Επιστροφή στα θρανία: Η ψυχολογία των μαθητών και ο ρόλος των γονέων

«Πρεμιέρα» σήμερα για την λειτουργία των σχολείων στη μετά κορονοϊού εποχή και οι μαθητές καλούνται για μια ακόμη φορά να αλλάξουν την καθημερινότητά τους. Μετά την  πολυήμερη καραντίνα επιστρέφουν σε μία «σχετική» κανονικότητα, αφού έχουν ήδη αλλάξει πολλά δεδομένα.

Η επάνοδος ξεκινά με τους μεγαλύτερους μαθητές, έτσι φαίνεται ότι –σε πρώτη φάση τουλάχιστον- δεν θα υπάρξουν ιδιαίτερες δυσκολίες προσαρμογής στην ρουτίνα του σχολείου.

Ο εγκλεισμός έρχεται σε αντίθεση με τη φύση των εφήβων, που έχουν την τάση να λείπουν από το σπίτι και να ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες,  κατά συνέπεια, γι΄ αυτούς τους μαθητές, η επιστροφή στο σχολείο μάλλον αποτελεί τη…  λύση και όχι το πρόβλημα.  Αυτό, όμως, δεν ισχύει και για τα μικρότερα παιδιά και κυρίως όχι για τα παιδιά που αντιμετώπιζαν ήδη δυσκολίες στην επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.

«Οι πρώτοι μαθητές που επιστρέφουν στα θρανία δεν θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα προβλήματα, καθώς είναι αυτοί που λόγω των επερχόμενων εξετάσεων, αναγκάστηκαν να διατηρήσουν ένα πρόγραμμα κατά την περίοδο της καραντίνας. Ακόμα και οι έφηβοι που δεν δίνουν εξετάσεις, όμως, ανήκουν σε αυτές τις ομάδες για τις οποίες η επιστροφή στο σχολείο αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Όσον αφορά στα μικρότερα παιδιά του δημοτικού, αυτά, μάλλον θα αντιμετωπίσουν κάποιου βαθμού δυσκολία κατά την προσαρμογή τους.

Σε αντίθεση με τους εφήβους που δυσκολεύονταν κατά την περίοδο του εγκλεισμού, για τα μικρά παιδιά ήταν ιδανική συνθήκη το να μένουν στο σπίτι με την οικογένειά τους, μία κατάσταση την οποία δεν έβλεπαν εύκολα πριν την επιβολή των περιοριστικών μέτρων», αναφέρει η παιδοψυχίατρος, Φρίντα Κωνσταντοπούλου.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ωστόσο, θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά με προϋπάρχουσες δυσκολίες, καθώς το θέμα της πανδημίας και ο φόβος που απορρέει από αυτήν αποτελούν μια καλή αφορμή για να παραμείνουν κλεισμένα στο σπίτι.  Πολλά από αυτά, μάλιστα, ενδέχεται να εμφανίσουν προβλήματα σωματοποίησης προκειμένου να αποφύγουν να κάνουν αυτό που τα δυσκολεύει.

Ο ρόλος του φόβου

Η επάνοδος στο σχολείο, συνοδεύεται από ένα κρίσιμο ερώτημα; Τι ρόλο θα παίξει ο εύλογος φόβος που απορρέει από τη πρωτόγνωρη για τις γενιές μας υγειονομική απειλή;

«Ο φόβος δεν είναι ένα συναίσθημα που συνάδει με τη φύση των εφήβων, δεδομένου μάλιστα ότι δεν τους απειλεί άμεσα αυτή η πανδημία. Τα μικρότερα παιδιά από μόνα τους, επίσης, δεν θα φοβηθούν να πάνε στο σχολείο. Σε κάθε περίπτωση, εξαρτάται από το πώς θα το διαχειριστεί το οικογενειακό περιβάλλον τους», απαντά η ειδικός.

Όπως εξηγεί, η προσέγγιση θα πρέπει να είναι αντικειμενική, δηλαδή να ενημερωθούν για τον κίνδυνο και για τα μέτρα με τα οποία μπορούν να τον αντιμετωπίσουν, χωρίς υπερβολές.  Εντούτοις, τα παιδιά στις πρώτες τάξεις του δημοτικού θα χρειαστούν τη συνδρομή των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να μπορέσουν να τηρήσουν τις σχετικές οδηγίες..

Ιδιαίτερος, ωστόσο, είναι ο ρόλος του φόβου για τα παιδιά με προϋπάρχουσες δυσκολίες, καθώς η απομάκρυνση από το σχολείο οδήγησε σε «βολέματα» και υποτροπές , με αφορμή τις προειδοποιήσεις για το νέο κορονοϊό και τις επίσημες προφυλακτικές οδηγίες.

«Τα περισσότερα παιδιά με δυσκολίες, ιδιαίτερα στην επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση, έχουν υποτροπιάσει πολύ γρήγορα. Η δουλειά που κάναμε για πολλούς μήνες ή και χρόνια, υποτροπίασε μέσα σε 1 ½ μήνα. Κι αυτό συνέβη γιατί πλέον υπήρχε μία υπαρκτή δικαιολογία για να παραμείνουν στο σπίτι. Πριν ο κανόνας ήταν ότι ‘’προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε’’. Μετά ο κανόνας έγινε ‘’μένουμε σπίτι’’.  Το ίδιο συνέβη και με τους ψυχαναγκασμούς, κυρίως αυτούς που αφορούν στην υγιεινή», σημειώνει η κα Κωνσταντοπούλου.

Το οικογενειακό περιβάλλον

Είναι σημαντικό για όλους να διατηρούν όσο περισσότερο γίνεται μία ρουτίνα, όσον αφορά στον ύπνο τους και τις δραστηριότητές τους, έτσι ώστε να παραμείνουν σε μία εγρήγορση και η επιστροφή στην κανονικότητα να είναι πιο εύκολη.

Στα μικρά παιδιά οι γονείς θα πρέπει να ξεκινήσουν μία ρουτίνα που θα σχετίζεται με το σχολικό περιβάλλον. Όσοι δεν το έχουν ήδη κάνει θα πρέπει να μπουν σε αυτή τη διαδικασία, καθώς όσο περισσότερο καιρό βρίσκονται τα παιδιά σε ένα πρόγραμμα, τόσο γρηγορότερα και ανώδυνα θα προσαρμοστούν στο σχολείο. Η διαδικασία της μάθησης, ακόμα και σε εξωσχολικά πεδία, είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί σε μία υποτυπώδη ρουτίνα.

Όσον αφορά στους γονείς των παιδιών με δυσκολίες δεν πρέπει να επαναπαυτούν. Θα πρέπει να είναι κάθετοι ως προς την συνέχιση της προσπάθειας για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η οποία «πάγωσε» κατά την περίοδο της καραντίνας, «βολεύοντας» ουσιαστικά αυτά τα παιδιά.

«Θα πρέπει οι γονείς να προσπαθήσουν μαζί με τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες.  Να τα βοηθήσουν να καταλάβουν ότι δεν πρέπει να μείνουν στο σπίτι εξαιτίας των φόβων, των ψυχαναγκασμών, των σωματικών ενοχλημάτων και γενικώς του άγχους και όπως αυτό εκδηλώνεται.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να παροτρύνουμε τα παιδιά να εστιάζουν στα θετικά των καταστάσεων που προκύπτουν στη ζωή τους. Κάποιες φορές οι εξελίξεις μπορεί να είναι αναπάντεχες, εκεί όμως θα πρέπει προσαρμόζονται, όπως όλοι μας, εστιάζοντας στα θετικά, τα οποία πάντα υπάρχουν!», τονίζει η ειδικός.