Η δημιουργία πρότυπων Ελληνικών Δημόσιων Νοσοκομείων στους τομείς της πρόληψης και του ελέγχου των νοσοκομειακών λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ) δρομολογείται μέσω του πενταετούς Εθνικού Προγράμματος για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά.

Το Πρόγραμμα υλοποιείται με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ύψους 5 εκατ ευρώ, στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας για την ενίσχυση και αναβάθμιση της Υγείας στην Ελλάδα».

Πλέον, εισέρχεται στη φάση της πλήρους ανάπτυξής του μετά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας (MoU) μεταξύ του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων – CLEO (cleoresearch.org), που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 21 Ιανουαρίου 2021.

Παρουσία του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας κ. Βασίλη Κοντοζαμάνη, του Γενικού Γραμματέα Υπηρεσιών Υγείας κ. Ιωάννη Κωτσιόπουλου και της Πρόεδρου του ΟΔΙΠΥ κα Δάφνη Καϊτελίδου, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού κ. Βασίλης Μπαλάνης και ο Επιστημονικός Διευθυντής του CLEO, Καθηγητής Θεοκλής Ζαούτης, υπέγραψαν το Μνημόνιο Συνεργασίας στο πλαίσιο του Προγράμματος, το οποίο όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Καθηγητής Ζαούτης, «ενώνει για πρώτη φορά τις δυνάμεις όλων των εμπλεκόμενων – πολιτικής ηγεσίας, δημόσιων οργανισμών, επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας και επαγγελματιών υγείας– σε μία ισχυρή συμμαχία για την καταπολέμηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, που παραμένουν σοβαρότατες απειλές για το ελληνικό σύστημα υγείας, ακόμα και εν μέσω της πρωτοφανούς κατάστασης της πανδημίας, που όλοι βιώνουμε». Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Προγράμματος συνεργάζονται, μεταξύ άλλων, το Υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΔΥ, ο ΟΔΙΠΥ, η Ελληνική Εταιρεία Ελέγχου Λοιμώξεων, το ΕΚΠΑ και το CLEO.

Τα 10 πρώτα νοσοκομεία

Σε πρώτη φάση, και μετά την έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης από τον κ. Κοντοζαμάνη, που αναμένεται τις επόμενες ημέρες, θα ενταχθούν στο Πρόγραμμα τα εξής νοσοκομεία:

  1. ΓενικόΝοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» (1η ΥΠΕ)
  2. Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» (1η ΥΠΕ)
  3. ΓενικόΝοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» (1η ΥΠΕ)
  4. Αντικαρκινικό – ΟγκολογικόΝοσοκομείο Αθηνών «Άγιος Σάββας»  (1η ΥΠΕ)
  5. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» (2η ΥΠΕ)
  6. Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης (3η ΥΠΕ)
  7. Πανεπιστημιακό ΓενικόΝοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (4η ΥΠΕ)
  8. Πανεπιστημιακό ΓενικόΝοσοκομείο Λάρισας (5η ΥΠΕ)
  9. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίου) (6η ΥΠΕ)
  10. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου ΠΑΓΝΗ (7η ΥΠΕ)

Για την παραπάνω επιλογή προκρίθηκε η συμμετοχή στο Πρόγραμμα των νοσοκομείων με τη μεγαλύτερη ανάγκη –βάσει κριτηρίων όπως η δυναμικότητα κλινών, η βαρύτητα των περιστατικών που νοσηλεύουν, οι μονάδες εντατικής θεραπείας, οι ογκολογικές και οι χειρουργικές μονάδες που περιλαμβάνουν–, εξασφαλίζοντας όμως ταυτόχρονα και τη βέλτιστη γεωγραφική κατανομή ώστε να καλύπτεται κατά το δυνατόν το σύνολο της ελληνικής επικράτειας.

Οι στόχοι του Προγράμματος

Οι στόχοι του Προγράμματος περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

– Η ενίσχυση των Επιτροπών Λοιμώξεων στα παραπάνω νοσοκομεία με πρόσθετο νοσηλευτικό προσωπικό, ειδικά εκπαιδευμένο στον έλεγχο των λοιμώξεων, με στόχο να υπάρχει τελικά αναλογία ενός (1) νοσηλευτή λοιμώξεων ανά 250 κλίνες, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.

