Εμβόλιο για τον κορονοϊό: Τα ενθαρρυντικά μηνύματα ενός δύσκολου εγχειρήματος

Ερευνητές από όλο τον κόσμο έχουν αποδυθεί σε πυρετώδεις προσπάθειες προκειμένου να ανακαλύψουν ένα εμβόλιο έναντι του νέου κορονοϊού.

Παρότι  για αρκετά δυνητικά εμβόλια πρόκειται σύντομα να ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές (σε ανθρώπους), οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η εκτεταμένη χρήση ενός επιτυχούς εμβολίου θα μπορούσε να απέχει από 18 μήνες έως και τέσσερα χρόνια από το σήμερα.

Η μετάβαση από το εργαστήριο στα πειραματόζωα, σε ανθρώπους και από εκεί στην παγκόσμια χρήση δεν μπορεί να γίνει εν μία νυκτί. Οι διαδικασίες που προηγούνται της διάθεσης μπορεί να διαρκέσουν πολλά χρόνια και σε ορισμένες περιπτώσεις να μην έχουν καν θετική έκβαση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των εμβολίων της γρίπης και της πολιομυελίτιδας, για τα οποία χρειάστηκαν δεκαετίες μέχρι  να αναπτυχθούν.

Η έρευνα σήμερα οδηγείται εν μέρει από επιστήμονες οι οποίοι είχαν ήδη αναπτύξει εμβόλια για άλλους κορονοϊούς, τον SARS (Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο) και τον MERS (Σύνδρομο της Μέσης Ανατολής), που προκάλεσαν επιδημίες τα τελευταία 20 χρόνια. Παρότι τελικά οι προσπάθειες δεν οδήγησαν σε ένα ικανοποιητικό εμβόλιο γι’ αυτούς τους ιούς, σήμερα αξιοποιούνται τα μέγιστα, διαμορφώνοντας ένα κέρδος χρόνου.

Τα εμβόλια που βρίσκονται πιο κοντά

Ένα από τα πιο πολλά υποσχόμενα εμβόλια για την COVID-19 είναι αυτό της Moderna Therapeutics, μιας εταιρίας βιοτεχνολογίας που εδρεύει στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης. Οι δοκιμές σε ανθρώπους έχουν ήδη ξεκινήσει, φέρνοντάς το ένα βήμα πιο κοντά στην απαραίτητη έγκριση από τους αρμόδιους Οργανισμούς.

Το εμβόλιο αναπτύχθηκε ταχύτατα και βασίστηκε σε προηγούμενη έρευνα για εμβόλιο κατά του MERS, που προκάλεσε επιδημία το 2012.

Παράλληλα, περίπου άλλες 35 εταιρείες και ακαδημαϊκά ιδρύματα εργάζονται για την ανάπτυξη εμβολίου έναντι της COVID-19. Οι περισσότερες προσπάθειες βρίσκονται σήμερα σε “προκλινικές δοκιμές”, συμπεριλαμβανομένης αυτής που αναπτύχθηκε από μια ομάδα ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το εν δυνάμει εμβόλιο ταυτοποιήθηκε τον Ιανουάριο και πλησιάζει στη φάση κλινικής δοκιμής.

Ενθαρρυντικά μηνύματα έρχονται και από την εταιρεία Novavax, που εδρεύει στο Μέριλαντ, η οποία επεξεργάστηκε την προηγούμενη έρευνα για εμβόλια έναντι του SARS, που προκάλεσε επιδημία την περίοδο 2002-2004. Το εμβόλιο αναμένεται να δοκιμαστεί σε ανθρώπους τους επόμενους μήνες.

Η γερμανική εταιρεία CureVac, με έδρα το Τούμπινγκεν εργάζεται σήμερα σε σύμπραξη με το Institut Paul-Ehrlich, που ειδικεύεται στην έρευνα για τα εμβόλια και αναφέρεται στο γερμανικό υπουργείο Υγείας, για την παρασκευή εμβολίου κατά της Covid-19. Σε συνεργασία και με το Πανεπιστήμιο του Queensland αναπτύσσει εμβόλιο με βάση τον “RNA messenger” και προσβλέπει στην εκκίνηση των κλινικών δοκιμών στις αρχές του καλοκαιριού.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ ελπίζουν, επίσης, να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές μέσα στην άνοιξη για το πρόσφατα αναπτυχθέν εμβόλιό τους, που χρησιμοποιεί τεχνολογία microneedle για τη χορήγηση του φαρμάκου αντί για συμβατική βελόνα. Και αυτή η προσπάθεια βασίστηκε σε προηγούμενες έρευνες για τους MERS και SARS. Η εργασία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό The Lancet.

