Μείωση των πωλήσεων σε αξία καταγράφεται στα φαρμακεία κατά το δίμηνο της επιδημίας κορονοϊού στη χώρα (Μάρτιος-Απρίλιος 2020), ανατρέποντας την αναμενόμενη για πολλούς εικόνα, δεδομένης της υγειονομικής κρίσης.

Παρότι η χρονιά ξεκίνησε ανοδικά, μετά την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος  (27-2) σημειώθηκε αυτόματη κάμψη, με το ρυθμό ανάπτυξης των πωλήσεων να παρουσιάζει δραστική υποχώρηση από εβδομάδα σε εβδομάδα.

Η «φρενίτιδα» που παρατηρήθηκε σε ό,τι αφορά την προμήθεια, μασκών, αντισηπτικών, αναλγητικών/αντιπυρετικών κ.ά. δεν φαίνεται να αντισταθμίζει τις απώλειες, με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι η μείωση στον τζίρο κατά το  δίμηνο της κρίσης ήταν 5-10%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με στοιχεία της IQVIA, κατά την πρώτη εβδομάδα του lockdown (23-29/3), παρότι τα φαρμακεία κινούνταν μέχρι τότε σε ανοδική τροχιά, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (+18%), καταγράφηκε σημαντική μείωση στη συνολική αγορά, της τάξεως του -31%, σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα.

«Κενές» οι πωλήσεις των αντισηπτικών

Διαφοροποιήσεις παρουσιάστηκαν και ως προς τις κατηγορίες των προϊόντων σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, ενώ υπήρξε σημαντική μείωση σε αξία, τα τεμάχια παρέμειναν σταθερά εξαιτίας της αύξησης των πωλήσεων των αντισηπτικών, τα οποία όμως έχουν χαμηλότερη τιμή σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα της κατηγορίας. Αύξηση σημειώθηκε και στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (OTC), σε όγκο (8%) και σε αξίες (6%), καθώς οι καταναλωτές έσπευσαν να τα προμηθευτούν υπό την απειλή του νέου ιού.

Κατά την αμέσως επόμενη εβδομάδα, οι πωλήσεις στην κατηγορία «προσωπική φροντίδα»  σε αξίες ήταν αρνητικές (0,1%), ενώ  σε όγκο παρουσίασαν μια δραστική άνοδο, της τάξεως του 16%, εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης των αντισηπτικών. Ανοδικά κινήθηκαν και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, σε μονάδες (6%) και αξίες (8%), καθώς επίσης και τα μη συνταγογραφούμενα (2% και 4%, αντίστοιχα), ακολουθώντας την εξέλιξη της επιδημίας στη χώρα.

Οι τάσεις των καταναλωτών

Η κίνηση των προϊόντων που βρέθηκαν στο επίκεντρο κατά την περίοδο της πανδημίας καταδεικνύει ότι οι καταναλωτές παρακολουθούν με τεράστια προσοχή τις εξελίξεις. Η παρακεταμόλη παρουσίασε μία αύξηση της τάξεως του 34% και η ιβουπροφαίνη μια κατακόρυφη μείωση της τάξεως του -58,4% την εβδομάδα 16-22/03/2020, σε σχέση με την προηγούμενη, όταν και δημοσιοποιήθηκαν πρώιμα στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια των δύο ουσιών στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της Covid-19. Κατακόρυφη αύξηση (227,3%) καταγράφηκε στις πωλήσεις της παρακεταμόλης και συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2019, ενώ η αντίστοιχη αύξηση της ιβουπροφαίνης ήταν κατά πολύ χαμηλότερη (5,7%).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τάσεις στις πωλήσεις της υδροξυχλωροκίνης και της κολχικίνης, δύο φαρμάκων που συζητήθηκαν ιδιαίτερα κατά την περίοδο έξαρσης της πανδημίας. Και οι δύο ουσίες εμφάνισαν αυξημένη ζήτηση κατά την περίοδο 16/3-5/4, σε σχέση με το 2019, με τα ποσοστά να διαμορφώνονται στο 46,6% και 73,8%, αντίστοιχα (γράφημα 23-30/3/2020).

«Βουτιά» τον Απρίλιο

Δραματική μείωση καταγράφηκε στις πωλήσεις κατά το μήνα Απρίλιο σε σχέση με την περίοδο πριν την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος κορονοϊού στη χώρα, με τον αντίκτυπο της υγειονομικής κρίσης να είναι καταλυτικός στην αγορά του φαρμακείου.

Είναι ενδεικτικό ότι στατιστικά ο Απρίλιος είναι πάντα υψηλότερος από τον Φεβρουάριο, με το ποσοστό αυτό να ανέρχεται στο 6,3 % το 2019 και στο 2,7 % το 2018, σε αξίες. Όπως προκύπτει  από έρευνα της IQVIA, η υγειονομική κρίση ανέτρεψε τα ιστορικά δεδομένα κατά το τρέχον έτος, με τις πωλήσεις να μειώνονται τον Απρίλιο έναντι του Φεβρουαρίου κατά 15,2%.

Ιδιαίτερα επλήγησαν τα καταναλωτικά προϊόντα, τα οποία υποχώρησαν από 27% το 2019 σε 23% το 2020.

Η τάση αυτή αντικατοπτρίζει τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος που επέφερε η καραντίνα αλλά και το βαρύ πλήγμα που δέχτηκε ο τουρισμός, η κίνηση του οποίου ξεκινά στη χώρα τον Απρίλιο.

Τα καταναλωτικά προϊόντα  (27% των εσόδων), έχοντας ελεύθερη τιμή, συμμετέχουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 27% στην κερδοφορία του φαρμακείου. Κατά συνέπεια η εκτιμώμενη επιδείνωση στο διαθέσιμο εισόδημα και τον τουρισμό κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις πωλήσεις, ιδίως στις τουριστικές περιοχές και να επιβαρύνει την κερδοφορία.

Κατά την ίδια περίοδο δραματική μείωση καταγράφηκε στην αγορά των μη συνταγογραφούμενων σκευασμάτων, σε αξίες ( -15.7%) και όγκο (-20.9%), με τις περιοχές να πλήττονται στο σύνολό τους. Την ίδια τάση ακολούθησαν και τα Συνταγογραφούμενα Σκευάσματα (-15% και -14.4% , αντίστοιχα).

Στη συνολική αγορά σημειώθηκε μηδενική ανάπτυξη σε αξίες, με τον κύκλο εργασιών να διαμορφώνεται στα 218.577.052 και μείωση όγκου (-1,2) σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019, η οποία αποτυπώνεται σε περισσότερες από τις μισές περιοχ,ές που καταγράφονται.

Ιδιαίτερα επλήγησαν οι αστικές & αγροτικές/τουριστικές περιοχές, με τις μεγαλύτερες μειώσεις σε αξίες να εμφανίζονται στην Θεσσαλονίκη (-22,5%), τις Κυκλάδες ( -13,6%) και την Αθήνα (-12,1%).

Ειδικότερα, αρνητική ήταν η ανάπτυξη για τα μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, σε αξίες (-1%) και τεμάχια (-2%), ενώ μικρότερες απώλειες παρατηρήθηκαν στα συνταγογραφούμενα σκευάσματα, με μηδενική ανάπτυξη σε αξίες (0,5%) και αρνητική σε όγκο (-0,9%).

Σημειώνεται ότι στα παραπάνω στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονται οι πωλήσεις μέσω διαδικτύου, οι οποίες καταλαμβάνουν το 2-2,5% του συνολικού τζίρου όλων των φαρμακείων.

 

Πηγές στοιχείων και γραφημάτων:

IQVIA Ελλάς: Μελέτη Επίδρασης COVID-19 στις πωλήσεις των Φαρμακείων στο διάστημα 30/3/2020-19/4/2020

Weekly Monitors, Greece COVID 19 impact in Retail Pharmacies Sell-out Data Rx & Consumer Health, IQVIA