5 χαρακτηριστικά της ψυχοπαθητικής προσωπικότητας

Παρά τα στερεότυπα που έχουμε όλοι στο μυαλό μας και τις συνήθεις παρανοήσεις για το τι σημαίνει «Ψυχοπαθής», ο ορισμός της ψυχοπαθητικής προσωπικότητας είναι πολύ συγκεκριμένος, ενώ η νόσος έχει δεδομένα χαρακτηριστικά.

Ο κ. Γεώργιος Παπαγεωργίου, Bsc (Psychology) University of London, MSc (Health Psychology) University of Central Lancashire, μέλος της Διεθνούς Ένωσης Σχεσιακής Ψυχανάλυσης (IARPP) – ΗΠΑ, εξηγεί ποια στοιχεία διαθέτει και ποια ΔΕΝ διαθέτει ένα ψυχοπαθητικό άτομο.

• Δεν είναι (απαραίτητα) εγκληματίας

Ο Ψυχοπαθής δεν είναι απαραίτητα εγκληματίας ούτε κοινωνικά κυνηγημένος.

«Τουναντίον, πολλά άτομα με ENTONH ψυχοπαθητική νοοτροπία είναι μάλιστα ιδιαίτερα επιτυχημένα στην εργασία, την κοινωνία και στην δημιουργία οικογένειας», αναφέρει ο Διευθυντής της Ψυχικής Φροντίδας. Πολύ πιθανόν λοιπόν, να είναι κοινωνικά επιτυχημένος.

• Δεν είναι (απαραίτητα) αντικοινωνικό

Πολύ συχνά οι άνθρωποι που έχουν ψυχοπαθητική οργάνωση νομίζουμε ότι είναι ακραία αντικοινωνικά άτομα και συχνά χρησιμοποιούμε τον όρο “αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας”.

«Προσοχή όμως! Αυτές οι εκφράσεις ΔΕΝ σημαίνει πως δεν έχουν κοινωνική συμπεριφορά! Ίσα-ίσα, συχνότατα τα άτομα με ψυχοπαθητική προσωπικότητα έχουν πολλούς γνωστούς, κυκλοφορούν στην κοινωνία, έχουν μεγάλο κύκλο και πολλές γνωριμίες… Η αντικοινωνικότητά τους ΔΕΝ συνίσταται στο ότι δεν είναι κοινωνικοί, αλλά στο ότι είναι εναντίον της κοινωνίας», τονίζει ο κ. Παπαγεωργίου.

Χαρακτηριστικά της ψυχοπαθητικής προσωπικότητας

Τα χαρακτηριστικά που περιγράφουν τη νόσο, είναι πολύ γενικά και ενδεικτικά. Δεν σημαίνει ότι η μεμονωμένη παρουσία τους στην προσωπικότητα ενός ανθρώπου υποδηλώνει απαραίτητα “ψυχοπάθεια”. Ψυχοπαθής είναι ο άνθρωπος που έχει σε υπερβολικό βαθμό τα περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά.

1. Έχουν έντονη προσωπικότητα

Οι ψυχοπαθείς έχουν έντονη προσωπικότητα και τους αρέσουν οι έντονες εμπειρίες. Προτιμούν να δρουν και όχι να συζητούν. Οργή, μανία κι ορμητικότητα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τους.

Ο κ. Γιώργος Παπαγεωργίου, αναλύει: «Είναι ορμητικοί χαρακτήρες και γι’ αυτό πολύ συχνά είναι πολύ γοητευτικοί στα μάτια των άλλων. Γελούν, κυκλοφορούν, ταξιδεύουν, διασκεδάζουν. Προτιμούν συχνά να δρουν και όχι να συζητούν, αν και στη συζήτηση υποδύονται τους “άνετους” να μιλήσουν για οτιδήποτε. Ωστόσο δεν μιλούν ποτέ με ειλικρίνεια για τους εαυτούς τους και αποφεύγουν τις συζητήσεις για αληθινά συναισθήματα. Τους αρέσει να επιβάλλονται στο περιβάλλον τους και να ασκούν δύναμη και εξουσία. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν πολλά μεγαλοστελέχη επιχειρήσεων».

2. Είναι χειριστικοί και τους αρέσει να εκμεταλλεύονται τους άλλους

Οι ψυχοπαθείς χρησιμοποιούν το συναίσθημά τους, μόνο ως “εργαλείο” χειραγώγησης των άλλων και όχι για να εκφράσουν το δικό τους συναίσθημα ή την ψυχική κατάσταση. Για τους ψυχοπαθητικούς, η αξία των άλλων ανθρώπων περιορίζεται μόνο στο πόσο χρήσιμοι είναι για τους ίδιους.

