Πέτρες στα νεφρά:  Η “ακίνδυνη” πάθηση που μπορεί να σας αρρωστήσει

Είναι μια κοινή πάθηση, συχνά επώδυνη, αλλά συνήθως ακίνδυνη. Εντούτοις, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο, η νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά), να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία του πάσχοντα.

Τα ούρα περιέχουν άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και άλατα που αποβάλλονται από τον οργανισμό, σε διαλυμένη μορφή. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις,  όμως, τα άλατα συγκεντρώνονται και σχηματίζουν κρυστάλλους, που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν τους λίθους στο ουροποιητικό σύστημα.

Η νεφρολιθίαση είναι η τρίτη πιο συχνή πάθηση του ουροποιητικού, μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Ο μέσος κίνδυνος εμφάνισής της στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου ανέρχεται στο 4-7%. Η συχνότητα της νόσου είναι τριπλάσια στους άνδρες από τις γυναίκες, με πιο συχνή εμφάνιση κατά την τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής.

Εάν οι πέτρες στα νεφρά διαγνωστούν εγκαίρως και αντιμετωπιστούν, που είναι και το πιο σύνηθες, δεν προκαλούν βλάβη. Σε αντίθετη περίπτωση, όμως, ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές, αποφράσσοντας το ουροποιητικό σύστημα και οδηγώντας σε μόλυνση, νεφρική βλάβη ή ακόμα και νεφρική ανεπάρκεια.

«Ο ισχυρισμός ότι μια πέτρα νεφρού που δεν ενοχλεί πρέπει να αφήνεται στην… μοίρα της καταρρίπτεται. Αφενός γιατί μια πέτρα αργά ή γρήγορα θα προκαλέσει βλάβη, αφετέρου γιατί με τις σύγχρονες μεθόδους καμία πέτρα δεν είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί», επισημαίνει ο  Δρ  Στυλιανός Κοντός, χειρουργός ουρολόγος, εξειδικευθείς στην Ενδο-Ορολογία και στην λιθίαση του ουροποιητικού.

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του προβλήματος είναι καίριας σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών.

Τα συμπτώματα που πρέπει να σας υποψιάσουν

Μια πέτρα μπορεί να μην προκαλεί καθόλου συμπτώματα μέχρι να αρχίσει να κινείται μέσα στο νεφρό, ή να περάσει στον ουρητήρα (ο σωλήνας που συνδέει το νεφρό με την ουροδόχο κύστη), οπότε και θα εμφανιστούν τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Οξύς πόνος στο πλάι και πίσω, στη μέση, ο οποίος αντανακλά προς τα κάτω στην βουβωνική χώρα (κολικός)
• Πόνος που «έρχεται κατά κύματα»
• «Τσούξιμο» κατά την ούρηση
• Ροζ, κόκκινο ή καφέ χρώμα στα ούρα
• Θολά, ή ιδιαίτερα δυσώδη ούρα
• Ναυτία και έμετος
• Επίμονη ανάγκη για ούρηση
• Ούρηση πιο συχνά από το συνηθισμένο
• Πυρετός και ρίγη (εάν υπάρχει μικρόβιο στα ούρα)

Εάν εμφανίζετε οποιαδήποτε συμπτώματα σας ανησυχούν, κλείστε  ένα ραντεβού με το γιατρό σας, προκειμένου να διερευνήσει την αιτία τους. Εντούτοις, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσετε πόνο τόσο σοβαρό που δεν σας επιτρέπει να καθίσετε ή να βρείτε μια άνετη θέση, πόνο που συνοδεύεται από ναυτία και έμετο, πόνο που συνοδεύεται από πυρετό και ρίγη και αίμα στα ούρα.

Ο συνήθης έλεγχος περιλαμβάνει ακτινογραφία, υπέρηχο, ενδοφλέβια ουρογραφία ή, κάποιες φορές, αξονική τομογραφία. Επίσης, πρέπει να γίνεται χημική ανάλυση του λίθου καθώς και ανάλυση αίματος και ούρων.

Αντιμετώπιση

Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (κολικοί) χορηγείται φαρμακευτική θεραπεία. Από εκεί και πέρα, καταρχάς, υπάρχει ενδεχόμενο αυτόματης αποβολής με την ούρηση. Η αποβολή του λίθου εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και το σχήμα του. Αυτόματη αποβολή αναμένεται στο 80% των λίθων μικρότερων από 4 χιλιοστά. Για λίθους μεγαλύτερους των 7 χιλιοστών η πιθανότητα αυτόματης αποβολής είναι χαμηλή. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή (άλφα-αποκλειστές), η οποία χαλαρώνει τους μυς στον ουρητήρα, συμβάλλοντας στην αποβολή της πέτρας πιο γρήγορα και με λιγότερο πόνο.

Στις περιπτώσεις στις οποίες ο λίθος δεν αποβληθεί θα χρειαστεί επεμβατική θεραπεία, με σκοπό τη θραύση και την απομάκρυνσή του.

Ο αποκλειστικά αρμόδιος για την επιλογή της χειρουργικής αντιμετώπισης της πέτρας καθώς και για το ποια μέθοδος είναι κατάλληλη να εφαρμοστεί είναι ο ουρολόγος.

«Η επιλογή (κυρίως μεταξύ εύκαμπτης/άκαμπτης laser ουρητηρολιθοτριψιας, ΜΙΝΙ-διαδερμικής νεφρολιθοτριψίας) γίνεται βάσει συγκεκριμένων ενδείξεων (όπως η θέση της πέτρας στο νεφρό ή στον ουρητήρα, η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και η γενική υγεία του ασθενούς) και είναι εξατομικευμένη. Όποια μέθοδος και αν επιλεχθεί, κύριο μέλημα είναι η βραχεια/24ωρη νοσηλεία του ασθενούς στο νοσοκομείο, η εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών προκειμένου να περιοριστεί ο πόνος και η μόνιμη απαλλαγή του ασθενή από την πέτρα στο νεφρό του. Οι ενδο-ουρολογικες τεχνικές στα χέρια εξειδικευμένων και έμπειρων χειρουργών, έχουν λιγότερες επιπλοκές και ταχύτερη ανάρρωση για τους ασθενείς, χωρίς να υστερούν σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με τις ανοιχτές επεμβάσεις», εξηγεί ο Δρ. Κοντός.

Ο ρόλος της διατροφής

Η διατροφή μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο στη διαχείριση αλλά και την πρόληψη της νεφρολιθίασης. Είναι από τους πολύ σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό λίθων στα νεφρά, όπως και το αυξημένο σωματικό βάρος. Ειδικά τα υγρά, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη και διαχείριση της πάθησης. Ιδιαίτερη προστασία παρέχουν η πορτοκαλάδα και η λεμονάδα, λόγω της περιεκτικότητας τους σε κιτρικό άλας.

Ο καφές και το τσάι έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων, αλλά περιέχουν οξαλικά που πρέπει να αποφεύγονται σε ασθενείς με ιστορικό αποβολής λίθων οξαλικού ασβεστίου. Τέλος, είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα γεύματα με πολλές ζωικές πρωτεΐνες. Κρέας και αβγά, αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από ουρικό οξύ και ασβέστιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Πέτρες στα νεφρά: Με ποιες ασθένειες σχετίζονται και πως θα τις αποφύγετε

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ουρική αρθρίτιδα: Ποιες τροφές πρέπει να τρώτε και ποιες να αποφεύγετε (πίνακας)

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Τα αντιβιοτικά αυξάνουν τον κίνδυνο για πέτρες στα νεφρά