Ένα από τα κρίσιμα μέταλλα για την ενεργειακή μετάβαση, του οποίου η ζήτηση κινείται σταθερά ανοδικά και  θα εκτοξευθεί τα επόμενα χρόνια λόγω των εφαρμογών του είναι το γάλλιο.

Όμως, με την Κίνα να ελέγχει το 95% της παραγωγής του  και να ετοιμάζεται να σταματήσει τις εξαγωγές, κυριαρχεί δικαιολογημένη ανησυχία, πώς εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ και την ΕΕ μπορεί να χάσουν κάθε πρόσβαση στο γάλλιο τα επόμενα χρόνια.

Η ζήτηση για γάλλιο οφείλεται στην ανάγκη για τα τελικά προϊόντα που χρησιμοποιούν αυτό το στρατηγικό μέταλλο και  χρειάζεται για την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάνελ, τσιπ υπολογιστών και τηλεοράσεις. Έτσι, οι αυξημένες πωλήσεις ηλιακών πάνελ, αυξάνουν ανάλογα τη ζήτηση γαλλίου.

Η υψηλή σπανιότητα του γαλλίου είναι ένας κρίσιμος παράγοντας που καθορίζει τη ζητούμενη τιμή. Καθώς η Κίνα κυριαρχεί στην παραγωγή γαλλίου, τα γεωπολιτικά γεγονότα και οι ποσοστώσεις εξαγωγών επηρεάζουν επίσης την προσφορά γαλλίου. Οι 3 κορυφαίοι παραγωγοί ακατέργαστου γαλλίου σήμερα είναι η Κίνα, η Γερμανία και το Καζακστάν, αλλά  η Κίνα παράγει περισσότερο από το 95%.

 Ταυτόχρονα, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί πολύ παραπάνω καθώς συνεχίζουν να αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες που απαιτούν γάλλιο, όπως η  τεχνολογία 5G που χρησιμοποιεί αρσενίδιο του γαλλίου, που έχει υψηλή ενεργειακή απόδοση δηλαδή οι σταθμοί βάσης 5G δεν χρειάζονται τόση ενέργεια ή κλιματισμό όσο όταν βασίζονται στο πυρίτιο.

Huawei: 2.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας σχετικά με το γάλλιο

Καθώς η βιομηχανία ημιαγωγών μετατοπίζεται από το πυρίτιο στο γάλλιο, η Κίνα και η εταιρεία κατασκευής τσιπ Huawei διεκδικούν όχι μόνο ηγετική θέση αλλά και μονοπωλιακή. Στόχος τους είναι να κυριαρχήσουν στην αγορά προϊόντων που παρασκευάζονται με τσιπς με βάση το γάλλιο για τα επόμενα χρόνια. Η Huawei έχει ήδη καταθέσει 2.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας σχετικά με το γάλλιο, που είναι περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία.

Εκτός από τη χρήση του σε  σταθμούς βάσης 5G, το νιτρίδιο του γαλλίου χρησιμοποιείται σε στρατιωτικά ραντάρ, λέιζερ και δορυφόρους. Αυτό το καθιστά ένα από τα 35 στοιχεία που η αμερικανική κυβέρνηση, μαζί με την Ευρώπη, αποκαλεί κρίσιμα για την εθνική ασφάλεια.

Με την Κίνα να ελέγχει τόσο έντονα την παραγωγή (95%), υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες για το πώς εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ και την ΕΕ θα αποκτήσουν πρόσβαση στο γάλλιο τα επόμενα χρόνια.

Υπολογίζεται ότι μόνο στην Ευρώπη μέχρι το 2030 θα καταναλώνουμε 7 έως 26 φορές περισσότερο γάλλιο από αυτό που καταναλώνουμε σήμερα. Σύμφωνα με το Αυστριακό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Γεωργίας, Περιφερειών και Τουρισμού, η Αυστρία θα χρειαστεί τεσσεράμισι φορές την τρέχουσα παγκόσμια παραγωγή γαλλίου για τη σχεδιαζόμενη επέκταση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η Κίνα χρειάστηκε μια γενιά για να γίνει ο κυρίαρχος ηγέτης της αγοράς στο γάλλιο. Ενώ οι ΗΠΑ, η ΕΕ και άλλα έθνη αναλαμβάνουν τώρα δράση για να απογαλακτίσουν την εξάρτηση από την Κίνα, η δημιουργία βιώσιμων νέων πηγών εφοδιασμού θα διαρκέσει 10 έως 15 χρόνια.

Το πιο σημαντικό, θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να ενισχυθεί η  τεχνογνωσία και το ανθρώπινο κεφάλαιο που απαιτείται. Η Κίνα έχει 39 πανεπιστήμια από τα οποία αποφοιτούν εξειδικευμένοι επιστήμονες  στα κρίσιμα ορυκτά, και οι ΗΠΑ έχουν μόνο  λίγα. Στην Κίνα αποφοιτούν  200 εξειδικευμένοι μεταλλουργοί την εβδομάδα κάθε εβδομάδα τα τελευταία 30 χρόνια και στις ΗΠΑ ίσως 200 το χρόνο. Στην Κίνα 400.000 άτομα   εργάζονται στις σπάνιες γαίες και στα μέταλλα υψηλής τεχνολογίας και στις ΗΠΑ 400. Η Κίνα  από το Μάιο του 2023, έχει δηλώσει ότι προτίθεται να απαγορεύσει την εξαγωγή γαλλίου και σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Εάν συμβεί αυτό, πιθανότατα θα δούμε αυξήσεις των τιμών του γαλλίου όπως συνέβη το 2011 όταν η Κίνα περιόρισε τις εξαγωγές στην Ιαπωνία.

Δεδομένης της σημασίας του γαλλίου για τις οικονομίες των χωρών και της εξάρτησης της προσφοράς από την Κίνα για το άμεσο μέλλον, προβλέπεται ότι η τιμή αυτού του σπάνιου στοιχείου θα υποστεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση τους επόμενους μήνες και χρόνια… και ως εκ τούτου θα αυξηθεί σημαντικά μεσοπρόθεσμα.

Ποια είναι η παγκόσμια παραγωγή γαλλίου

Η παραγωγική δυναμικότητα γαλλίου (χαμηλής καθαρότητας) της Κίνας ήταν περίπου 650.000 κιλά ετησίως  το 2020, μετά από μια αύξηση από τα 140.000 κιλά ετησίως που ήταν το 2010, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο η παραγωγή γαλλίου χαμηλής καθαρότητας υπολογίζεται σε 774.000 κιλά ετησίως.

Οι υπόλοιποι μεγάλοι παραγωγοί γαλλίου είναι η Ιαπωνία, η Δημοκρατία της Κορέας και η Ρωσία. Η Γερμανία και το Καζακστάν σταμάτησαν την πρωτογενή παραγωγή το 2016 και το 2013, αντίστοιχα. Ωστόσο, λόγω της αύξησης σε τιμές γαλλίου το 2020 και το 2021, η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα επανεκκινήσει την πρωτογενή παραγωγή γαλλίου μέχρι το τέλος του 2021. Η Ουγγαρία και η Ουκρανία πιστεύεται ότι σταμάτησαν την πρωτογενή παραγωγή το 2015 και το 2019, αντίστοιχα.

Η παραγωγή εξευγενισμένου γαλλίου υψηλής καθαρότητας το 2021 στην Κίνα εκτιμάται ότι ήταν περίπου 225.000 κιλά, μια αύξηση 5% από το 2020. Η Κίνα, η Ιαπωνία, η Σλοβακία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν οι γνωστοί κύριοι παραγωγοί εξευγενισμένου γαλλίου υψηλής καθαρότητας.
Το Ηνωμένο Βασίλειο διέκοψε την παραγωγή εξευγενισμένου γαλλίου υψηλής καθαρότητας το 2018. Η συνολική παραγωγή εξευγενισμένου γαλλίου υψηλής καθαρότητας το 2022 εκτιμάται ότι ήταν περίπου 290.000 kg, αυξημένη κατά  16% από τα 250.000 kg του 2021.

Η σημερινή τιμή του είναι 562,70 $ ανά κιλό, αυξημένο κατά +33,12% σε σύγκριση με την τιμή του των 422,70 $ ανά κιλό την 1η Ιανουαρίου 2021 και αυξημένη +88,70% από την 1η Ιανουαρίου 2020. Από την 1η Ιανουαρίου 2018, όταν το κόστος του γαλλίου ήταν 274,37 $ ανά κιλό,  η αύξηση είναι +105,09%.

ΕΕ: Από την ενεργειακή αυτονομία στις αυτονομία σε πρώτες ύλες

Το μεγάλο κόστος της ενεργειακής κρίσης για την Ευρώπη ανέδειξε την ανάγκη για ενεργειακή αυτονομία και υλοποιώντας με αποφασιστικότητα τη στρατηγική της  πέτυχε να διαφοροποιήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και να μειώσει  την εξάρτηση της από έναν μεγάλο προμηθευτή.

Ταυτόχρονα όμως έγινε αντιληπτό ότι η εξάρτηση από πολλές άλλες τρίτες χώρες συνεπάγεται νέους κινδύνους εφοδιασμού. Και καθώς απόλυτη προτεραιότητα είναι η επιτυχημένη ενεργειακή μετάβαση για την οποία προγραμματίζονται τεράστιες επενδύσεις, η επάρκεια στις πρώτες ύλες της ενεργειακής μετάβασης, μπορεί να τη διευκολύνει ή να την εμποδίσει.

H Ευρώπη συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο και θέλοντας να συντονίσει τις πολιτικές της για να τον αποφύγει, καθόρισε μια λίστα με τις κρίσιμες πρώτες ύλες τις πρώτες ύλες δηλαδή που έχουν υψηλή οικονομική σημασία για την Ευρώπη, ενώ είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτες σε διακοπές εφοδιασμού. Οι κρίσιμες πρώτες ύλες έρχονται αντιμέτωπες με μια αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση, λόγω της προσπάθειας απαλλαγής από άνθρακα. Για παράδειγμα, η ζήτηση της ΕΕ για μέταλλα σπάνιων γαιών αναμένεται να εξαπλασιαστεί έως το 2030 και να επταπλασιαστεί έως το 2050, για το λίθιο, η ζήτηση της ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί δωδεκαπλάσια έως το 2030 και είκοσι μία φορές έως το 2050.

Η ΕΕ έφτασε ακόμη και στο σημείο να  αναγνωρίζει ότι οι «σπάνιες γαίες» γίνονται γρήγορα τόσο σημαντικές όσο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Χωρίς κοινή και έγκαιρη δράση, εύρυθμη ενιαία αγορά, ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα, ευρωπαϊκές βιομηχανίες και οι προσπάθειες της ΕΕ για την επίτευξη των κλιματικών και ψηφιακών στόχων της βρίσκονται σε κίνδυνο και η Ευρώπη πρέπει γρήγορα να προχωρήσει επιδοτώντας τις κατάλληλες πολιτικές για να αντιμετωπίσει εγκαίρως την πρόκληση.

Διαβάστε επίσης

FT: Επείγουσα έκκληση της ΕΕ στην Mytilineos να αντικαταστήσει τους Κινέζους στην παραγωγή γαλλίου