Φάρμακα για την παχυσαρκία: 7+1 απαντήσεις στις πιο κρίσιμες ερωτήσεις

Πηγή: pixabay

Την ώρα που οι φαρμακευτικές εταιρείες Eli Lilly και Novo Nordisk μετράνε υπέρογκα κέρδη από τα καινοτόμα φάρμακα για την παχυσαρκία, νέοι ανταγωνιστές μπαίνουν στο «παιχνίδι» του αδυνατίσματος.

Πριν από λίγες μέρες η Viking Therapeutics ανακοίνωσε τα τελευταία αποτελέσματα των ερευνών για ένα νέο ενέσιμο φάρμακο κατά της παχυσαρκίας. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι αναπτύσσει άλλο ένα φάρμακο για τον ίδιο σκοπό, που θα χορηγείται από το στόμα. Οι εταιρείες Roche και Pfizer έχουν, επίσης, ανακοινώσει ότι αναπτύσσουν φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, τα οποία θα χορηγούνται από το στόμα.

Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν το Ozempic και το Wegovy από τη δανέζικη Novo Nordisk. Η αμερικανική Eli Lilly παρασκευάζει το Mounjarro και το Zepbound, εκτιμώντας, μάλιστα, ότι το δεύτερο θα γίνει το πιο δημοφιλές φάρμακο στην ιστορία.

Η επιστημονική πληροφορία είναι πολλή και συνεχής και η παγκόσμια ζήτηση είναι… εκρηκτική.

Ο ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος Δρ. Πλούταρχος Τζούλης, επίτιμος αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του University College του Λονδίνου (UCL) απαντά σε 7+1 ερωτήσεις για τα φάρμακα για την παχυσαρκία.

Κύριε Τζούλη πόσα φάρμακα κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;

Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας υπάρχουν διαθέσιμα τέσσερα φάρμακα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Δύο είναι σε μορφή δισκίου, αλλά με περιορισμένη αποτελεσματικότητα, η ορλιστάτη (Xenical) που είναι διαθέσιμη για τουλάχιστον δύο δεκαετίες και ο συνδυασμός ναλτρεξόνης και βουπροπιόνης, που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Mysimba.

Την τελευταία πενταετία τα ενέσιμα σκευάσματα έχουν επικρατήσει λόγω της υψηλής αποτελεσματικότητάς τους στη μείωση του σωματικού βάρους. Συγκεκριμένα, δύο ενέσιμα φάρμακα είναι διαθέσιμα και στοχεύουν στην αύξηση των επιπέδων του παρόμοιου με γλυκαγόνης πεπτίδιου 1, διεθνώς γνωστού ως GLP-1 (glucagon-likepeptide 1). Το πρώτο, που λαμβάνεται σε ημερήσια βάση, είναι η λιραγλουτίδη και το δεύτερο, που χορηγείται μια φορά την εβδομάδα, είναι η σεμαγλουτίδη.

Πώς δρουν αυτά τα φάρμακα; Ποιος είναι ο μηχανισμός τους;

Τα ενέσιμα σκευάσματα, που αποτελούν την πιο συνήθη φαρμακευτική αγωγή για την παχυσαρκία, βασικά δρουν μέσω της μείωσης των επιπέδων όρεξης και της αύξησης του αισθήματος κορεσμού. Αυτές οι δράσεις έχουν ως συνέπεια τον σημαντικό περιορισμό στην καθημερινή πρόσληψη θερμίδων και τη μείωση του σωματικού βάρους.

Σε επίπεδο ανεπιθύμητων ενεργειών ποιες είναι οι πιο συχνές και σε τι ποσοστό εμφανίζονται;

Τα ενέσιμα σκευάσματα έχουν συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες από το γαστρεντερικό, που αφορούν μέχρι και στο 40% των ατόμων, που τα λαμβάνουν. Οι συνηθέστερες είναι ήπιες και περιλαμβάνουν αίσθημα πληρότητας, ναυτία, δυσπεπτικά ενοχλήματα, δυσκοιλιότητα, εμέτους, διαρροϊκές κενώσεις, ενώ σε λίγες περιπτώσεις είναι σοβαρότερες, όπως χολοκυστίτιδα.

Ως επί το πλείστον διαρκούν από λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες και βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου. Σε σχέση με την πιθανή συσχέτιση της λήψης αυτών των φαρμάκων με την εμφάνιση καρκίνου ή παγκρεατίτιδας, τα αποτελέσματα των μελετών είναι καθησυχαστικά.

Ποιοι ασθενείς συστήνεται να τα λαμβάνουν;

Η απόφαση για τη χορήγηση αυτών των φαρμάκων, όπως και για κάθε άλλη φαρμακευτική αγωγή, είναι εξατομικευμένη και πρέπει να είναι αποτέλεσμα αγαστής συνεργασίας του ιατρού με εξειδικευμένη γνώση στο πεδίο της παχυσαρκίας και του ασθενούς.

Τα φάρμακα αυτά έχουν εγκριθεί από τις διεθνείς ρυθμιστικές αρχές για χορήγηση σε συνδυασμό με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα, όπως μειωμένη πρόσληψη θερμίδων και αυξημένη σωματική άσκηση, σε άτομα με παχυσαρκία ή υπερβαρότητα και τουλάχιστον μια συσχετιζομένη συννοσηρότητα, όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, άπνοια ύπνου. Όπως ισχύει για τη θεραπευτική αγωγή όλων των χρόνιων νοσημάτων, η λήψη αυτών των φαρμάκων πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου ιατρού.

Για πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να τα παίρνει κάποιος; Τι δείχνουν οι μελέτες και τι η χρήση στην πράξη ως τώρα;

Ακόμη δεν είναι σαφής ο χρονικός ορίζοντας λήψης των φαρμάκων αυτών. Με βάση τις μελέτες είναι σαφές ότι η διακοπή των φαρμάκων αυτών μετά από έξι μήνες, αλλά ακόμη και μετά από 12 μήνες, οδηγεί στην επαναπρόσληψη μεγάλου ποσοστού του απολεσθέντος βάρους εντός λίγων μηνών. Άρα η χρήση πρέπει να είναι μακροχρόνια και να διαρκεί τουλάχιστον 12 μήνες, όπως και στις μελέτες αποτελεσματικότητας, ενώ σε αρκετούς ασθενείς πιθανώς να συνίσταται και η δια βίου χρήση τους.

Πρόσφατα παρουσιάσατε μια μελέτη για το θέμα. Σε τι αφορούσε; Πείτε μας κάποιες λεπτομέρειες…

Η πρόσφατη μελέτη μας αφορούσε στη χρήση της σεμαγλουτίδης σε άτομα με παχυσαρκία ή υπερβαρότητα στην καθ΄ ημέρα κλινική πράξη. Η μελέτη αυτή γνώρισε διεθνή αναγνώριση, διότι δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα για τα αποτελέσματα χρήσης της σεμαγλουτίδης εκτός των κλινικών μελετών.

Επιβεβαίωσε την υψηλή αποτελεσματικότητα της σεμαγλουτίδης με απώλεια βάρους της τάξης του 13% εντός εξαμήνου και ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες. Αυτά τα δεδομένα χαρακτηρίζονται ως ιδιαιτέρως σημαντικά, αφού έδειξαν ότι τα αποτελέσματα στην καθημερινή πρακτική δεν υστερούσαν έναντι αυτών στις κλινικές μελέτες.

Υπάρχουν ασθενείς, στους οποίους τα φάρμακα αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα; Εάν ναι, σε τι ποσοστό;

Η μελέτη μας κατέγραψε ένα ποσοστό μη ανταπόκρισης στη σεμαγλουτίδη γύρω στο 15%, παρόμοιο με αυτό των μελετών. Επίσης, σύμφωνα με τη μελέτη μας, οι άνδρες και τα άτομα με καταθλιπτική συνδρομή έχουν αυξημένη πιθανότητα να μην πετύχουν την επιθυμητή μείωση βάρους με τη λήψη σεμαγλουτίδης. Τα νέα αυτά ευρήματα πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω σε νέες μελέτες, αφού είναι σημαντικό να μπορέσουμε να προβλέπουμε κατά το δυνατό την ανταπόκριση ενός ατόμου πριν από την έναρξη της αγωγής.

Συνταγογραφούνται αυτά τα φάρμακα;

Μέχρι πριν από λίγους μήνες κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα για την παχυσαρκία δεν αποζημιωνόταν από τα ασφαλιστικά ταμεία στη χώρα μας, ανεξαρτήτως χαρακτηριστικών του ασθενούς.

Πλέον η λιραγλουτίδη, ημερήσιος ενέσιμος αγωνιστής GLP1, είναι στον κατάλογο των αποζημιούμενων φαρμάκων από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά αφορά αποκλειστικά σε άτομα με δείκτη μάζα σώματος πάνω από 40 kg/m2, που, επίσης, έχουν είτε χρόνια εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο, είτε χρόνια αποφρακτική άπνοια ύπνου.