Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε επιφυλακτικός αναφορικά με τις προτάσεις για την ανάθεση της πολιτικής ασύλου της ΕΕ σε χώρες εκτός του μπλοκ, κατά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής των ηγετών στις Βρυξέλλες, όπου το μεταναστευτικό θα κυριαρχήσει στις συζητήσεις.
Αρκετοί κεντρώοι ηγέτες στην Ευρώπη έχουν στραφεί προς τα δεξιά στο θέμα αυτό τους τελευταίους μήνες, όπως ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σηματοδοτεί τώρα το άνοιγμα στις λεγόμενες καινοτόμες λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των κόμβων επιστροφής μεταναστών που δημιουργούνται εκτός της ΕΕ.
Η Ιταλία ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα ένα πιλοτικό σύστημα που περιλαμβάνει την διαχείριση μεταναστών σε ένα κέντρο στην Αλβανία.
Ωστόσο, σε συνέντευξή του στους Financial Times την Πέμπτη, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε σκεπτικισμό σχετικά με τις εκκλήσεις για την επέκταση του μοντέλου Ιταλίας-Αλβανίας σε ολόκληρη την ΕΕ.
«Επιτρέψτε μου να είμαι προσεκτικός εδώ. Πρόκειται για μια διμερή συμφωνία. Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε. «Πρέπει επίσης να δούμε αν πραγματικά λειτουργεί», τόνισε.
«Οι αιτήσεις των ανθρώπων αυτών υποβάλλονται σε επεξεργασία σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία περί ασύλου και ό,τι και να τους συμβεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα επιστρέψουν στην Ιταλία. Αν το κάναμε αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο… πού θα πήγαιναν;».
Την ίδια ώρα ο πρωθυπουργός ζήτησε από την ΕΕ να αυξήσει τη νόμιμη μετανάστευση παράλληλα με τις προσπάθειες για τον περιορισμό των παράτυπων εισόδων, καθώς υπήρχε κρίσιμη ανάγκη για ειδικευμένους και ανειδίκευτους εργαζομένους στην οικονομία της Ευρώπης.
«Αν θέλεις να φτιάξεις έναν μεγάλο φράχτη, χρειάζεσαι και μια μεγάλη πόρτα», είπε ο Μητσοτάκης, υπογραμμίζοντας την έλλειψη εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα.
«Ποιος θα μαζέψει τις ελιές μας; Είμαστε μια ήπειρος που συρρικνώνεται και όλοι αναγνωρίζουμε ότι για να διατηρήσουμε την παραγωγικότητά μας, θα χρειαστούμε εργατικό δυναμικό, ανειδίκευτο ή ειδικευμένο».
Ως η νοτιοανατολική πύλη προς την ΕΕ, η Ελλάδα βρίσκεται ιστορικά στην πρώτη γραμμή της μετανάστευσης και έχει επικριθεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων για κακομεταχείριση των ανθρώπων που ζητούν άσυλο δια θαλάσσης.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα έσωσε «χιλιάδες ανθρώπους στη θάλασσα», αλλά τόνισε ότι «θα δυσκολέψουμε την είσοδο ανθρώπων».
Ο Έλληνας ηγέτης, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2019 και είναι πολιτικός σύμμαχος της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε τις Βρυξέλλες να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για να αυξήσουν τον αριθμό των αποτυχημένων προσπαθειών μεταναστών που απελαύνονται, ο οποίος σήμερα ανέρχεται στο 20%.
«Υπάρχουν άνθρωποι των οποίων οι αιτήσεις ασύλου απορρίπτονται… και το τι να κάνουμε με αυτούς δεν ήταν ποτέ θέμα συζήτησης», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, υπογραμμίζοντας ένα βασικό κενό στο μεταναστευτικό πλαίσιο του μπλοκ.
«Μερικές από τις ιδέες που έχουν προταθεί μου φαίνονται ενδιαφέρουσες. Αλλά νομίζω ότι είμαστε ακόμα στα αρχικά στάδια της υποβολής μιας συγκεκριμένης πρότασης».
Ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με άλλους 11 ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της φον ντερ Λάιεν, πριν από τη σύνοδο κορυφής το πρωί της Πέμπτης, όπου συζήτησαν για εθελοντικούς επαναπατρισμούς και «κόμβους επιστροφής», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Πολωνός Τουσκ δήλωσε ότι θα αναστείλει προσωρινά το δικαίωμα ασύλου για άτομα που εισέρχονται στη χώρα μέσω Λευκορωσίας, επικαλούμενος τις προσπάθειες του Μινσκ και της συμμάχου της Μόσχας να αποσταθεροποιήσουν την Πολωνία.
Η κίνησή του έγινε αφότου η Φινλανδία έκλεισε φέτος τα σύνορά της με τη Ρωσία, με τον Φινλανδό πρωθυπουργό Πέτερι Όρπο την Πέμπτη να καλεί και άλλες χώρες να χτίσουν φράχτες για την προστασία των εξωτερικών συνόρων του μπλοκ.
Προέτρεψε την ΕΕ να υιοθετήσει νέα νομοθεσία για την αντιμετώπιση της «εργαλειοποιημένης μετανάστευσης» από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Η Γερμανία έχει επίσης εφαρμόσει συνοριακούς ελέγχους σε όλα τα σύνορά της, δημιουργώντας ανησυχίες για το μέλλον του ευρωπαϊκού χώρου Σένγκεν χωρίς σύνορα.
Ενώ η γερμανική δεξιά αντιπολίτευση πιέζει το Βερολίνο να αναθέσει το άσυλο σε εξωτερικούς συνεργάτες, όπως έκανε η Ιταλία, ο Σολτς δήλωσε την Πέμπτη: «Έννοιες που αντιπροσωπεύουν μόνο πολύ λίγες, μικρές σταγόνες, αν κοιτάξετε τους αριθμούς, δεν είναι πραγματικά η λύση για μια τόσο μεγάλη χώρα όπως η Γερμανία», σε μια προφανή αναφορά στο γεγονός ότι μόνο 16 άνδρες έχουν σταλεί μέχρι στιγμής από την Ιταλία στην Αλβανία.