Αντιβιοτικά: Πολύτιμα φάρμακα γίνονται αναποτελεσματικά “εργαλεία”

Μεγάλες διαστάσεις λαμβάνει το φαινόμενο της Μικροβιακής Αντοχής  στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Ορισμένα θανατηφόρα ενδονοσοκομειακά μικρόβια αντιστέκονται στα αντιβιοτικά σε ποσοστά έως 98%, ενώ το πρόβλημα υφίσταται και για την κοινότητα, με μέχρι πρότινος πολύτιμες θεραπείες να καθίστανται σε σημαντικό βαθμό αναποτελεσματικές.

Την ίδια στιγμή η έρευνα για την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών δεν έχει φέρει αποτέλεσμα, με την τελευταία προσπάθεια ανακάλυψης φαρμάκου κατά πολυανθεκτικού μικροβίου, να οδηγείται τελικά σε αποτυχία.

Η Μικροβιακή Αντοχή αποτελεί σήμερα μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία παγκοσμίως, καθώς συσχετίζεται με 700.000 θανάτους το χρόνο. Οι βασικές αιτίες της είναι η κατάχρηση των αντιβιοτικών (στην κοινότητα, το νοσοκομείο ακόμα και την κτηνοτροφία), με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων καθώς και οι κακές συνθήκες υγιεινής, στις οποίες οφείλεται  η διασπορά των μικροβίων από ασθενή σε ασθενή.

Όπως τόνισαν οι ομιλητές σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών, στη χώρα μας, μεγάλες είναι οι ευθύνες των γιατρών, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες  συνταγογραφούν αφειδώς αντιβιοτικά, προκειμένου να αποφύγουν πιθανά λάθη στη διάγνωση.

«Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από ανθεκτικά μικρόβια αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα υγειονομικά προβλήματα· υπολογίζεται ότι δυνητικά έως το 2050 θα ευθύνονται ετησίως για 10 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, περισσότερους από αυτούς που θα προκαλεί ο καρκίνος. Σύμφωνα με δημοσίευση ευρωπαίων επιστημόνων, τα βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά ευθύνονται για το θάνατο 33.000 ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2015, προκάλεσαν δε 670.000 λοιμώξεις! Την ίδια χρονιά, στην Ελλάδα, μία από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής, καταγράφηκαν 18.472 λοιμώξεις και 1.626 θάνατοι από τέτοια μικρόβια», τόνισε μεταξύ άλλων η Πρόεδρος του  Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, Καθηγήτρια Παθολογίας Ε.Κ.Π.Α., Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια Α’ Παθολογικής-Λοιμωξιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου «Υγεία», Ακαδημαϊκός Academia Europea, Ελένη Γιαμαρέλλου.

Ο έλεγχος στα νοσοκομεία

Τα ευρήματα πρόσφατης πανευρωπαϊκής μελέτης, δείχνουν ότι ένας στους δέκα νοσηλευόμενους σε Ελληνικά νοσοκομεία θα προσβληθεί από πολυανθεκτικό μικρόβιο, με ορισμένα από αυτά να αντιστέκονται στα αντιβιοτικά σε ποσοστό από 68 – 98%. 

Εστιάζοντας στις δράσεις για την καταπολέμηση του προβλήματος, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Γ’ Παθολογικού Τμήματος Γ.Ν. Νίκαιας – Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων», Θεόδωρος Πέππας επισήμανε: «Ο έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, νομοθετημένος με το ΦΕΚ 388/2014, προβλέπει ειδική ομάδα (ΟΕΚΟΧΑ – Ομάδα Επιτήρησης
Κατανάλωσης και Ορθής Χρήσης Αντιβιοτικών) για επιτήρηση της κατανάλωσης και, κυρίως, της ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών, με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίηση τους και την προστασία των νεότερων από αλόγιστη χρήση και δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων και σε αυτά. Η Ελληνική Εταιρεία Ελέγχου Λοιμώξεων από κοινού με την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας  δημιούργησε το δίκτυο AMS.net, με σκοπό να συνδράμει ΟΕΚΟΧΑ και λοιμωξιολόγους και ήδη έχει επισκεφθεί πολλά νοσοκομεία, με απτά ευμενή αποτελέσματα».

Σύμφωνα με τον κο Πέππα η απόλυτα ορθή αντιμικροβιακή αγωγή, ή η επακόλουθη υποστροφή μικροβιακής αντοχής, δεν επαρκούν για τον έλεγχο καθώς απαιτείται, εν παραλλήλω, αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής. «Πρώτιστο μέσον αυτής είναι η χρήση αλκοολούχου διαλύματος για την υγιεινή των χεριών του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού. Η αποφυγή διασποράς ανθεκτικών μικροβίων σε άλλους νοσηλευόμενους είναι κεφαλαιώδης στόχος και τα προαπαιτούμενα μέσα είναι αύξηση τήρησης υγιεινής χεριών, αναγνώριση και μόνωση αποικισμένων από ανθεκτικά μικρόβια ασθενών ως και η επάρκεια νοσηλευτικού προσωπικού. Πρέπει όλοι, κράτος, επαγγελματίες υγείας και κοινό να συστρατευθούμε σε αυτόν τον αγώνα».

Ο έλεγχος στην κοινότητα

Η χώρα μας κατέχει τα πρωτεία στην εξωνοσοκομειακή χορήγηση αντιβιοτικών. Εντούτοις, το 90% των αντιβιοτικών που λαμβάνουν οι Έλληνες στην κοινότητα το λαμβάνουν για άσχετους λόγους, όπως ιώσεις, βήχα κ.ά.

«Οι μελέτες δείχνουν ότι και σε αυτόν το χώρο η Ελλάδα κατέχει θλιβερά πρωτεία μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την κατανάλωση αντιβιοτικών, ενώ συνεχίζουμε να τα αγοράζουμε χωρίς ιατρική συνταγή από τα φαρμακεία.

Γίνεται πλέον σαφές ότι η λύση του προβλήματος περνά μέσα από την ευαισθητοποίηση του κοινού. Είναι ανάγκη ο κόσμος να καταλάβει ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αναλγητικά, που πρέπει να υπάρχουν στο οικιακό φαρμακείο και μάλιστα να αντικαθίστανται όταν λήγουν, ότι δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος και ότι τελικά πρέπει να λαμβάνονται μόνο με συνταγή ιατρού και στη διάρκεια, που ο ίδιος καθορίζει, και όχι να διακόπτονται με την υποχώρηση των συμπτωμάτων», τόνισε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Λοιμωξιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ιατρικό Κέντρο Αθηνών», Παναγιώτης Γαργαλιάνος – Κακολύρης.

Μια πρωτότυπη πρωτοβουλία

Στο πλαίσιο της δέσμευσης στον αγώνα ενάντια στη Μ.Α., η Pfizer Hellas προτίθεται να αναθέσει στην Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος τη διοργάνωση διαγωνισμού πρωτότυπου σεναρίου ταινίας μικρού μήκους, με θέμα τις συνέπειες της μικροβιακής αντοχής. Τα καλύτερα σενάρια που θα προκύψουν από το διαγωνισμό θα βραβευθούν, ενώ διερευνάται και η δυνατότητα αξιοποίησης ενός από αυτά, στο πλαίσιο εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού, η οποία θα υλοποιηθεί με χρηματοδότηση της Pfizer Hellas. Στόχος της πρωτοβουλίας, η οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης, θα είναι να δοθεί η δυνατότητα σε σεναριογράφους, έμπειρους και νέους, να εμπλακούν δημιουργικά στον αγώνα ευαισθητοποίησης της κοινωνίας, για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών.