Το Αρσάκειο Μέγαρο όπου στεγάζεται το ΣτΕ
Ως γνωστόν, δημοσιεύθηκε και τυπικά από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπό τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Νίκο Σακελλαρίου η απόφαση για τους τηλεοπτικούς σταθμούς, που ακυρώνει το νόμο Παππά. Ιδιαίτερο ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψήφος των 25 δικαστών του ΣτΕ.
Πιο συγκεκριμένα:
Υπέρ της αντισυνταγματικότητας του νόμου Παππά ψήφισαν: οι αντιπρόεδροι Αθανάσιος Ράντος, Αναναστάσιος Γκότσης, Ειρήνη Σαρπ και οι σύμβουλοι Επικρατείας Διονύσιος Μαρινάκης, Αικατερίνη Χριστοφορίδου, Δημήτρης Σκαλτσούνης, Γεώργιος Ποταμιάς, Ευθύμιος Αντωνόπουλος, Σπυρίδων-Κωνσταντίνος Μαρκάτης, Μαρίνα Παπαδοπούλου, Άννα Καλογεροπούλου, Θεόδωρος Αραβάνης, Κωνσταντίνος Πισπιρίγκος και Σοφία Βιτάλη.
Υπέρ της συνταγματικότητας του νόμου Παππά ψήφισαν: ο πρόεδρος του ΣτΕ Νικόλαος Σακελλαρίου, ο εισηγητής της υπόθεσης, σύμβουλος Επικρατείας Γεώργιος Παπαγεωργίου και οι σύμβουλοι Επικρατείας Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Δημήτρης Κυριλλόπουλος, Εμμανουήλ Κουσιουρής, Δημήτρης Μακρής, Ταξιαρχία Κόμβου, Ηλίας Μάζος, Αντωνία Χλαμπέα, Βασιλική Αναγνωστοπούλου-Σαρρή και Αναστασία Παπαδημητρίου.
Το σκεπτικό της απόφασης
Στο μεταξύ, εξήντα δύο σελίδες αριθμεί η υπ’αριθμ. 95/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που ακυρώνει την από 1/3/2016 απόφαση του τότε υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά με την οποία μεταβιβάστηκαν οι αρμοδιότητες για τις τηλεοπτικές άδειες από το ΕΣΡ στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης.
Στο σκεπτικό της πλειοψηφίας (14 εκ των 25 αρεοπαγιτών, συν η ψήφος 2 παρέδρων) αναφέρεται:
• Στο άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπεται η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν δύναται όμως να συναχθεί ότι η αρμοδιότητα του ΕΣΡ εξαντλείται κατά το Σύνταγμα στην έκδοση μόνο ατομικών διοικητικών πράξεων, η επιβολής κυρώσεως στους σταθμούς, αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι φορέας άμεσου ελέγχου των τηλεοπτικών σταθμών και στο προγενέστερο της ενάρξεως λειτουργίας αυτών στάδιο, δηλαδή στο στάδιο της χορήγησης των αδειών. ‘Αρα, στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ περιλαμβάνεται και η όλη διαδικασία, η οποία θα καταλήξει στη χορήγηση της άδειας”.
• Από το γεγονός ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης δεν προέβλεψε επικουρικό μηχανισμό για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών δεν μπορεί να συναχθεί ότι το Σύνταγμα ανέχεται, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 4/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων, οι αρμοδιότητες οι οποίες κατά το Σύνταγμα πρέπει να ασκούνται από Ανεξάρτητη Αρχή, να μεταβιβαστούν από τον κοινό νομοθέτη σε άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας. Διαφορετικά εμμέσως το Σύνταγμα παραβιάζεται. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση η εκ πλαγίου παραβίαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη ευθεία πλέον παραβίαση του, τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής που προβλέπεται ρητώς από το Σύνταγμα. Συνεπώς έως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουσία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές.
• “Κατά το άρθρο 15 του Συντάγματος το ΕΣΡ συγκροτείται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την πολυφωνία στη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών αλλά και από πρόσωπα με ανάλογα με την αποστολή του προσόντα. Απο τα στοιχεία αυτά προκύπτει σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ότι: 1. Καθίσταται υποχρεωτική η σύμπραξη του ΕΣΡ στην άσκηση αρμοδιοτήτων, με τις οποίες σε συνεργασία ενδεχομένως και με άλλες ανεξάρτητες αρχές όπου αυτό απαιτείται λόγω της τεχνικής φύσεως των ζητημάτων, καθορίζονται οι όροι λειτουργίας και αδειοδοτήσεων μεταξύ άλλων και των τηλεοπτικών σταθμών. 2. Σε περίπτωση επιλογής του συστήματος της κατόπιν διαγωνισμού χορηγήσεως των αδειών λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια αποκλειστικώς από το ΕΣΡ της σχετικής διαγωνιστικής διαδικαςίας”.
Εξάλλου, για το σκέλος του εννόμου συμφέροντος των καναλιών και του παραδεκτού των προσφυγών τους, η πλειοψηφία της Ολομέλειας (16 από τους 25 αρεοπαγίτες) αναφέρει στο σκεπτικό της: “Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που διατηρούν επιχείρηση παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών και προτίθενται κατά τους ισχυρισμούς τους να λάβουν μέρος στη διαγωνιστική διαδικασία που θα διενεργηθεί σύμφωνα με το νόμο 4339/2015 έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν τις εκτελεστές διοικητικές πράξεις οι οποίες εκδόθηκαν βάσει του εν λόγω νόμου. Συνεπώς, με έννομο συμφέρον άσκησαν την αίτηση ακύρωσης”.
Αντίθετα, οι 9 αρεοπαγίτες (συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του ΣτΕ) που ψήφισαν να απορριφθούν ως απαράδεκτες οι προσφυγές και να μην κριθεί η ουσία της υπόθεσης, αναφέρουν στο σκεπτικό τους: “Οι τηλεοπτικές εταιρείες στερούνται εννόμου συμφέροντος για την άσκηση των κρινομένων αιτήσεων ακυρώσεως γιατί κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης και της κατάθεσης της προσφυγής τα τηλεοπτικά κανάλια δεν λειτουργούσαν νομίμως, όπως αβασίμως ισχυρίζονται”.
