Εμβόλια και self tests αποτελούν τα βασικά «οχήματα» που θα οδηγήσουν στη μερική κανονικότητα, με τα στοιχεία από τη χρήση αμφότερων να είναι για την ώρα θετικά.

Παράλληλα, η επιδημιολογική εικόνα της χώρας δείχνει τα πρώτα σημάδια βελτίωσης, εντούτοις οι ισορροπίες παραμένουν εύθραυστες, καθώς ο εφησυχασμός αλλά και οι ενδεχόμενες ανατροπές στο εμβολιαστικό πρόγραμμα αποτελούν τις μεγάλες απειλές για τη μετέπειτα πορεία.

Με τις εξελίξεις στο πεδίο των εμβολίων να κόβουν τη… φόρα στο εμβολιαστικό εγχείρημα διεθνώς και την πίεση στο σύστημα υγείας να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, είναι προφανές ότι ο δρόμος προς την έξοδο δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, όμως ήδη τα επιδημιολογικά δεδομένα αφήνουν περιθώρια συγκρατημένης αισιοδοξίας.

Τα ενθαρρυντικά νέα ξεκινούν από το «μέτωπο» της διασποράς, καθώς όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη (14/4) ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση παρουσιάζει ελαφρά μείωση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα ( 2.797 έναντι των 3.054).

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πολιτικής Προστασίας, τα ενεργά κρούσματα  παρουσιάζουν επίσης υποχώρηση με τον αριθμό να ανέρχεται σε 27.462, έναντι των 30.000 την προηγούμενη Τετάρτη.

Παράλληλη πορεία ακολουθεί και ο δείκτης θετικότητας εμφανίζοντας τις τελευταίες ημέρες μία σταθεροποίηση σε επίπεδα, κάτω του 6%. Μάλιστα χθες, Τετάρτη, με 63.710 τεστ διαμορφώθηκε στο 4,84%, με όριο ασφαλείας το 4%, ενώ την Τρίτη, μέρα κατά την οποία σημειώθηκε ρεκόρ στους διαγνωστικούς ελέγχους (76.000), η θετικότητα ανήλθε στο 5,3% (κατά την προηγούμενη εβδομάδα «έκλεισε» στο 6,37%).

Ενθαρρυντικά είναι τα δείγματα και από τα λύματα στην Αττική, όπου συγκεντρώνεται ο μισός πληθυσμός της χώρας, καθώς τα στοιχεία του Εθνικού Δικτύου Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΕΟΔΥ, καταδεικνύουν μείωση της τάξης του 33% στο ιικό φορτίο των λυμάτων της πρωτεύουσας.  Πρόκειται για μια σταθεροποίηση ή ακόμα και ήπια ύφεση της κατάστασης, η οποία προμηνύει ανάλογη εξέλιξη και στον αριθμό των κρουσμάτων. Ήπια μείωση παρουσιάζει, όμως, την τελευταία εβδομάδα και το ιικό φορτίο των λυμάτων της Θεσσαλονίκης, σε ένα ποσοστό της τάξεως του 5%.

Τα παραπάνω στοιχεία κάνουν τους ειδικούς να μιλούν για ενδεχόμενη κορύφωση του τρίτου κύματος και να βλέπουν με συγκρατημένη αισιοδοξία την εξέλιξη της επιδημίας στη χώρα, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για επιπλέον ανοίγματα στην κοινωνία και την οικονομία τις επόμενες ημέρες.

Self tests και εμβόλια

Θετικό είναι το αποτύπωμα από την πρώτη εφαρμογή των self tests, καθώς σύμφωνα με τα μαθηματικά μοντέλα που αναπτύσσει η ομάδα του καθηγητή Πνευμονολογίας Νίκου Τζανάκη, οι 600 πρώτοι ασυμπτωματικοί που διαγνώστηκαν στο πλαίσιο της υποχρεωτικής χρήσης τους από μαθητές και εκπαιδευτικούς λυκείων θα μπορούσαν να «δώσουν» 8.000 με 12.000 κρούσματα στην κοινότητα, η μετάδοση των οποίων ανακόπηκε.

Ο καθηγητής Υγιεινής Επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γκίκας Μαγιορκίνης, κατέστησε σαφές ότι η πιθανότητα να βγει ψευδώς αρνητικό ένα ατομικό τεστ είναι λιγότερο από 1 στα 1000 και χαρακτήρισε «εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία» το γεγονός ότι τα κρούσματα που διαγνώστηκαν με self test και επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια σε δομές υγείας ξεπέρασαν το 70% τη στιγμή που οι επιστήμονες είχαν «ποντάρει» στο 50%.

Παρά τις ανησυχίες που προκύπτουν σχετικά με το εμβόλιο της AstraZeneca (ΑΖ), με ικανοποιητικούς ρυθμούς εξελίσσεται το εμβολιαστικό πρόγραμμα στη χώρα, με τον αριθμό των δόσεων που έχουν χορηγηθεί από όλα τα εμβόλια να ανέρχεται πλέον σε 2.334.557. Την ίδια στιγμή, ενθαρρυντικά είναι τα μηνύματα από τα νοσοκομεία, καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι οι εμβολιασμένοι δε νοσούν βαριά.

