.  Σήμερα, οι πάσχοντες έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής και αυτό οφείλεται καταρχάς στην έρευνα.

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί φλεγμονή και στη συνέχεια εκφύλιση στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), καταστρέφοντας την μυελίνη που περιβάλλει και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα. Ανάλογα με τις απομυελινωτικές βλάβες προκύπτουν πολυποίκιλα συμπτώματα στον ασθενή (όπως πχ προβλήματα στην όραση, στην κίνηση, αισθητικά ελλείμματα, ορθοκυστικές διαταραχές κλπ).

Περίπου 2.500.000 άτομα νοσούν παγκοσμίως και οι πάσχοντες στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 12000-14000. Δεν αποτελεί μεταδοτική ούτε κληρονομική νόσο. Το ακριβές αίτιό της παραμένει ακόμη  άγνωστο, με συνέπεια οι υπάρχουσες θεραπείες να είναι συμπτωματικές.

Εμφανίζεται συνήθως σε νεαρούς ενήλικες, 20-40 ετών, με τις γυναίκες να την εμφανίζουν σε ποσοστό 2,5-3 φορές συχνότερα από τους άντρες. Η έγκαιρη διάγνωση και η τακτική παρακολούθηση από νευρολόγο βοηθούν στην διαχείριση της νόσου και την διατήρηση καλής ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Τα πρώτα συμπτώματα

Προβλήματα όρασης

Είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της ΠΣ. Η φλεγμονή επηρεάζει το οπτικό νεύρο και διαταράσσει την κεντρική όραση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διπλωπία, θολή όραση ή απώλειά της.

Τα προβλήματα αυτά συχνά είναι δυσδιάκριτα καθώς η έκπτωση της όρασης είναι αργή. Την απώλεια της όρασης μπορεί να συνοδεύει και πόνος κατά την κίνηση του οφθαλμού προς τα πάνω ή προς τη μία πλευρά.

Μυρμήγκιασμα και μούδιασμα

Η ΠΣ επηρεάζει τα νεύρα στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (κέντρο μηνυμάτων του σώματος), με αποτέλεσμα συχνά να στέλνει αντιφατικά μηνύματα σ το σώμα. Μερικές φορές, δεν υπάρχει καν αποστολή σημάτων, οδηγώντας σε μούδιασμα.

Το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα είναι από τα πιο κοινά προειδοποιητικά σημάδια της διαταραχής. Τα σημεία στα οποία συνήθως εμφανίζονται είναι το πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και τα δάχτυλα.

Πόνος και σπασμοί

Ο χρόνιος πόνος και οι ακούσιοι μυϊκοί σπασμοί είναι επίσης κοινά συμπτώματα. Σύμφωνα με την Εθνική Εταιρία Πολλαπλής Σκλήρυνσης των ΗΠΑ, μελέτη έχει δείξει ότι τα μισά από τα άτομα με ΠΣ είχαν χρόνιο πόνο.

Η μυϊκή δυσκαμψία ή σπασμοί (σπαστικότητα) είναι επίσης κοινά συμπτώματα. Οι ασθενείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκαμψία των μυών ή των αρθρώσεων καθώς και ανεξέλεγκτες, επώδυνες σπασμωδικές κινήσεις των άκρων. Τα πόδια πλήττονται περισσότερο συχνά, αλλά πόνος στην πλάτη (σα να την διαπερνάει ηλεκτρικό ρεύμα) είναι επίσης κοινός.

Κόπωση και αδυναμία

Η ανεξήγητη κόπωση και αδυναμία επηρεάζει περίπου το 80 % των ανθρώπων στα πρώτα στάδια της νόσου.

Η χρόνια κόπωση συμβαίνει όταν τα νεύρα στη σπονδυλική στήλη καταστρέφονται. Συνήθως, εμφανίζεται ξαφνικά και διαρκεί για εβδομάδες πριν βελτιωθεί. Η αδυναμία αρχικά είναι πιο αισθητή στα πόδια.

Προβλήματα ισορροπίας & ζάλη

Η ζάλη και τα προβλήματα με το συντονισμό και την ισορροπία μπορεί να μειώσουν την κινητικότητα κάποιων ατόμων με ΠΣ. Οι άνθρωποι που πάσχουν από τη διαταραχή συχνά αισθάνονται ζάλη, ή σαν να “γυρίζει” ο κόσμος γύρω τους (ίλιγγος). Αυτό το σύμπτωμα παρουσιάζεται συχνά όταν το άτομο είναι όρθιο.

Δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης, του εντέρου και σεξουαλική δυσλειτουργία

Η  δυσλειτουργική κύστη είναι άλλο ένα σύμπτωμα που εμφανίζεται σε έως και το 80% των ατόμων ΠΣ. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την συχνοουρία, την ισχυρή επιτακτική ανάγκη για ούρηση, ή την αδυναμία να συγκρατήσει ο ασθενής τα ούρα του. Λιγότερο συχνά, οι ασθενείς παρουσιάζουν δυσκοιλιότητα, διάρροια, ή απώλεια του ελέγχου του εντέρου. Η σεξουαλική διέγερση μπορεί, επίσης, να είναι ένα πρόβλημα γι’ αυτά τα άτομα, καθώς ξεκινάει από το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο και προσβάλλεται άμεσα από την ασθένεια.

