Ημέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τις καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς. Ένα σημαντικό θέμα που απασχολεί γονείς και νεαρούς που αθλούνται είναι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, με τους ειδικούς να υπογραμμίζουν τον καθοριστικό ρόλο της πρόληψης.

Στατιστικά δεδομένα έχουν δείξει ότι σε εφήβους και νέους ενήλικες ηλικίας 12-35 ετών που αθλούνται, ο κίνδυνος αιφνιδίου καρδιακού θανάτου είναι έως 3 φορές υψηλότερος σε σχέση με άτομα ίδιας ηλικίας που δεν αθλούνται. Ο θάνατος επέρχεται συνήθως κατά την άσκηση ή αμέσως μετά την παύση της άσκησης και ο μηχανισμός που έχει προταθεί είναι ότι η αύξηση της πίεσης και η ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος με ακόλουθη παρασυμπαθητική διέγερση, προκαλούν ηλεκτρική αστάθεια και πρόκληση κοιλιακών αρρυθμιών. Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή Καρδιολογίας Ηλία Τσούγκο και τον ηλεκτροφυσιολόγο Δημήτρη Κατσαρό αυτή η παρατήρηση οδήγησε στην ανάγκη να θεσμοθετηθούν πρωτόκολλα προαθλητικού ελέγχου, ώστε να εντοπιστούν τα νεαρά εκείνα άτομα τα οποία διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να υποστούν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου σε νεαρούς αθλητές με κυριότερη αιτία την υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ακολουθούμενη από τις συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων, τη μη ειδικού τύπου υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, τα σύνδρομα προδιέγερσης (Wolff-Parkinson-White syndrome) και το σύνδρομο μακρού QT, την αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια και τη διατατική μυοκαρδιοπάθεια. Σπανιότερα αίτια αποτελούν οι παθήσεις της αορτής, η πλήξη του θωρακικού τοιχώματος (commotion cordis), συγγενείς καρδιοπάθειες, η κατεχολαμινεργική πολύμορφη ταχυκαρδία και άλλες διαυλοπάθειες που οδηγούν σε ηλεκτρική αστάθεια στην καρδιά και η υπερτασική νόσος. Ως εκ τούτου ο προαθλητικός έλεγχος θα πρέπει να επικεντρωθεί στην αναζήτηση των συμπτωμάτων και σημείων, τα οποία θα οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση και θα βοηθήσουν στην πρόληψη.

Υπάρχει διεθνής συμφωνία ότι η λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού καθώς και η κλινική εξέταση είναι απαραίτητες συνιστώσες του προαθλητικού ελέγχου, αναφέρουν οι δύο επιστήμονες. Όσον αφορά στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), συστήνεται η διενέργειά του με βάση τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες. Αναλόγως των ευρημάτων που θα προκύψουν, μπορεί να χρειαστεί να διενεργηθεί υπερηχογράφημα καρδιάς, δοκιμασία κοπώσεως, 24ωρη ηλεκτροκαρδιογραφική παρακολούθηση και αξονική ή μαγνητική τομογραφία καρδιάς.

Το ατομικό ιστορικό είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφού στο 50% περίπου των περιπτώσεων, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος επισυμβαίνει επί προϋπαρχόντων ειδικών καρδιολογικών ή μη ειδικών συμπτωμάτων, όπως το αίσθημα παλμών, το θωρακικό άλγος, η συγκοπή ή προσυγκοπή και η δύσπνοια στην κόπωση.

Όσον αφορά στο ΗΚΓ, η σύσταση είναι να ερμηνεύεται από ειδικό καθόσον αυτό διαφέρει στα παιδιά και στους αθλητές και η ερμηνεία του από μη ειδικό μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς θετικές ή ψευδώς αρνητικές διαγνώσεις με αντίστοιχη ψυχολογική επιβάρυνση του αθλητή και του περιβάλλοντός του ή λάθος εφησυχασμό, αντιστοίχως. Το υπερηχογράφημα και οι άλλες πιο ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις θα πρέπει να διενεργούνται επί παθολογικών ευρημάτων και υψηλής κλινικής υποψίας και πάντα λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα για θετικό εύρημα στο συγκεκριμένο πληθυσμό (pre-test probability), καθόσον, για παράδειγμα είναι γνωστό ότι οι ηλεκτροκαρδιογραφικές μεταβολές της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας προηγούνται των ανιχνεύσιμων με υπερηχογράφημα καρδιάς δομικών μεταβολών.

Σκοπός του προαθλητικού ελέγχου δεν είναι να αποκλείσει τα νεαρά άτομα από την άθληση, αλλά να προλάβει την απώλεια ζωών, τονίζουν οι δύο επιστήμονες. Οι νέοι που διαγιγνώσκονται με κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα, μπορούν συνήθως να αθληθούν υπό προϋποθέσεις, ακολουθώντας τις οδηγίες του ειδικού για συμμετοχή σε συγκεκριμένου τύπου και έντασης άσκηση.

Διαβάστε επίσης:

Στρες και καρδιά: Υψηλότερος ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου για όσους στρεσάρονται

Διατροφή για γερή καρδιά, οι 5 στόχοι

O πρώτος προσωρινός βηματοδότης καρδιάς που απορροφάται από το σώμα