Το χρονοδιάγραμμα των παραδόσεων φαίνεται να τηρείται, ενώ όπως αποκάλυψε ο κ. Κικίλιας υπάρχει πλέον η δέσμευση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παραδοθούν 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της Pfizer στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, αντί για το τέταρτο τρίμηνο που ήταν προγραμματισμένο. Αυτό σημαίνει όπως είπε, ότι αντιστοιχούν 1,2 εκατομμύρια δόσεις από το εμβόλιο αυτό στην Ελλάδα, μέχρι το τέλος Ιουνίου.

Το ενδεχόμενο ανατροπών

Επιστήμονες και κυβερνητικά στελέχη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την αλλαγή συμπεριφοράς μετά από ένα αρνητικό τεστ και τονίζουν ότι η ανάγκη για τήρηση των μέτρων αποστασιοποίησης παραμένει επιτακτική ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των ελέγχων. Σε κάθε περίπτωση, ο εφησυχασμός αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή, που μπορεί να ανατρέψει ανά πάσα στιγμή τα δεδομένα.

Παρότι τα στοιχεία δεν δείχνουν μεγάλα ποσοστά ακύρωσης των εμβολιασμών με το πρώτο «επίμαχο» εμβόλιο, έκδηλη είναι η ανησυχία των πολιτών σχετικά με τις εξελίξεις που αφορούν και στο μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson (J&J ), από το οποίο η Ελλάδα παρέλαβε χθες περισσότερες από 33.000 δόσεις και θα ξεκινήσουν να χορηγούνται από την ερχόμενη Δευτέρα.

Ειδικοί εκτιμούν ότι τα στοιχεία που έχουν προκύψει σχετικά με πιθανές παρενέργειες των δύο εμβολίων θα επιφέρουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του εμβολιαστικού εγχειρήματος, σε διεθνές επίπεδο, και καλούν τους πολίτες να εμβολιαστούν, καθώς τα οφέλη υπερτερούν κατά πολύ των πιθανών παρενεργειών.

Μερίδα αυτών διατηρεί επικριτική στάση σχετικά με το χειρισμό του ζητήματος από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), ο οποίος δεν έδωσε γραμμή για κοινή διαχείριση και τονίζουν ότι στην περίπτωση της J&J θα πρέπει να υπάρξει ξεκάθαρος κι άμεσος τρόπος ενημέρωσης, τόσο από τους διεθνείς όσο και από τους εθνικούς αρμόδιους φορείς, προκειμένου να μην δημιουργείται υπέρμετρη ανησυχία και πανικός στους πολίτες.

Αναφερόμενος στο θέμα, ο Βασίλης Κικίλιας τόνισε οι αρχές ακολούθησαν τις συστάσεις των ειδικών στην χώρα μας και τους αρμόδιους οργανισμούς όσον αφορά στο εμβόλιο της AZ και κατέστησε σαφές ότι το ίδιο θα κάνουν και στην περίπτωση της J&J. Σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται από τον ΕΜΑ την ερχόμενη εβδομάδα.

Τα «σκληρά» επιδημιολογικά δεδομένα

Αν και η χώρα παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης, το επιδημιολογικό φορτίο παραμένει υψηλό, ενώ στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη εξακολουθεί να υπάρχει έντονη αυξητική τάση των κρουσμάτων, πιέζοντας τα νοσοκομεία στην περιοχή.

Αυξημένη είναι, όμως, η πίεση στο σύστημα υγείας και ανά την επικράτεια. Τα σκληρά επιδημιολογικά δεδομένα, κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ με τους διασωληνωμένους να ανέρχονται για πρώτη φορά την Τετάρτη στους 809. Την Τρίτη  έγιναν 680 νέες εισαγωγές ασθενών με λοίμωξη covid-19 στα νοσοκομεία της επικράτειας, ενώ την ίδια ημέρα για πρώτη φορά μέσα στο 2021 καταγράφηκαν 93 θάνατοι σε ένα 24ωρο.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ), Μιχάλη Γιαννάκο, την Τρίτη, η κατάσταση στα εφημερεύοντα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης θύμιζε Νοέμβριο, με γεμάτη ΜΕΘ στο νοσοκομείο Άγιος Παύλος και τρεις κενές κλίνες στην Εντατική Μονάδα στο Ιπποκράτειο.

Όπως ο ίδιος τονίζει, ασφυκτική παραμένει η κατάσταση στις ΜΕΘ της Αττικής, με διασωληνωμένους ασθενείς με Covid ή άλλες παθήσεις να βρίσκονται εκτός Μονάδας.  Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κ. Γιαννάκο, εκτός ΜΕΘ υπήρχαν χθες συνολικά 51 ασθενείς στο λεκανοπέδιο, εκ των οποίων οι 25 βρίσκονται στην κατάσταση αυτή πάνω από 2 και έως 10 ημέρες.

Νοσοκομειακές πηγές αναφέρουν ότι η αποσυμπίεση του συστήματος υγείας θα ακολουθήσει περίπου τρεις εβδομάδες μετά τη σταθεροποίηση των κρουσμάτων, ενώ υπάρχουν φωνές που αντιδρούν στο ενδεχόμενο ελεύθερης μετακίνησης το Πάσχα από νομό σε νομό, επισημαίνοντας τον κίνδυνο να δοκιμαστούν οι αντοχές του συστήματος υγείας στην περιφέρεια, οι οποίες εκ των πραγμάτων είναι περιορισμένες. Πάντως, μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, σημειώνουν ότι είναι ακόμη νωρίς για να γίνει αυτή η συζήτηση και μεταθέτουν τις αποφάσεις για τη Μεγάλη Εβδομάδα.