Γνωστικά προβλήματα

Περίπου τα μισά από τα άτομα με ΠΣ θα αναπτύξουν κάποιου είδους προβλήματα με τη γνωστική τους λειτουργία. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα μνήμης
• Μικρότερη διάρκεια προσοχής/εστίασης
• Γλωσσικά προβλήματα
• Δυσκολία στο να παραμείνει οργανωμένα

Η κατάθλιψη και άλλα προβλήματα συναισθηματικής υγείας είναι επίσης πολύ συνήθη.

Άλλα συμπτώματα

Μαζί με τα παραπάνω συμπτώματα η ΠΣ μπορεί, επίσης, να προκαλέσει:

• απώλεια ακοής
• επιληπτικές κρίσεις
• αναπνευστικά προβλήματα
• διαταραχές ομιλίας
• δυσκολία στην κατάποση

Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται και σε άλλες παθήσεις. Δεν υπάρχει ένα ειδικό και αποκλειστικό σύμπτωμα της ΠΣ. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν έχετε κάποια από αυτά, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχετε από ΠΣ. Την απάντηση, ωστόσο, μπορεί να τη δώσει μόνο ένας ειδικός.

Ελπίδα για το μέλλον η έρευνα

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Πολλαπλή Σκλήρυνση MSIF (Multiple Sclerosis International Federation) έχει θεσπίσει την Παγκόσμια Ημέρα για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας ή Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ), η οποία έχει ορισθεί ως η τελευταία Τετάρτη του Μαΐου, ώστε η Ομοσπονδία και τα μέλη της σε όλο τον κόσμο να πραγματοποιούν εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την νόσο. Το κεντρικό θέμα της εκστρατείας για το 2018 είναι η έρευνα και ονομάζεται #bringingiuscloser (#φέρνειπιοκοντά).

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά πλάκας τιμά αυτή την ιδιαίτερη ημέρα ενώνοντας τη φωνή της με τους περίπου 100 οργανισμούς  για την ΠΣ παγκοσμίως που προωθούν την έρευνα, προσπαθούν να αλλάξουν τις πολιτικές υγείας, να βελτιώσουν την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες και να καλυτερεύσουν την ποιότητα ζωής των ΑμΣΚΠ.

Στο μήνυμά της για την Παγκόσμια Ημέρα ΠΣ, η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ατόμων με Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΠΟΑμΣΚΠ)κα. Βασιλική Μαράκα αναφέρει πως η έρευνα αποτελεί το βασικό εργαλείο στην προσπάθεια του ανθρώπου για αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του. Όλα τα είδη ερευνών είναι σημαντικά για τους ασθενείς καθώς δίνουν πολύτιμα στοιχεία για την  θεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματος υγείας τους και την ανακάλυψη τρόπων και μεθόδων βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης τους.

«Η έρευνα δίνει σε εμάς τους πάσχοντες από χρόνια και σοβαρά νοσήματα ελπίδα για το μέλλον. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, η ζωή συνεχίζεται. Κι επιβάλλεται να συνεχιστεί όντας εμείς κυρίαρχοι της πάθησής μας, έχοντας στο πλευρό μας τους οικείους μας, τους ερευνητές, τους λειτουργούς Υγείας, τους Φορείς Πολιτικής Υγείας.»

Ο καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. και Διευθυντής Β΄ Νευρολογικής Κλινικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, κ. Νικόλαος Χ. Γρηγοριάδης αναφέρει στο δικό του μήνυμα:

«Η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) είναι η πιο αντιπροσωπευτική χρόνια απομυελινωτική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και προσβάλλει ως επί το πλείστο νεαρές ηλικίες. Φέτος το θέμα που προβάλλεται με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα ΠΣ είναι η έρευνα για τη νόσο. Προϊόντα των αδιάκοπων ερευνητικών προσπαθειών παγκοσμίως είναι η βαθύτερη γνώση για την παθογένεια και την κλινική συμπεριφορά της νόσου και η αναγνώριση θεραπευτικών στόχων που επιτρέπει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο της ενεργότητας της νόσου και της εξέλιξης της αναπηρίας με αποτέλεσμα την αλλαγή της φυσικής εξέλιξης της νόσου και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πάσχοντες. Η Πατρίδα μας εμφανίζει ισχυρή παρουσία αναγνωρισμένη από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, στους τομείς τόσο της πειραματικής όσο και της κλινικής έρευνας για τη νόσο.

Η έρευνα #φέρνειπιοκοντά τον επιστημονικό κόσμο, με τους πάσχοντες και τους φροντιστές τους. Η έρευνα μας #φέρνειπιοκοντά σε νέες αποτελεσματικότερες θεραπείες που να σταματούν την εξέλιξη της ΠΣ και να οδηγήσουν στο μέλλον στην ίαση της. H έρευνα #φέρνειπιοκοντά τους 2,3 εκατομμύρια πάσχοντες παγκοσμίως για να ενώσουν τις φωνές τους για τις διεκδικήσεις τους, να γιορτάσουν όσα έχει επιτύχει η έρευνα έως σήμερα και να μοιραστούν την ελπίδα τους για το μέλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Μελέτη για τον έλεγχο των καισαρικών από τους μαιευτήρες – γυναικολόγους

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:  Η κατάσταση που μειώνει την διάρκεια ζωής κατά 10 χρόνια

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Καρκίνος του πνεύμονα: Το επιστημονικό «τεστ» που υπολογίζει τον κίνδυνο να αναπτύξετε τη νόσο