«Υπάρχει όμως ένα βασικό στοιχείο το οποίο είναι αυστηρά παθολογικό και επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους και τελικά υποβαθμίζει τη ζωή τους, ενώ οι ίδιοι δεν το κατανοούν. Οι ψυχοπαθείς έχουν ως βασικό τους ενδιαφέρον να τη “φέρουν” στους άλλους και να τους εκμεταλλευτούν κι είναι πολύ δύσκολο να “θεραπευτούν” από αυτό το χαρακτηριστικό. Επίσης, τους στεναχωρεί πολύ, όχι να αδικούν ή να εκμεταλλεύονται ανθρώπους, αλλά να “πιάνονται στα πράσα” όταν το κάνουν», αναφέρει ο κ. Παπαγεωργίου.

3. Αισθάνονται έντονο φθόνο και υποτίμηση προς τους άλλους

Ο φθόνος είναι ένα πολύ βαθύ συναίσθημα που ξεκινά να αναπτύσσεται από τη βρεφική ηλικία. Είναι η επιθυμία που έχουν συχνά κάποια παιδιά να καταστρέψουν αυτό που επιθυμούν πολύ (π.χ. ένα παιχνίδι), προκειμένου να μην το αποκτήσει άλλος.

Ο κ. Παπαγεωργίου εξηγεί: «Ένας τέτοιος μηχανισμός ισχύει και στα ενήλικα άτομα με ψυχοπαθητική προσωπικότητα. Σκοτώνουν αυτό που τους ελκύει, για παράδειγμα: δυσκολεύουν πάρα πολύ τον σύντροφο που έχουν αγαπήσει, επίσης, συνηθίζουν να αντιδρούν σκληρά εναντίον αυτού από το οποίο εξαρτώνται, με ένα έκδηλο μίσος προς αυτό. Επίσης, αισθάνονται την ανάγκη να υποτιμούν και να ταπεινώνουν τους άλλους».

4. Αισθάνονται άγχος, το οποίο καλύπτουν πολύ καλά

Τα ψυχοπαθητικά άτομα αισθάνονται υπερβολικό άγχος, το οποίο όμως, κρύβουν επιμελώς από τους άλλους. Μάλιστα συνήθως, υποκρίνονται ότι είναι υπερβολικά άνετοι! ‘Η καλύπτουν αυτό το άγχος τους με μια δήθεν παθητική στάση αναμονής.

«Ζουν το άγχος τους με μια παθητική εκδραμάτιση, ώστε να το κρύβουν, να το καλύπτουν. Το κάνουν αρκετά καλά, ώστε ο μη ειδικός να μην μπορεί να το αντιληφθεί. Πολύ συχνά, οι άνθρωποι που τους περιβάλλουν θεωρούν λανθασμένα ότι δεν φοβούνται. Εδώ υπάρχει και μια αλήθεια… Όχι ακριβώς ότι οι ψυχοπαθητικοί δεν φοβούνται, αλλά ότι δεν νιώθουν τον φόβο τους!», αναφέρει ο ειδικός.

5. Δεν νιώθουν φόβο

Οι ψυχοπαθείς δεν νιώθουν τον φόβο τους και αυτό είναι μέρος της πάθησής τους, τονίζει ο κ. Παπαγεωργίου:

«Για τον λόγο αυτό ακολουθούν συχνά επικίνδυνες συμπεριφορές, (όπως επικίνδυνη οδήγηση ή κολύμβηση στα βαθιά), δεν δείχνουν στενοχώρια για τις απώλειες που τους συμβαίνουν (από αποτυχία σε εξετάσεις, πρόστιμα, έως θανάτους). Επίσης, επιδεικνύουν κοινωνικά τις επικίνδυνες συμπεριφορές τους (π.χ. παρορμητικό σεξ με επικίνδυνους συντρόφους) για τις οποίες μετανιώνουν μόνο όταν … πιαστούν».

Ο ψυχοπαθητικός χαρακτήρας ταλαιπωρείται πολύ εξαιτίας των παραπάνω χαρακτηριστικών. Κάτι που μπορεί να τον βοηθήσει, είναι η έγκαιρη και από μικρή ηλικία ψυχοθεραπεία, αλλά και να συμμετάσχει σε ομάδες ψυχολογικής στήριξης, μέσω των οποίων θα μπορούσε να μειώσει τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Ο κ. Παπαγεωργίου καταλήγει: «Για να επιτύχουν να βελτιώσουν τη ζωή τους, η ψυχοθεραπεία είναι επιβεβλημένη. Συγκεκριμένες θεραπευτικές διαδικασίες μπορούν να βοηθήσουν τον ψυχοπαθητικό ασθενή να έχει μια ευτυχισμένη ζωή, καθώς χωρίς υποστήριξη, οι άλλοι δεν μπορούν εύκολα να τον αντέξουν σε …στενή παρέα!».