Ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες, Νικόλαος Σύψας
Την αντίθεσή του στα σενάρια που ακούγονται σχετικά με τον χρονικό ορίζοντα μέχρι την διάθεση ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου κατά του νέου κορονοϊού, εξέφρασε ο καθηγητής λοιμωξιολογίας, Νίκος Σύψας, στο πλαίσιο του Regional Growth Conference.
Όπως σημείωσε, πολλές παρασκευάστριες εταιρίες προβαίνουν υπεραισιόδοξες προβλέψεις, εγείροντας προβληματισμό για πιθανές παραλείψεις ή λάθη στην απαιτούμενη διαδικασία.
«Υπάρχει μία τρομακτική πίεση, για οικονομικούς λόγους, για την ταχεία παραγωγή του εμβολίου, η οποία ίσως να μας βγει και μπούμερανγκ. Δεν είμαι καθόλου ενθουσιασμένος με αυτήν την ιδέα και διαφωνώ με όλα αυτά τα οποία ακούω.
Εάν δεν γίνουν σωστά οι μελέτες και παραχθεί ένα εμβόλιο με παρενέργειες, θα αυξηθούν κατακόρυφα οι αντιεμβολιαστικές αντιλήψεις», εκτίμησε ο καθηγητής.
Παράλληλα, σημείωσε ότι οι προβλέψεις αυτές δημιουργούν μία ψευδή αίσθηση στον κόσμο ότι θα απαλλαγούμε γρήγορα από τον ιό, ενώ στην πραγματικότητα θα πρέπει να προσανατολίζεται στο να μάθει να ζει μαζί του.
«Ο κορονοϊός θα είναι κοντά μας τα επόμενα δύο ή και παραπάνω χρόνια. Μέχρι να καταφέρουμε να εμβολιάσουμε το 70% του ελληνικού πληθυσμού», τόνισε.
Σήμερα υπάρχουν 125 εμβόλια σε προκλινική φάση, 15 σε φάση 1, 11 σε φάση 2, 3 σε φάση 3 και 1 το οποίο έχει εγκριθεί για ανθρώπους, αλλά σε περιορισμένη χρήση, μόνο σε στρατιώτες στην Κίνα.
Πρόκειται για το εμβόλιο της εταιρείας CanSino Biologics, με τον αδενοϊό 5. Έχουν ήδη ανακοινωθεί τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης 1, όπου παρατηρούνται ισχυρές ανοσολογικές αντιδράσεις. Πριν λίγες μέρες ολοκληρώθηκε και η μελέτη φάσης 2, αλλά τα αποτελέσματα δεν δημοσιεύτηκαν. Παρόλα αυτά, στις 25 Ιουνίου, ο κινεζικός στρατός, ανακοίνωσε ότι θα το χρησιμοποιήσει στους στρατιώτες του, χωρίς να έχει γίνει γνωστό εάν ο εμβολιασμός θα είναι υποχρεωτικός ή προαιρετικός.
Παρόλα αυτά, ο κος Σύψας, εξέφρασε αμφιβολίες ακόμα και για την ανακάλυψη ενός εμβολίου και τόνισε τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν προκειμένου να θεωρηθεί ότι η ιατρική κοινότητα έχει στα χέρια της ένα αποτελεσματικό και ασφαλές «όπλο».
«Το ερώτημα είναι καταρχάς αν θα έχουμε εμβόλιο για τον κορονοϊό. Εάν οι κλινικές μελέτες θα είναι επιτυχείς ή όχι. Εάν τα αντισώματα που θα αναπτυχθούν με τα εμβόλια αυτά θα προστατεύουν ή όχι και πόσο θα διαρκεί η προστασία τους. Αυτά είναι ερωτήματα χωρίς καμία απάντηση. Θα τα δούμε στην πράξη», σημείωσε.
Ακόμη, όμως και αν υποθέσουμε ότι οι κλινικές μελέτες ολοκληρωθούν με επιτυχία, η παγκόσμια κοινότητα θα έρθει αντιμέτωπη με μια σειρά προβλημάτων.
