Κώδικας Φερεγγυότητας: Πώς θα γίνεται η διάσωση των επιχειρήσεων – Σε ποιες περιπτώσεις πτωχεύουν

Διακριτές διαδικασίες για τη διάσωση των επιχειρήσεων πριν οδηγηθούν στην πτώχευση προβλέπει ο νέος Κώδικας Φερεγγυότητας που ψηφίστηκε επί της αρχής από τη Βουλή και αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του επόμενου χρόνου.

Πρόκειται για τη δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, τη διαδικασία εξυγίανσης, μέσω των οποίων εφόσον δεν επιτευχθεί η διάσωση της επιχείρησης, αυτή οδηγείται σε πτώχευση.

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας κωδικοποιεί σε ένα ενιαίο κείμενο όλες τις προπτωχευτικές διαδικασίες που στόχο έχουν τη διάσωση της επιχείρησης και την αποτροπή της πτώχευσης.

Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος ρυθμίζει:

• Την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους.

• Την προπτωχευτική διαδικασία με στόχο την εξυγίανση της επιχείρησης (το παλιό άρθρο 99-106).

• Την ειδική διαχείριση (γνωστός ως νόμος Δένδια).

Η εξωδικαστική ρύθμιση

Η εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών για τις επιχειρήσεις στοχεύει στο να δώσει στους συμμετέχοντες πιστωτές, αλλά και στον οφειλέτη, το πλαίσιο διαμόρφωσης προτάσεων ρύθμισης των οφειλών του και αποφυγής του κινδύνου αφερεγγυότητάς του, ρυθμίζοντας τα χρέη του σε διάστημα έως και 20 χρόνια.
Δικαίωμα εκκίνησης της διαδικασίας έχουν τόσο οι οφειλέτες όσο και οι πιστωτές, στους οποίους περιλαμβάνεται και το Δημόσιο, μαζί με τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Εξαιρούνται από τη δυνατότητα υποβολής αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης οι επιχειρήσεις που έχουν αιτηθεί προστασία μέσω άλλων πτωχευτικών ή προπτωχευτικών διατάξεων, όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός που ισχύει σήμερα, ο νόμος Κατσέλη κ.ά. Η αίτηση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους με τη χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός δύο μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, η διαδικασία λήγει ως άκαρπη. Από την υποβολή της αίτησης και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαπραγμάτευσης αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων, κατά του οφειλέτη.

Η εξυγίανση

Η εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών δεν απαιτεί δικαστική επικύρωση σε αντίθεση με τη διαδικασία εξυγίανσης, που αποτελεί διαδικασία για τη διάσωση της επιχείρησης με τη συναίνεση των πιστωτών και τη δικαστική επικύρωση.
Με βάση το ισχύον ελληνικό δίκαιο, προκειμένου να εγκριθεί η συμφωνία εξυγίανσης, αρκεί η υπογραφή της συμφωνίας από πιστωτές που εκπροσωπούν το 60% του συνόλου των απαιτήσεων στο οποίο περιλαμβάνεται το 40% των τυχόν εμπράγματων ή με προσημείωση υποθήκης εξασφαλισμένων απαιτήσεων.

Ο νέος κώδικας φερεγγυότητας αλλάζει το καθεστώς αυτό και ορίζει δύο κατηγορίες πιστωτών: όσους έχουν ειδικό προνόμιο, όπως οι τράπεζες, και τους υπόλοιπους πιστωτές, δηλαδή όσους είναι ανέγγυοι. Έτσι το σχέδιο αναδιάρθρωσης που συμφωνείτε στο πλαίσιο της διαδικασίας εξυγίανσης απαιτεί τη συναίνεση αυτών που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις και των υπολοίπων πιστωτών, σε ποσοστό 50% της κάθε κατηγορίας.

Ωστόσο, η επιτευχθείσα με τον τρόπο αυτό συμφωνία, επικυρώνεται από το δικαστήριο, μόνον εάν συναινέσει ποσοστό 60% πιστωτών όλων των κατηγοριών, οπότε στην περίπτωση αυτή επέρχεται και αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων των ενέγγυων πιστωτών.

Οι πιστωτές που μειοψήφησαν δεσμεύονται από τη συμφωνία, εφόσον ικανοποιείται η βασική αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης και της ίσης μεταχείρισης των πιστωτών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία (εκτός εάν συντρέχουν σοβαροί εμπορικοί ή κοινωνικοί λόγοι).

Σημαντικό επίσης είναι ότι τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν επηρεάζονται από τη συμφωνία εξυγίανσης και οι απαιτήσεις τους δεν καταλαμβάνονται από αναστολή καταδιωκτικών μέτρων.

Η πτώχευση

Εάν η επιχείρηση δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για την εξυγίανσή της ή δεν επιτευχθεί η διάσωσή της, επέρχεται η πτώχευση. Η πτώχευση κηρύσσεται έπειτα από αίτηση του οφειλέτη, ενός ή περισσότερων πιστωτών με έννομο συμφέρον, καθώς και έπειτα από αίτηση του εισαγγελέα Πρωτοδικών, εφόσον δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων αυτής. Αν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται τα επιμέρους περιουσιακά στοιχεία

Σημαντική καινοτομία του νέου πλαισίου είναι η χρήση ψηφιακών μέσων για τις περισσότερες διαδικαστικές ενέργειες, καθώς όλες οι αιτήσεις, αναγγελίες, ψηφοφορίες, επικοινωνίες με τα όργανα της πτώχευσης θα γίνονται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Σύμφωνα με τους συντάκτες του νομοσχεδίου, η χρήση ψηφιακών μέσων θα προσδώσει ταχύτητα, δημοσιότητα, διαφάνεια και αντικειμενικότητα στις διαδικασίες του νέου κώδικα ενώ εξυπηρετεί την ανάγκη συντονισμού των συμμετεχόντων στην διαδικασία για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της.

Εξάλλου η ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην πτώχευση γίνεται βάσει του e-auction που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στην αναγκαστική εκτέλεση.

Στον σκοπό της πτώχευσης αναδεικνύεται η κρισιμότητα της ταχείας ρευστοποίησης της πτωχευτικής περιουσίας για την αποφυγή της απαξίωσης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και την βέλτιστη μέσω αυτών ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών. Η ταχεία εκκαθάριση εξυπηρετεί και ένα ευρύτερο οικονομικό συμφέρον, την ταχεία επιστροφή παραγωγικών μέσων σε δυνητικά παραγωγικές χρήσεις.

Σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νέος πτωχευτικός, ο καθορισμός της τιμής ρευστοποίησης θα γίνεται με βάση τις συνθήκες της αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης στο πλαίσιο της πτώχευσης θα γίνεται με βάση την εμπορική τιμή, η οποία θα ορίζεται από ανεξάρτητο εκτιμητή.

Η αλλαγή που επέρχεται είναι ότι στην περίπτωση που αυτή δεν επιτευχθεί, θα ακολουθεί ρευστοποίηση στα τρία τέταρτα της εμπορικής τιμής. Ο πλειστηριασμός σε περίπτωση που δεν βρεθεί αγοραστής θα επαναλαμβάνεται στο μισό της αρχικής τιμής, ενώ εφόσον δεν επιτευχθεί η πώληση μετά και τον τρίτο πλειστηριασμό, το περιουσιακό στοιχείο θα μπορεί να ρευστοποιείται ελεύθερα, δηλαδή χωρίς κάποιο κατώτερο όριο στην τιμή.