Ένα άλλο εμβόλιο, για το οποίο έχει εγκριθεί η δοκιμή σε ανθρώπους από Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) , είναι αυτό της Inovio Pharmaceuticals, η οποία υποστηρίζεται από το Bill και Melinda Gates. Όπως και τα προηγούμενα, βασίζεται σε ένα αναπτυγμένο εμβόλιο κατά του MERS, το οποίο είχε ήδη μια πολλά υποσχόμενη μελέτη φάσης 1.

Το καλοκαίρι αναμένεται να ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές και για ένα κοκτέιλ αντισωμάτων, της εταιρείας Regeneron, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως εμβόλιο είτε ως θεραπεία. Η ερευνητική ομάδα έχει εντοπίσει δύο ισχυρά αντισώματα που προστατεύουν από την Covid-19, τα οποία στη συνέχεια θα παραγάγει συνθετικά και θα μετατραπούν σε θεραπευτικό κοκτέιλ, με σκοπό να ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές.

Σωτήρης Τσιόδρας: Ας είμαστε αισιόδοξοι

Στο θέμα του εμβολίου αναφέρθηκε πρόσφατα και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για την πανδημία του κορονοϊού, καθηγητής Παθολογίας-λοιμωξιολόγος, Σωτήρης Τσιόδρας.

Σχολιάζοντας το γεγονός ότι δεν βρέθηκε εμβόλιο για τους MERS και SARS και σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα για την έκβαση των σημερινών προσπαθειών, ο κος Τσιόδρας, επεσήμανε τις διαφορές με το νέο κορονοϊό.

Όπως εξήγησε τα κρούσματα αυτών των ιών ήταν πολύ λιγότερα, σε αντίθεση με τον τρέχοντα ο οποίος έχει προκαλέσει πανδημία, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές, την κοινωνία και την οικονομία. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε πολύ εντατικές προσπάθειες, δημιουργώντας περισσότερες ελπίδες για μια θετική έκβαση

«Ο ιός SARS ήταν ο πρώτος της κατηγορίας ο οποίος έκανε μία μεγάλη επιδημία, όχι πανδημία, με 8.000 περίπου κρούσματα και περίπου 800 θανάτους. Κράτησε λίγο και περιορίστηκε με τα μέτρα δημόσιας υγείας, καθώς δεν μεταδιδόταν εύκολα. Έγιναν κάποιες προσπάθειες για εμβόλιο, δεν απέδωσαν και το εμβόλιο έμεινε σε ειδικά ερευνητικά πειραματικά εργαστήρια.

Ο ιός MERS ο οποίος κυκλοφορούσε και κυκλοφορεί με επίκεντρο τη Σαουδική Αραβία, ήταν πιο θανατηφόρος από τον SARS, με περίπου 2.500 κρούσματα και περίπου 36% θανάτους.

Έγιναν προσπάθειες για εμβόλιο, χωρίς αποτέλεσμα. Ωστόσο, πρόσφατα, μια ομάδα στην Αμερική βρήκε πολύ καλή κάλυψη έναντι θανατηφόρων δόσεων του ιού MERS σε πειραματόζωα, η οποία λένε ότι ανοίγει το δρόμο για ένα επιτυχές εμβόλιο και για το νέο κορονοϊό», σημείωσε ο κος Τσιόδρας.

Ο καθηγητής εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι ελπίδες για την ανακάλυψη εμβολίου έναντι του νέου κορονοϊού είναι περισσότερες, εντούτοις, τόνισε ότι είναι πολύ πιο πιθανό να βρεθεί ένα αποτελεσματικό φάρμακο:

«Ας μην χάσουμε την αισιοδοξία μας. Σίγουρα θα αργήσει να γίνει εμπορικά ή ευρέως διαθέσιμο ένα εμβόλιο. Είναι πολύ μεγαλύτερη η πιθανότητα να υπάρχει ένα αποτελεσματικό φάρμακο, αλλά δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τον αγώνα για ένα επιτυχές εμβόλιο. Πάντως, για τον SARS και τον MERS μέχρι σήμερα δεν είχαμε επιτυχές ανθρώπινο εμβόλιο και αυτό δείχνει τη δυσκολία του εγχειρήματος».