Η καινοτομία, η ψηφιακή υγεία και τα πραγματικά δεδομένα για την υγειονομική περίθαλψη συζητήθηκαν στο πλαίσιο του 7ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Τα συγκεκριμένα θέματα άπτονται της καθημερινότητας των πολιτών και κύριο στόχο έχουν την ίση πρόσβαση των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας, την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών, αλλά και την εξοικονόμηση πόρων για το ΕΣΥ, κυρίως μέσα από τα λεγόμενα πραγματικά δεδομένα για την υγειονομική περίθαλψη (Real World Evidence, RWE).

Η πανδημία της COVID-19 επιτάχυνε τις εξελίξεις, προσφέροντας ψηφιακές λύσεις στην Ελλάδα, αποδεικνύοντας ότι σε περιόδους κρίσεων είναι εφικτή η πρόοδος σε κομβικούς τομείς της καθημερινότητας. Η καινοτομία «άνθισε» και, όπως φάνηκε, η χώρα μας είναι πρόσφορο έδαφος για αλλαγές ανάλογες με εκείνες, που έχουν κάνει άλλες χώρες. Ωστόσο το νομοθετικό πλαίσιο συχνά καθυστερεί την ψηφιοποίηση της υγείας, την καινοτομία και τις εξελίξεις εν γένει.

Τα πραγματικά δεδομένα στην Υγεία

Τελευταία έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για τα λεγόμενα πραγματικά δεδομένα για την υγειονομική περίθαλψη (Real World Evidence, RWE). Δηλαδή τα δεδομένα από την καθημερινή κλινική πράξη, σχετικά με τα οφέλη και με τους κινδύνους από τη χρήση των φαρμάκων. Ειδικότερα τα πραγματικά δεδομένα αλλάζουν ριζικά το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες για το τι, ακριβώς, συμβαίνει με τη χρήση φαρμάκων από τους ασθενείς και γιατί.

Στο πάνελ με τίτλο «REAL WORLD EVIDENCE AND THE FUTURE OF HEALTHCARE» οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο παράδειγμα του Ισραήλ, της Σουηδίας και της Φινλανδίας και εξήγησαν πόσο κοντά είμαστε στην ανάπτυξη των «Greek Data» και πώς όλες αυτές οι πληροφορίες βαίνουν προς όφελος των ασθενών και του ΕΣΥ.

Όπως επεσήμαναν, στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα ανεκμετάλλευτων δεδομένων την τελευταία δεκαετία. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση μετρά μια δεκαετία και τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τους επιστήμονες και από τη φαρμακευτική βιομηχανία.

Κέντρο Αριστείας η Ελλάδα, χάρη στα πραγματικά δεδομένα

Αίσθηση έκανε η πρόταση του διευθύνοντος συμβούλου της φαρμακευτικής εταιρείας AbbVie, Πασχάλη Αποστολίδη, για τη δημιουργία ενός εθνικού μηχανισμού διάθεσης δεδομένων υγείας, τα λεγόμενα «Greek Data».

Όπως εξήγησε, τα πραγματικά δεδομένα (RWE) χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες και κάθε χρόνο η φαρμακοβιομηχανία επενδύει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά.

Ο κ. Αποστολίδης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η χώρα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην προσπάθεια αυτή και έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη Φινλανδία, που έχει δημιουργήσει το FIN DATA, έναν Οργανισμό που θέτει το πλαίσιο για την αποτελεσματική αξιοποίηση των RWE από δημόσιους και από ιδιωτικούς φορείς.

«Στα 2,5 χρόνια λειτουργίας του FIN DATA έχουν κατατεθεί σχεδόν 700 αιτήσεις για πρόσβαση στα δεδομένα του και περίπου 500 αιτήματα έχουν, ήδη, ικανοποιηθεί. Η χώρα μας μπορεί να δημιουργήσει έναν αντίστοιχο ελληνικό μηχανισμό διάθεσης και αξιοποίησης δεδομένων υγείας, το «GREEK DATA», προχωρώντας σε μία, ακόμη, σημαντική ψηφιακή μεταρρύθμιση», εξήγησε ο κ. Αποστολίδης.

Οι έρευνες και τα προσωπικά δεδομένα

Η πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum (PIF), Agata Jakoncic, ανέφερε: «Στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα στοιχείων. Υπάρχει καλό ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης. Στο Υπουργείο Υγείας, στα νοσοκομεία, στον ΕΟΠΥΥ υπάρχουν δεδομένα: 11 εκατ. πολίτες και πάνω από 40.000 επαγγελματίες υγείας, 12.000 φαρμακεία, 5,5 εκατ. συνταγές την ημέρα. Τα δεδομένα υπάρχουν, αλλά πώς θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν; Το Ταμείο Ανάκαμψης ενισχύει την ψηφιοποίηση.

Για να υπάρξει η ψηφιοποίηση, κρίσιμο στοιχείο είναι η διαλειτουργικότητα των δεδομένων».
Ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ, Άγγελος Τσακανίκας, παρουσίασε τα ευρήματα μελέτης, που εκπονήθηκε από το ΙΟΒΕ και από το Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ, με την υποστήριξη της MSD Ελλάδας, εξηγώντας ότι η χώρα μας είναι έτοιμη να προχωρήσει στην δημιουργία των «Greek Data», αν η κυβέρνηση δώσει το «πράσινο φως».

«Από τη στιγμή, που πρόκειται για μια μεταρρύθμιση χωρίς δημοσιονομικό κόστος, χρειάζεται μόνο η βούληση. Ας μην ανακαλύψουμε τον τροχό, υπάρχουν αυτά τα συστήματα, έχουν λύσει τα προβλήματα. Είναι κρίμα να υπάρχουν τα δεδομένα και να μην χρησιμοποιούνται. Προσπαθούμε να πείσουμε το κοινό και ενημερώνουμε για τα ποσοστικά στοιχεία, πώς θα επηρεαστεί η οικονομία. Ένα εκατ. ευρώ σ’ αυτόν τον τομέα θα αποδώσει θέσεις εργασίας υψηλού επιπέδου. Τα οφέλη μπορούν να διαχυθούν εντός του συστήματος με καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες. Οι μελέτες δείχνουν ότι τέτοια κέντρα μπορούν να υπάρξουν, αλλά το θέμα αφορά μια μεταρρύθμιση χωρίς δημοσιονομικό κόστος. Συνήθως λέμε ότι δεν έχουμε τους πόρους. Τώρα τους έχουμε από το Ταμείο Ανάκαμψης», υπογράμμισε ο κ. Τσακανίκας.

Σχετικά με τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα ο γγ της Ένωσης Ασθενών, Γιώργος Καλαμίτσης, ανέφερε: «Τα προσωπικά δεδομένα δεν είναι εμπόδιο. Είναι το πλαίσιο, μέσα στο οποίο πρέπει να δραστηριοποιηθούμε. Όμως μόνο αυτός θα είναι ο τρόπος να νιώσει ο κόσμος ασφαλής, για να δώσει πληροφορίες. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, είναι μονόδρομος. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να παρέχουμε υπηρεσίες υγείας, όπως το κάναμε το ’80. Πρέπει να γίνουμε πιο γρήγοροι και αποτελεσματικοί».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αντιληφθεί τη σημασία των RWD και έχει θέσει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για την υγεία, ως μία από τις βασικές προτεραιότητές της ως το 2025.