«Αν υποθέσουμε ότι για να ανοσοποιήσουμε τον πληθυσμό θα χρειαστούμε τουλάχιστον δύο δόσεις, μπορεί και τρεις, προκειμένου να επιτευχθεί ισχυρή ανοσολογική απάντηση, θα χρειαστούμε για όλο τον κόσμο περίπου 10-15 δισ. δόσεις. Ακόμη και αν συνασπιστεί ολόκληρη η παγκόσμια βιομηχανία, είναι τεράστιο το νούμερο, δεν μπορούν να παραχθούν στο ορατό μέλλον», εξήγησε ο καθηγητής.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πρώτες δόσεις αναμένεται να χορηγηθούν αρχικά στα άτομα άνω των 70 ετών και σε ανθρώπους που έχουν υποκείμενα νοσήματα, είναι ανοσοκατασταλμένοι κοκ.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι τα φιαλίδια. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, για να παραχθούν 10 δισ. φιαλίδια, ακόμα και αν χρησιμοποιηθεί η παγκόσμια παραγωγή γυαλιού και σταματήσει να παράγεται οτιδήποτε άλλο, θα χρειαστούν χρόνια για να παραχθεί αυτός ο αριθμός φιαλιδίων. Επίσης, προβληματισμός υπάρχει ως προς την αποθήκευσή τους, η οποία απαιτεί ψυγεία, τα οποία είναι αμφίβολο εάν επαρκούν.
Δεν χρειάζεται να εμβολιαστούν όλοι
Ενθαρρυντικό είναι, ωστόσο, το γεγονός ότι για να επιτευχθεί μηχανική ανοσία της αγέλης (μέσω εμβολίου) δεν απαιτείται να εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός.
Ανοσία της αγέλης είναι η ιδιότητα που έχουν τα εμβόλια να παρέχουν προστασία ακόμα και στα άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί. Επομένως, δεν χρειάζεται να εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός για να σταματήσει η επιδημία, αλλά ένα μέρος του.
«Η παρουσία ανοσοποιημένων ατόμων εμποδίζει την εξάπλωση ενός μεταδοτικού νοσήματος σε έναν πληθυσμό. Εντούτοις, πρέπει να εμβολιαστεί ένα συγκεκριμένο ποσοστό του πληθυσμού, το οποίο εξαρτάται από το ρυθμό αναπαραγωγής του ιού, το R0, το οποίο για το νέο κορονοϊό είναι περίπου 2,4. Επομένως, θα πρέπει να εμβολιαστεί περίπου το 70% του πληθυσμού για να έχουμε ανοσία της αγέλης. Βέβαια, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, είναι αρκετό να εμβολιαστεί το 30% του πληθυσμού, ωστόσο, αυτές βασίζονται σε μαθηματικά μοντέλα, αφήνοντας περιθώριο αμφιβολίας για την αξιοπιστία τους», επεσήμανε ο καθηγητής.
Καταστροφικές αντιλήψεις
Αναφορικά με τους ισχυρισμούς ορισμένων ότι δεν υπάρχει κορονοϊός, τόνισε ότι στην Ελλάδα υπήρχε πάντα αυτή η αίσθηση, αλλά οι τραγικές εικόνες από την Ιταλία δεν άφησαν περιθώρια για αμφισβητήσεις.
«Το κίνημα αυτό υπάρχει, είναι πολύ μικρό αλλά αρκετό για να προκαλέσει καταστροφές. Πιστεύω, όμως, ότι η πραγματικότητα του κορονοϊού είναι ανελέητη και αμείλικτη. Ναι μεν έχουμε αποφύγει μεγάλες ζημιές στην Ελλάδα, αλλά αν επικρατήσει το κίνημα της αδιαφορίας, της χαλαρότητας και του ‘δεν υπάρχει ιός’, τότε θα επιστρέψει ο ιός, όπως συνέβη και σε άλλες χώρες», τόνισε.
Ο κος Σύψας ανέφερε το παράδειγμα του Χιούστον, όπου μόλις άρθηκαν τα περιοριστικά μέτρα, επέστρεψε το δεύτερο κύμα μέσα σε λίγες ημέρες και ήταν καταστροφικότερο. «Αυτή τη στιγμή δεν έχουν κρεβάτια στο Χιούστον και στέλνουν ασθενείς εκτός της πολιτείας», σημείωσε, τονίζοντας ότι ο ίδιος ο ιός θα διαψεύσει οποιονδήποτε τον αμφισβητεί εάν δεν γίνει σωστή διαχείριση της κατάστασης.