– Η ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος παρακολούθησης λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και συστήματος παρακολούθησης ΜΑ, που θα παρέχει σε υποδομές υγείας, αρμόδιες τοπικές και εθνικές Αρχές και συνολικά στη χώρα τα δεδομένα που απαιτούνται για τον εντοπισμό προβληματικών περιοχών, την παρακολούθηση της προόδου των πολιτικών πρόληψης και, τελικά, για την εξάλειψη λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και για τη μείωση της ΜΑ.

– Η δημιουργία Εθνικού Προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, με διαπίστευση, πάνω στις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου των ΝΛ και της ΜΑ.

Με βάση το σχετικό χρονοδιάγραμμα, κατά το πρώτο έτος υλοποίησης του Προγράμματος, πέρα από τα διοικητικά / οργανωτικά θέματα (εκπαιδεύσεις, προκηρύξεις θέσεων εργασίας για νοσηλευτές, μνημόνια συνεργασίας με νοσοκομεία, προσλήψεις Νοσηλευτών Λοιμώξεων, συγκρότηση Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής κ.λπ.) θα ολοκληρωθούν και

Α. Η προετοιμασία για τη δημιουργία Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Καταγραφής για την επιτήρηση των ΝΛ και της ΜΑ, που προβλέπει, μεταξύ άλλων:

  • Σχεδιασμό πρωτοκόλλου καταγραφής και επιλογή εργαλείων για τη συλλογή δεδομένων
  • Δημιουργία βάσης καταχώρησης δεδομένων
  • Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για τους Νοσηλευτές Λοιμώξεων που θα συμμετέχουν στο Εθνικό Σύστημα Καταγραφής

Β. Ο σχεδιασμός Εθνικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος, με πιστοποίηση, βασικών αρχών πρόληψης και ελέγχου, που θα υλοποιηθεί από το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:

  • Σχεδιασμό διδακτικών ενοτήτων και επιλογή πλατφόρμας εκπαίδευσης
  • Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού
  • Παράδοση έτοιμης πλατφόρμας για την έναρξη των κύκλων του Προγράμματος

Παράλληλα, ήδη από το πρώτο έτος δρομολογούνται οι διαδικασίες υλοποίησης των παραπάνω και ειδικότερα:

  • η συλλογή δεδομένων από τους Νοσηλευτές Λοιμώξεων, με διαρκείς ελέγχους για την εξασφάλιση της ορθής συλλογής,
  • η καταχώρηση σε πραγματικό χρόνο (real-time) των δεδομένων στο Σύστημα,
  • ο έλεγχος ποιότητας των δεδομένων,
  • η ανάλυσή τους,
  • η δημιουργία εκθέσεων προς τα νοσοκομεία και προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες Υγείας,
  • η υλοποίηση εκπαιδευτικών κύκλων του προγράμματος e-learning και η συλλογή δεδομένων μετά την ολοκλήρωση κάθε κύκλου κ.ά.

“Αδύναμος κρίκος” η Ελλάδα

Παγκοσμίως, η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω παροχής μη ασφαλούς φροντίδας υγείας είναι μία από τις 10 κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας. Στις χώρες του ΟΟΣΑ εκτιμάται ότι το 15% της συνολικής νοσοκομειακής δραστηριότητας και δαπανών είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά.

«Σύμφωνα με στοιχεία του 2019 η Ελλάδα παραμένει πρώτη χώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, τα προβλήματα των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής μπορούν να προληφθούν μέσω υλοποίησης μέτρων βελτίωσης της ποιότητας με χαμηλό σχετικά κόστος. Γι’ αυτό είναι σημαντική η μέριμνα για την ανάπτυξη προτύπων και διαδικασιών ποιότητας για την ασφάλεια των ασθενών, η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, η ανάπτυξη κουλτούρας μέτρησης δεικτών και αναφοράς λαθών, η υποχρεωτική τήρηση των διαδικασιών και η διασφάλιση της συμμόρφωσης στα πρότυπα και τις διαδικασίες», αναφέρει η Πρόεδρος του ΟΔΙΠΥ κα Δάφνη Καϊτελίδου

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ κ. Βασίλης Μπαλάνης, σημειώνει: «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ενεργοποιούμε το Μνημόνιο Συνεργασίας με το CLEO για το Εθνικό Πρόγραμμα για πρόληψη και έλεγχο νοσοκομειακών λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής. Μέσω του Προγράμματος θα αναπτυχθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα δείκτες ποιότητας που θα παρακολουθούνται και θα χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της αξιολόγησης των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα».