Volkswagen: Τα πολλά ανοιχτά μέτωπα του μεγάλου αφεντικού του ομίλου και ο αγώνας για το ηλεκτρικό όνειρο

Την ώρα που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δίνουν μάχη για να περιορίσουν μια πανδημία που έχει αναζωπυρωθεί, ο διευθύνων σύμβουλος της Volkswagen, της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας στον κόσμο, δίνει τον δικό του αγώνα.

Από την ώρα που πήρε στα χέρια του τα ηνία της εταιρείας, το 2018, ο Χέρμπερτ Ντις (Herbert Diess) άγεται από τον φόβο ότι ο γερμανικός όμιλος θα μείνει πίσω, καθώς η εποχή των κινητήρων εσωτερικής καύσης δίνει τη θέση της στη νέα εποχή της ηλεκτροκίνησης.

«Πολλά από τα στοιχεία που μας διαφοροποιούσαν, όλη η γνώση μας, οι πραγματικές ικανότητές μας, δεν θα έχουν πλέον τόση σημασία», λέει ο κ. Diess στους FT σε συνέντευξη που παραχώρησε στα κεντρικά γραφεία της VW στο Βόλφσμπουργκ.

«Αυτό ακριβώς συνέβη και στην Agfa ή την Kodak», προσθέτει, αναφερόμενος στις εταιρείες φωτογραφικών μηχανών και φιλμ που έσβησε από τον χάρτη η ψηφιακή επανάσταση. «Ήξεραν ότι ερχόταν, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν μπόρεσαν να αλλάξουν», προσθέτει.

Η Volkswagen έχει δεσμευθεί ήδη να δαπανήσει 33 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων, επένδυση που ο κ. Diess ελπίζει πως τελικά θα τριπλασιάσει την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας στα 200 δισ. ευρώ και θα εξασφαλίσει ότι θα μπορέσει να ανταγωνιστεί πρωτοπόρους όπως η Tesla.

Με την κρίση του κορονοϊού όμως να απειλεί να φέρει και νέα προβλήματα για την αυτοκινητοβιομηχανία, οι αναφορές στον εφησυχασμό της Kodak και των ομοίων της μπορεί να μην είναι αρκετές για να τους πείσουν όλους -εντός και εκτός VW- ότι ένα κερδοφόρο ηλεκτρικό μέλλον είναι στο χέρι του.

Μετά το κλείσιμο των μονάδων μπαταριών το καλοκαίρι, που καθυστέρησε τις παραδόσεις του πρώτου ηλεκτρικού αυτοκινήτου της VW, του ID.3, και του e-tron της Audi, ο όμιλος κινδυνεύει να χάσει τους απαιτητικούς στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις εκπομπές ρύπων το 2020 και θα μπορούσε να του επιβληθεί πρόστιμο εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Την ίδια ώρα, τα συνδικάτα έχουν ξεσηκωθεί με τις περικοπές κόστους που χρειάζονται για να χρηματοδοτηθεί η μετάβαση, ενώ οι μέτοχοι ανησυχούν ότι τα πρόσφατα παραστρατήματα έχουν αποδυναμώσει την επιρροή που ασκεί ο 62χρονος σε έναν οργανισμό που είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικοποιημένος.

Είναι μια δύσκολη κατάσταση, τόσο δύσκολη που προσέλκυσε ακόμη και τη συμπαράσταση του ιδρυτή της Tesla, Ίλον Μασκ (Elon Musk), ο οποίος τουΐταρε τον περασμένο μήνα πως ο κ. Diess βρίσκεται «σε δύσκολη θέση έχοντας να ευχαριστήσει τόσες πολλές εκλογικές περιφέρειες».

Κάποια από τα δεινά του κ. Diess οφείλονται στον ίδιο. Τον Ιούνιο, ο Βαυαρός αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη από την επιτροπή ελέγχου της VW, στην οποία συμμετέχουν και εκπρόσωποι των εργαζομένων, αφού κατηγόρησε μέλη της ότι ήταν υπεύθυνα για τις καταστροφικές διαρροές που υπήρξαν για επιπλοκές στο λογισμικό του νέου Golf.

Στη συνέχεια, παραιτήθηκε από τον έλεγχο της μάρκας VW, της μεγαλύτερης από τις 12 μάρκες του ομίλου, μια θέση που είχε από το 2015, από τότε δηλαδή που εντάχθηκε στο δυναμικό της εταιρείας προερχόμενος από την ανταγωνιστική BMW.

Στο γραφείο του, που βλέπει στο εργοστάσιο του Βόλφσμπουργκ, ο κ. Diess παραδέχεται ότι το δράμα που εκτυλίχθηκε το καλοκαίρι έχει προκαλέσει «σκεπτικισμό» σε ό,τι αφορά την ικανότητά του να μεταμορφώσει τη VW.

«Πρέπει να αποδείξουμε ότι η διακυβέρνηση δουλεύει», προσθέτει. «Είναι ακόμη δύσκολο να πείσουμε όλους τους μετόχους, να τους πάρουμε μαζί μας; Ναι, επειδή το θέμα είναι περίπλοκο. Είναι πολύ συνδικαλιστικοποιημένο. Υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα μέσα στον όμιλο», εξηγεί.

Ο ίδιος απορρίπτει τα σενάρια που θέλουν να παίρνει φωτιά η κατάσταση, καθώς η θυγατρική της VW στα φορτηγά, η MAN, σχεδιάζει να κόψει 9.500 θέσεις για να χρηματοδοτήσει μια επέκταση στην ηλεκτρική τεχνολογία. Όταν το μάνατζμεντ της θυγατρικής έσκισε τον Σεπτέμβριο μια συμφωνία με τα συνδικάτα, ο επικεφαλής του συμβουλίου των εργαζομένων της VW, Μπερντ Όστερλοχ (Bernd Osterloh), προειδοποίησε ότι η εταιρεία καλά θα κάνει «να μη συνδέσει την αναδιάρθρωση με το φάσμα της ανεργίας».

Αλλά μετά την αναταραχή που υπήρξε στις αρχές του καλοκαιριού, επιτεύχθηκε ένα είδος ανακωχής.

«Φαίνεται πως [ο κ. Diess] αποδέχθηκε πώς γίνονται τα πράγματα εδώ στη VW», ανέφερε άτομο κοντά στο συμβούλιο των εργαζομένων, προσθέτοντας ότι ο CEO της VW είναι πολύ πιο επικοινωνιακός με τους επικεφαλής των συνδικάτων.

Όμως, ακόμη κι αν βελτιωθούν κι άλλο οι σχέσεις με τα συνδικάτα, αυτό δεν πρόκειται να βοηθήσει πολύ την τιμή της μετοχής της VW βραχυπρόθεσμα, η οποία έχει μείνει πίσω φέτος σε σχέση με τις ευρωπαϊκές ανταγωνιστικές εταιρείες.

«Η VW έχασε έδαφος τους τελευταίους μήνες», λέει ο Ingo Speich, διαχειριστής χαρτοφυλακίων στον θεσμικό επενδυτή Deka, και ενεπλάκη σε έναν «αγώνα ισχύος».

Σύμφωνα με τον κ. Diess, οι μέτοχοι θα πρέπει να περιμένουν λίγους μήνες πριν δώσουν την ετυμηγορία τους. «Θα έχουν τις αποδείξεις που θέλουν προς το τέλος της χρονιάς – αρχές του επόμενου έτους, όταν ο κόσμος θα δει πως [η μετάβαση] δουλεύει, ότι μπορούμε να πουλήσουμε τα αυτοκίνητα, ότι υπάρχει ζήτηση, ότι μπορούμε να εκπληρώσουμε τις υποσχέσεις μας», λέει.

Και η αλήθεια είναι ότι η VW έχει αρχίσει να παίρνει κεφάλι σε σχέση με τους παραδοσιακούς ανταγωνιστές της στον αγώνα του εξηλεκτρισμού. Ο όμιλος προσπέρασε πρόσφατα τη συμμαχία Renault-Nissan και έγινε η αυτοκινητοβιομηχανία με τις περισσότερες πωλήσεις εξηλεκτρισμένων οχημάτων στην Ευρώπη, ενώ ετοιμάζεται να γίνει και πρώτη στον κόσμο μέσα στα επόμενα ένα με δύο χρόνια.

Επίσης, μετά από μια αργή εκκίνηση, πλησιάζει πλέον σε πλήρη δυναμικότητα παραγωγής για το ID.3 και ετοιμάζεται να λανσάρει και άλλα μοντέλα με μπαταρία, συμπεριλαμβανομένου του πρώτου ηλεκτρικού SUV, του ID.4.

Η μεγαλύτερη ανησυχία για τον κ. Mr Diess, ωστόσο, είναι να διασφαλίσει ότι το ηλεκτρικό μέλλον της VW θα είναι επίσης και κερδοφόρο.

Ο κίνδυνος είναι ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, που περιλαμβάνουν πολύ λιγότερα ανταλλακτικά από τα μοντέλα με κινητήρα εσωτερικής καύσης, θα εμπορευματοποιηθούν. Είναι ένα σενάριο που ο κ. Diess ευελπιστεί πως θα αντιμετωπίσει παίρνοντας την ιδιοκτησία των πολύτιμων δεδομένων για τους πελάτες που παράγουν τα οχήματα που είναι όλο και πιο αυτοματοποιημένα και συνδεδεμένα με το δίκτυο.

Τα σύγχρονα αυτοκίνητα περιέχουν περισσότερες γραμμές κώδικα από ένα smartphone, αλλά η Volkswagen εξαρτάται από προμηθευτές για το 90% του λογισμικού των μοντέλων της. Αντίθετα με ανταγωνιστικές όπως η Daimler, η οποία έχει συνάψει στρατηγική συνεργασία με τον τεχνολογικό κολοσσό της Nvidia, η VW επενδύει 7 δισ. ευρώ για τη δημιουργία μιας θυγατρικής, που θα απασχολεί 5.000 άτομα, σκοπός της οποίας θα είναι η αύξηση του ιδιόκτητου λογισμικού στα αυτοκίνητα του ομίλου VW στο εξαπλάσιο.

Παρ’ όλα αυτά, ο ανταγωνισμός με τους κολοσσούς της Σίλικον Βάλεϊ, τα ταμειακά διαθέσιμα των οποίων είναι από μόνα τους παραπάνω από ολόκληρη τη χρηματιστηριακή αξία της VW, δεν είναι ευθύς.

«Έχουμε μια πιθανότητα, επειδή το αυτοκίνητο είναι πραγματικά κάτι περίπλοκο και η Google δεν μπορεί να φτιάξει αυτοκίνητο σήμερα», λέει ο κ. Diess. «Ο Elon [Musk] μπορεί να φτιάξει αυτοκίνητο, αλλά με κάποιους περιορισμούς κι αυτό. Μπορούμε να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο; Ναι, έτσι νομίζω», λέει.

Όμως, οι φιλοδοξίες για την ηλεκτροκίνηση και το λογισμικό δεν είναι ο πιο σύντομος δρόμος για τα 200 δισ. ευρώ της αποτίμησης στην οποία στοχεύει ο κ. Diess. Οι αναλυτές συνιστούν αντ’ αυτού να βάλει στο χρηματιστήριο ένα κομμάτι των κερδοφόρων brands του ομίλου, όπως η Porsche.

Ο κ. Diess όμως γνωρίζει ότι τέτοιες αποφάσεις πρέπει να πάρουν πρώτα έγκριση από την οικογένεια Porsche-Piëch, η οποία ελέγχει πάνω από το 53% των δικαιωμάτων ψήφου της VW και παραμένει επιφυλακτική στο θέμα της αναδιάρθρωσης του χαρτοφυλακίου της εταιρείας.

Επιπλέον, σε μια χρονιά που έχουν έρθει τα πάνω κάτω από την πανδημία, το αφεντικό της VW ξέρει επίσης ότι πρέπει να μείνει προσηλωμένο στον στόχο να συνεχίσει η εταιρεία, τα προ φόρων κέρδη της οποίας έχουν μειωθεί κατά 85% μέχρι στιγμής φέτος, να κινείται στον δρόμο της καθαρής κερδοφορίας.

«Αν μπορέσουμε να κρατήσουμε την οικονομία ανοιχτή και τα εργοστάσια να δουλεύουν, θα μπορέσουμε λογικά να δώσουμε ένα καλό τελευταίο τρίμηνο», λέει. Μεσούσης της κρίσης, προσθέτει, η VW «σημειώνει πρόοδο» με την αναδιάρθρωση των εσωτερικών εφοδιαστικών αλυσίδων της και με τη μείωση του κόστους.

«Είναι αυτό αρκετά γρήγορο για τις κεφαλαιαγορές;», διερωτάται φωναχτά, αναφερόμενος στον ηλεκτρικό αγώνα που δίνει η VW. «Μάλλον όχι», απαντά, «αλλά είναι αρκετά γρήγορο για την Volkswagen».

Copyright The Financial Times Limited 2020

© 2020 The Financial Times Ltd.