Της Χρυσής Βιτσιλάκη, Πρυτάνισσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ο ραγδαίος και συνεχής μετασχηματισμός των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών διεθνώς, σε συνδυασμό με τις επάλληλες κρίσεις στην Ελλάδα επί πάνω από μια δεκαετία, οδήγησαν ένα σημαντικό μέρος του υψηλού επιπέδου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας να αναζητήσει ένα καλύτερο επαγγελματικό μέλλον στο εξωτερικό.

1

Το φαινόμενο αυτό, γνωστό πλέον ως brain drain, που αντιμετώπισαν οι περισσότερες νοτιο-ευρωπαϊκές χώρες, σήμανε την απώλεια από την οικονομία και την κοινωνία μιας σημαντική μερίδας νέων μορφωμένων ανθρώπων στους οποίους η Ελληνική Πολιτεία είχε επί δεκαετίες επενδύσει. Οι νέοι αυτοί, μεταναστεύοντας κατεξοχήν για εξεύρεση εργασίας, ενίσχυσαν το εργατικό δυναμικό των χωρών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οδηγώντας στο brain gain των οικονομιών των χωρών αυτών.

Η επανεκκίνηση της αναπτυξιακής πορείας της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με πλειάδα πρόσφατων νομοθετικών παρεμβάσεων που ενισχύουν την παραγωγή και αξιοποίηση νέας γνώσης, τεχνολογίας και καινοτομίας στα ελληνικά Πανεπιστήμια δημιουργούν πλέον προοπτικές αναστροφής του brain drain από τη χώρα μας που τα πανεπιστήμια πρέπει να αδράξουν, όπως έχει κάνει και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Ένα από τα κλειδιά για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής βρίσκεται στα χέρια των ίδιων των πανεπιστημίων, καθώς καλούνται να παρέχουν υψηλού επιπέδου σπουδές και να παράγουν νέα γνώση, αλλά ταυτόχρονα και να ενεργοποιήσουν δομές και διαδικασίες που θα ανοίξουν διαδρομές σύνδεσης με την αγορά εργασίας και τους παραγωγικούς φορείς.

Μέσω των διαδρομών αυτών θα διευκολυνθεί η απορρόφηση και παραμονή των νέων μας  και η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και παραγόμενης καινοτομίας που έχουν λάβει από την αγορά εργασίας και τους παραγωγικούς φορείς και το brain drain θα μετατραπεί σε brain gain για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Τα ελληνικά πανεπιστήμια παρέχουν διαχρονικά υψηλού επιπέδου σπουδές. Στην παρούσα συγκυρία καθοριστικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν Τμήματα και Σχολές που παρέχουν καινοτόμα και διεπιστημονικά γνωστικά αντικείμενα, όπως αυτά του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που ανοίγουν νέους ορίζοντες προς την προσωπική ανάπτυξη και ταυτόχρονα και προς την αγορά εργασίας και μετατρέπουν την ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση σε ουσιαστική επένδυση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και άρα σε μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Έτσι, σύγχρονα προγράμματα σπουδών, αξιοποιώντας συγκεκριμένες διαδρομές, μπορούν να καταστούν «εισιτήριο» για την αγορά εργασίας και η παραγωγή και προαγωγή νέας επιστημονικής γνώσης και η ανάπτυξη της εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας, να πυροδοτήσει ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο που θα εξασφαλίζει το brain regain. Και αυτό θα οδηγήσει όχι μόνο στην αναζωπύρωση της ελληνικής οικονομίας αλλά και στην κάλυψη της ανάγκης των νέων ανθρώπων και των οικογενειών τους να εξασφαλίσουν πτυχία που τους καθιστούν ικανούς και ικανές να μπουν στον πολύ ανταγωνιστικό επαγγελματικό στίβο με εφόδια τις απαιτούμενες σήμερα επιστημονικές γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες.

Σύγχρονα γνωστικά αντικείμενα και πτυχία με «αντίκρισμα»

Στα ζητούμε αυτά, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου «απαντά» με σύγχρονα γνωστικά αντικείμενα, υψηλές εκπαιδευτικές και ερευνητικές επιδόσεις και διακρίσεις, δίνοντας στους φοιτητές και στις φοιτήτριές του, την ευκαιρία να «σπουδάσουν το μέλλον», σήμερα.

Διαχρονικός στόχος μας είναι η παροχή υψηλού επιπέδου επιστημονικής γνώσης η οποία όμως ταυτόχρονα παρέχει και πτυχία με αντίκρισμα και επιτυχή σύνδεση με την αγορά εργασίας. Αυτό εξασφαλίζεται από το διακεκριμένο ακαδημαϊκό προσωπικό του Ιδρύματός μας αλλά και με πολλαπλές μορφές διασύνδεσης των σπουδών μας με τους παραγωγικούς φορείς.

