Ανεβαίνει ο πήχης για την παρουσία των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών καθώς σύμφωνα με την τελευταία Ευρωπαϊκή  Οδηγία για την ισορροπία των φύλων στα εταιρικά συμβούλια, που τέθηκε σε εφαρμογή στα τέλη του 2024, ο στόχος είναι το 40% των μη εκτελεστικών μελών τους και το 33% όλων των μελών τους να είναι γυναίκες.

Η νέα Οδηγία αποσκοπεί σε μια πιο ισορροπημένη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

1

Η προθεσμία για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη ήταν η 28η Δεκεμβρίου 2024 και οι εταιρείες πρέπει να επιτύχουν τους στόχους έως τις 30 Ιουνίου 2026.

Τι ίσχυε μέχρι σήμερα

Το μερίδιο των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων είναι 34% κατά μέσο όρο στην ΕΕ.

Από το 2010, η εκπροσώπηση των γυναικών στα εταιρικά συμβούλια έχει βελτιωθεί στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά η έκταση της προόδου ποικίλλει σημαντικά και σε ορισμένα κράτη μέλη παραμένει στάσιμη. Για παράδειγμα, το 2024, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 39,6% των μελών του διοικητικού συμβουλίου των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών σε χώρες με δεσμευτικές ποσοστώσεις φύλου, σε σύγκριση με 33,8% σε χώρες με ήπια μέτρα και μόλις 17% σε χώρες που δεν έχουν προβεί σε καμία απολύτως ενέργεια .

Σαφείς στόχοι εκπροσώπησης και διαφανείς διορισμοί για τη βελτίωση της ισορροπίας των φύλων

Μέχρι τώρα, τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν μεταφέρει τους κανόνες της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία, όπως:

* Ειδικά δεσμευτικά μέτρα για τη διαδικασία επιλογής διοικητικών συμβουλίων, με διαφανή και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια.

* Κανόνας προτίμησης για τον υποψήφιο του υποεκπροσωπούμενου φύλου – σε περίπτωση υποψηφίων με τα ίδια προσόντα και των δύο φύλων.

* Γνωστοποίηση των κριτηρίων προσόντων εάν ζητηθεί από αποτυχόντα υποψήφιο.

* Ατομικές δεσμεύσεις από εισηγμένες εταιρείες για την επίτευξη ισορροπίας των φύλων μεταξύ των εκτελεστικών μελών.

* Έκθεση σχετικά με τη σύνθεση των συμβουλίων και τα εμπόδια για την επίτευξη του στόχου της Οδηγίας, κατά περίπτωση, και τις ενέργειες που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπισή τους.

* Αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις διαφανούς επιλογής και υποβολής εκθέσεων. Οι κυρώσεις ορίζονται από τα κράτη μέλη και μπορούν να περιλαμβάνουν πρόστιμα και ακυρότητα ή ακύρωση του διορισμού των αμφισβητούμενων διευθυντών, εάν χρειαστεί.

Η οδηγία απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να δημοσιεύουν κατάλογο εταιρειών που έχουν επιτύχει τους στόχους της ισορροπίας των φύλων, καθώς και να ορίζουν έναν ή περισσότερους φορείς για την προώθηση, ανάλυση, παρακολούθηση και υποστήριξη της ισορροπίας των φύλων στα διοικητικά συμβούλια.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα ελέγχει τις κοινοποιήσεις των κρατών μελών σχετικά με τα μέτρα μεταφοράς στο εθνικό τους δίκαιο και εάν τα μέτρα αυτά μεταφέρουν σωστά τις διατάξεις της οδηγίας. Η Επιτροπή μπορεί να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά κρατών μελών που δεν κοινοποιούν τη μεταφορά ή τη σωστή μεταφορά της οδηγίας. Καθ’ όλη την περίοδο μεταφοράς, η Επιτροπή υποστήριξε τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσουν τη σωστή μεταφορά, για παράδειγμα μέσω εργαστηρίων και διμερών διαβουλεύσεων.

Το ευρύτερο πλαίσιο

Το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο του 2024 για τα Στερεότυπα Φύλου δείχνει ότι οι πολίτες της ΕΕ γενικά υποστηρίζουν την ισότητα των φύλων ως επωφελής για όλους. Έχει σημειωθεί θετική πρόοδος, με τρεις στους τέσσερις ερωτηθέντες να συμφωνούν ότι και οι άνδρες επωφελούνται από την ισότητα των φύλων. Το 55% των πολιτών της ΕΕ τάσσεται υπέρ της εισαγωγής μέτρων για την αντιμετώπιση της υποεκπροσώπησης των γυναικών στη λήψη αποφάσεων.

Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι γυναίκες αποτελούν το 34% του μεριδίου των μελών των διοικητικών συμβουλίων στις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες, εποπτικά συμβούλια ή διοικητικά συμβούλια. Ο Δείκτης του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) 2024 βαθμολόγησε τη χειραφέτηση των γυναικών στη λήψη οικονομικών αποφάσεων σε 57,6 μονάδες από 100, 2,9 μονάδες υψηλότερα από το 2023.

Η νομοθετική δράση για την αντιμετώπιση της ανισορροπίας μεταξύ των φύλων συνεχίζει να οδηγεί στην πρόοδο και τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανισορροπία μεταξύ των φύλων είναι υπερδιπλάσια σε χώρες που δεν έχουν λάβει ουσιαστικά μέτρα σε σύγκριση με τις χώρες που έλαβαν μέτρα. Οι χώρες με εθνικές ποσοστώσεις έχουν το υψηλότερο ποσοστό γυναικών ως μέλη διοικητικών συμβουλίων εισηγμένων εταιρειών.

Η Επιτροπή πρότεινε την οδηγία για την ισορροπία των φύλων στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών τον Νοέμβριο του 2012. Μετά από δέκα χρόνια συζητήσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία τον Ιούνιο του 2022. Η προθεσμία μεταφοράς των διατάξεων της οδηγίας έληξε δύο χρόνια αργότερα, στις 28 Δεκεμβρίου 2024.

Για να αξιοποιήσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο πλαίσιο της Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων 2020-2025, η Επιτροπή θα εγκρίνει το επόμενο έτος έναν οδικό χάρτη για τα δικαιώματα των γυναικών για να ενισχύσει περαιτέρω τη δέσμευσή της για μια Ένωση Ισότητας και να θέσει τις βάσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών και την ενδυνάμωση των γυναικών στην αγορά εργασίας και ηγετικές θέσεις.