Χαμηλή δυναμική ωοθηκών: Πώς την αντιμετωπίζουμε;

Θεμελιώδους σημασίας για την επίτευξη κυήσεων με εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η ανάπτυξη και η ωρίμανση πολλαπλών ωοθυλακίων. Ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών, όμως, οι οποίες υποβάλλονται σε διέγερση των ωοθηκών στα πλαίσια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ανταποκρίνεται ανεπαρκώς στα συνήθη πρωτόκολλα ωοθηκικής διέγερσης με σημαντικά μειωμένο αριθμό αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων. Οι γυναίκες αυτές ορίζονται ως «πτωχές απαντήτριες» και συνήθως εμφανίζουν μειωμένο αριθμό ωοκυττάρων, χαμηλά ποσοστά γονιμοποίησης, κακή ποιότητα εμβρύων και, ως εκ τούτου, χαμηλά ποσοστά εγκυμοσύνης.

Η πτωχή ωοθηκική απάντηση απαντάται στο 9-24% των γυναικών που υποβάλλονται σε διέγερση των ωοθηκών και απαιτεί ιδιαίτερη θεραπευτική προσέγγιση και αντιμετώπιση.

Ουσιαστικά μέχρι πριν λίγο καιρό δεν υπήρχε συναντίληψη του ορισμού της «πτωχής ωοθηκικής απάντησης», με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται σημαντική δυσκολία στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των διαφόρων μεθόδων αντιμετώπισης της πτωχής ωοθηκικής απάντησης με βάση τις σχετικές δημοσιευμένες μελέτες.

Προσφάτως, σε μια προσπάθεια καθιέρωσης ενός καθολικά αποδεκτού ορισμού για την «πτωχή ωοθηκική απάντηση», προτάθηκε ότι: μια γυναίκα θα χαρακτηρίζεται ως «πτωχή απαντήτρια» εφόσον τουλάχιστον δυο από τα τρία κριτήρια είναι παρόντα:

α) προχωρημένη ηλικία της γυναίκας (≥ 40 ετών) ή ύπαρξη άλλου παράγοντα κινδύνου για πτωχή ωοθηκική απάντηση,

β) προηγούμενη πτωχή ωοθηκική

γ) μη φυσιολογική ωοθηκική εφεδρεία (ανασταλτική ορμόνη των πόρων του Mϋller (ΑΜΗ) 0.5-1.1 ng/ml).

Δύο επεισόδια πτωχής ωοθηκικής απάντησης μετά από μέγιστη ωοθηκική διέγερση θεωρούνται επαρκή για να χαρακτηριστεί μια ασθενής ως «πτωχή απαντήτρια» ελλείψει της προχωρημένης ηλικίας της ή της μη φυσιολογικής ωοθηκικής εφεδρείας.

Στους αιτιολογικούς παράγοντες της πτωχής ωοθηκικής απάντησης συμπεριλαμβάνονται η προχωρημένη ηλικία της γυναίκας, προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση στις ωοθήκες, συμφύσεις στην περιοχή της πυέλου και ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος. Όμως, η πτωχή ωοθηκική απάντηση μπορεί να επέλθει και με απροσδόκητο τρόπο, αντικατοπτρίζοντας την πρόωρη ωοθηκική γήρανση.

Η αντιμετώπιση των πτωχών απαντητριών παραμένει ως σήμερα μια πρόκληση στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Οι επιλογές που δίδονται σε μια γυναίκα που έχει μειωμένο απόθεμα ωοθηκών και είναι φτωχή απαντήτρια, είναι:

Ο φυσικός κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης, αν και έχει τις δυσκολίες του, έχει αποτελέσει ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια του έμπειρου ειδικού εξωσωματικής.

Η αναζωογόνηση ωοθηκών (PRP PLATELET RICH PLASMA) είναι μια νέα πειραματική διαδικασία η οποία βοηθά στην φυσική παραγωγή των ωοκυττάρων στις ωοθήκες. Είναι μια αξιόλογη εναλλακτική επιλογή αντί της δωρεάς ωαρίων. Επιπλέον προσφέρει ελπίδα σε γυναίκες που βρίσκονται σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία και έχουν μειωμένο αριθμό και συνήθως κακής ποιότητας ωάρια.

Ουσιαστικά όμως η επιλογή με τα υψηλότερα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης είναι η δωρεά ωαρίων. Πρόκειται για μία απλή τεχνική ιατρικά αλλά μια πολύπλοκη διαδικασία τόσο συναισθηματικά όσο και ψυχολογικά για το ζευγάρι που θα αποφασίσει να κάνει αυτή την επιλογή.

Το μήνυμα όμως που οφείλω να περάσω ως επιστήμονας και άνθρωπος είναι απλό και έγκειται στο γεγονός ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί η επίτευξη κύησης όποια και αν είναι η εικόνα της ωοθηκικής λειτουργίας.