Κοινά κριτήρια κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας και των παραπλανητικών περιβαλλοντικών ισχυρισμών,πρότεινε η Κομισιόν.

Σύμφωνα με την πρότασή της, οι καταναλωτές θα έχουν μεγαλύτερη σαφήνεια, ισχυρότερη βεβαιότητα ότι όταν κάτι πωλείται ως οικολογικό, είναι πράγματι οικολογικό, καθώς και καλύτερη ποιότητα ενημέρωσης, ώστε να επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες φιλικά προς το περιβάλλον. Θα ωφεληθούν επίσης οι επιχειρήσεις, δεδομένου ότι εκείνες που καταβάλλουν πραγματικές προσπάθειες για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των προϊόντων τους θα αναγνωρίζονται ευκολότερα και θα ανταμείβονται από τους καταναλωτές, θα μπορούν δε να επιτυγχάνουν αύξηση των πωλήσεών τους, αντί να αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό. Με τον τρόπο αυτό, η πρόταση θα συμβάλει στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού όσον αφορά την πληροφόρηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων. Σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, η πρόταση οδηγίας για τους οικολογικούς ισχυρισμούς θα υπόκειται πλέον στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 

Mελέτη της Επιτροπής, του 2020, κατέδειξε ότι το 53,3 % των περιβαλλοντικών ισχυρισμών που εξετάστηκαν στην ΕΕ διαπιστώθηκε ότι ήταν ασαφείς, παραπλανητικοί ή αβάσιμοι και ότι το 40 % ήταν ατεκμηρίωτοι. Η απουσία κοινών κανόνων για τις εταιρείες που διατυπώνουν οικειοθελείς οικολογικούς ισχυρισμούς οδηγεί στην προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας και δημιουργεί άνισους όρους ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ, εις βάρος των πραγματικά βιώσιμων εταιρειών.

Αξιόπιστες, συγκρίσιμες και επαληθεύσιμες πληροφορίες για τους καταναλωτές

Σύμφωνα με την πρόταση, όταν οι εταιρείες επιλέγουν να διατυπώσουν έναν «οικολογικό ισχυρισμό» σχετικά με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους, θα πρέπει να τηρούν τους ελάχιστους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς αυτούς και τον τρόπο με τον οποίο τους προβάλλουν.

Η πρόταση στοχεύει σε ρητούς ισχυρισμούς, όπως για παράδειγμα: «μπλουζάκι από ανακυκλωμένες πλαστικές φιάλες», «με αντιστάθμιση των εκπομπών CO2», «συσκευασία από 30 % ανακυκλωμένο πλαστικό» ή «αντηλιακό φιλικό προς τον ωκεανό». Αποσκοπεί επίσης στην αντιμετώπιση της αύξησης των σημάτων, καθώς και των νέων δημόσιων και ιδιωτικών περιβαλλοντικών σημάτων. Καλύπτει όλους τους οικειοθελείς ισχυρισμούς σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πτυχές ή επιδόσεις ενός προϊόντος, μιας υπηρεσίας ή του ίδιου του εμπόρου. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει ισχυρισμούς που καλύπτονται από υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ, όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ ή ο λογότυπος βιολογικών τροφίμων, διότι η ισχύουσα νομοθεσία διασφαλίζει ήδη ότι οι εν λόγω ρυθμισμένοι ισχυρισμοί είναι αξιόπιστοι. Οι ισχυρισμοί που θα καλύπτονται από επικείμενους ρυθμιστικούς κανόνες της ΕΕ δεν θα περιλαμβάνονται για τον ίδιο λόγο.

Προτού οι εταιρείες προβάλουν οποιοδήποτε από τα καλυπτόμενα είδη «οικολογικών ισχυρισμών» στους καταναλωτές, οι ισχυρισμοί αυτοί θα πρέπει να επαληθεύονται με ανεξάρτητο τρόπο και να αποδεικνύονται με επιστημονικά στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτής της επιστημονικής ανάλυσης, οι εταιρείες θα πρέπει να προσδιορίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που είναι πράγματι σημαντικές για το προϊόν τους, καθώς και να εντοπίζουν τυχόν πιθανούς συμβιβασμούς, ώστε να παρέχουν πλήρη και ακριβή εικόνα.

Σαφείς και εναρμονισμένοι κανόνες και σήματα

Διάφοροι κανόνες θα διασφαλίσουν ότι οι ισχυρισμοί προβάλλονται με σαφήνεια.

Για παράδειγμα, δε θα επιτρέπονται πλέον ισχυρισμοί ή σήματα που χρησιμοποιούν συγκεντρωτική βαθμολόγηση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προϊόντος, εκτός αν εντάσσονται στους κανόνες της ΕΕ. Αν προϊόντα ή οργανισμοί συγκρίνονται με άλλα/-ους, οι συγκρίσεις αυτές θα πρέπει να βασίζονται σε ισοδύναμες πληροφορίες και δεδομένα.

Η πρόταση θα ρυθμίζει επίσης τα περιβαλλοντικά σήματα. Επί του παρόντος υπάρχουν τουλάχιστον 230 διαφορετικά σήματα και υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτό οδηγεί σε σύγχυση και δυσπιστία των καταναλωτών. Για τον έλεγχο της αύξησης των εν λόγω σημάτων, δεν θα επιτρέπονται νέα δημόσια συστήματα επισήμανσης, εκτός αν αναπτυχθούν σε επίπεδο ΕΕ, και τυχόν νέα ιδιωτικά συστήματα θα πρέπει να επιδεικνύουν υψηλότερες περιβαλλοντικές φιλοδοξίες από τα υφιστάμενα και να λαμβάνουν προηγούμενη έγκριση. Υπάρχουν λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τα περιβαλλοντικά σήματα εν γένει: πρέπει επίσης να είναι αξιόπιστα, διαφανή, επαληθευμένα με ανεξάρτητο τρόπο και να επανεξετάζονται τακτικά.

Ιστορικό

Η σημερινή πρόταση συμπληρώνει την πρόταση του Μαρτίου του 2022 σχετικά με την «ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση» με την παροχή ειδικότερων κανόνων σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, επιπλέον της γενικής απαγόρευσης της παραπλανητικής διαφήμισης. Η σημερινή πρόταση υποβάλλεται επίσης μαζί με πρόταση σχετικά με κοινούς κανόνες για την προώθηση της επισκευής αγαθών, η οποία θα συμβάλει επίσης στη βιώσιμη κατανάλωση και στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας.

Η σημερινή πρόταση αξιοποιεί μια σημαντική δέσμευση της Επιτροπής στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Πρόκειται για την τρίτη δέσμη προτάσεων για την κυκλική οικονομία, μαζί με την πρόταση για κοινούς κανόνες που προωθούν την επισκευή αγαθών. Η πρώτη και η δεύτερη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία εγκρίθηκαν τον Μάρτιο και τον Νοέμβριο του 2022.

Η πρώτη δέσμη μέτρων περιλάμβανε τον νέο προτεινόμενο κανονισμό σχετικά με τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και την προτεινόμενη οδηγία για τη νομοθεσία για τους καταναλωτές σχετικά με την ενδυνάμωση των καταναλωτών στην πράσινη μετάβαση. Η δεύτερη δέσμη μέτρων περιλάμβανε τις προτάσεις για τον κανονισμό σχετικά με τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, την ανακοίνωση σχετικά με τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά, τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης και τα λιπασματοποιήσιμα πλαστικά και τον προτεινόμενο κανονισμό σχετικά με την πιστοποίηση της ΕΕ για τις απορροφήσεις άνθρακα.