Μια σημαντικότατη  μορφή διασύνδεσης που το Πανεπιστήμιό μας προωθεί ενεργά  είναι η πρακτική άσκηση φοιτητών και φοιτητριών, καθώς μέσα αυτής εξασφαλίζεται η έγκαιρη εξοικείωσή τους με εργασιακούς χώρους που σχετίζονται με το αντικείμενο των σπουδών τους. Ακόμα. με τη συμμετοχή τους μεταφέρουν στον εργασιακό χώρο τις γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησαν στο Πανεπιστήμιο και έτσι αναδεικνύουν και στην πράξη, ότι κατέχουν τα απαραίτητα προσόντα για την κατοχή μιας καλής και σχετικής με επιστήμη τους θέσης εργασίας.

Γι’ αυτό, σε έρευνα αποφοίτων μας κατεγράφη ότι η πρακτική άσκηση συμβάλει κατά 35% στην εύρεση δουλειάς, ενώ 7 στους 10 αποφοίτους του Πανεπιστημίου Αιγαίου μέσα σε 12 μήνες βρίσκουν δουλειά, με σημαντικό ποσοστό αυτών να απασχολείται στο αντικείμενο σπουδών του, ενώ  8 στους 10 πτυχιούχους μας έχουν εξασφαλίσει πλήρη απασχόληση.

Μια άλλη διαδρομή διασύνδεσης των σπουδών με την αγορά εργασίας που προωθούμε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου ως καλή πρακτική απτής «δικτύωσης» της ανώτατης εκπαίδευσης με την οικονομία είναι η διασύνδεση της έρευνας που παράγεται σε συνεργασία με τα αντικείμενα που οι ίδιες οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη.

Έτσι συχνά και μέσω της πρακτικής άσκησης, φοιτητές και φοιτήτριες, προπτυχιακές και μεταπτυχιακές, προχωρούν στην εκπόνηση διπλωματικών σε θέματα που άπτονται πραγματικών συνθηκών και προβλημάτων του εργασιακού τους πεδίου, πραγματώνοντας ήδη από το προπτυχιακό επίπεδο, τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από το Πανεπιστήμιο τις επιχειρήσεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Α

υτό βέβαια ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό για τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές, η έρευνα των οποίων σε αρκετές περιπτώσεις προσδιορίζεται σε συνεργασία του ακαδημαϊκού με το εργασιακό πεδίο. Έχουμε μάλιστα πολλές περιπτώσεις όπου οι ίδιες οι επιχειρήσεις απευθύνονται στους νέους επιστήμονες και τις επιστημόνισσες του Πανεπιστημίου μας για τη διεξαγωγή έρευνας σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο σε αντικείμενα που οι ίδιες οι επιχειρήσεις χρειάζονται και μπορούν και να χρηματοδοτήσουν.

Οι καλές αυτές πρακτικές του Πανεπιστημίου Αιγαίου που συνοψίζονται στην υλοποίηση σύγχρονων και καινοτόμων προγραμμάτων σπουδών σε σύνδεση με την αγορά εργασίας, στη διεξαγωγή  ερευνητικού έργου και στους τρεις κύκλους σπουδών που μπορεί να οδηγήσει σε μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στις επιχειρήσεις, η υλοποίηση συνεργατικών ερευνητικών έργων και διπλωματικών των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία, δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης για τους και τις πτυχιούχους μας, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης κατάλληλων για την παραμονή στη χώρα νέων ανθρώπων με ορμή, όραμα αλλά και υψηλού επιπέδου επιστημονικές γνώσεις.

Η αποτελεσματικότητα και απόδοση των ανωτέρω πρακτικών, επιβεβαιώνεται και από την υψηλή βαθμολογία που συγκέντρωσε το Πανεπιστήμιου Αιγαίου κατά την αξιολόγηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης με κριτήριο τη «Διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης», όπου το Ίδρυμα κατατάχθηκε δεύτερο μεταξύ των δέκα Πανεπιστημίων που δήλωσαν ικανό έργο στο συγκεκριμένο πεδίο, αναδεικνύοντας έτσι την έμπρακτη και συνεχή προσφορά του Πανεπιστημίου μας στην ανάπτυξη και των τοπικών νησιωτικών κοινωνιών του Αρχιπελάγους αλλά και στην αποτελεσματική  διασύνδεση και αξιοποίησης των σπουδών με την εθνική αγορά εργασίας.

Τα ανωτέρω μόλις ενδεικτικά αναδεικνύουν το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ως ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα που δεν σταμάτα να έχει τα μάτια στραμμένα στις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο και την οραματική αλλά και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους!