Mohamed El-Erian
What lies ahead:
AI in Business
«Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τα πάντα
στην εμπειρία του πελάτη»
Ελένη Βρεττού, CEO Attica Bank
Ητεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence - AI) μεταμορφώνει τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, μέσα από εκτεταμένες αλλαγές, αλλά και προκλήσεις. Οι τράπεζες παγκοσμίως επενδύουν σημαντικά στην τεχνητή νοημοσύνη και στις παραγωγικές τεχνολογίες AI (Generative AI - GenAI) για να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους, την αποτελεσματικότητα και το κόστος των λειτουργιών τους και την εμπειρία των πελατών τους. Εκτός από την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, απαιτούνται επενδύσεις για την ενσωμάτωση υπαρχουσών λύσεων, καθώς και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού.
Σύμφωνα με το International Data Corporation (IDC), οι συνολικές δαπάνες για AI στον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών και άλλων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προβλέπεται να φτάσουν τα 15 δισ. δολάρια ετησίως εφέτος, με το χρηματοπιστωτικό σύστημα στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη να ηγείται των επενδύσεων AI. Πρόσφατη έκθεση του McKinsey Global Institute εκτίμησε ότι για τις τράπεζες το GenAI μπορεί να «παράξει» αξία 200-340 δισ. δολαρίων ετησίως, που ισοδυναμεί με έως 15% των λειτουργικών κερδών του κλάδου, σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι τράπεζες χρησιμοποιούν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της μηχανικής μάθησης, για την πρόληψη της απάτης και την αποτροπή ξεπλύματος μαύρου χρήματος, για την αυτοματοποιημένη εξυπηρέτηση πελατών, την κανονιστική συμμόρφωση, καθώς και για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών.
Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη έχει σημαντικές εφαρμογές στην αναγνώριση απάτης με τη δυνατότητα ανίχνευσης περιστατικών σε πραγματικό χρόνο μέσω της ανάλυσης συναλλαγών και συμπεριφορών, καθώς και στη διαχείριση Κινδύνου, όπου οι τεχνολογίες AI βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση και διαχείριση των κινδύνων, όπως ο πιστωτικός κίνδυνος και ο κίνδυνος αγοράς.
Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης έχει βελτιώσει σημαντικά την εμπειρία των πελατών και η μετάβαση από την κλασική τεχνητή νοημοσύνη που βασίζεται σε δεδομένα στην προηγμένη, παραγωγική ΑΙ παρέχει αυξημένη αποτελεσματικότητα και δυνατότητες πρωτόγνωρες.
Για παράδειγμα τα chatbots που βασίζονται σε AI λειτουργία, τα οποία αναπτύσσονται όλο και περισσότερο για την καθημερινή επικοινωνία και εξυπηρέτηση των συναλλασσόμενων, αλλά και προηγμένα αναλυτικά στοιχεία, έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες αλληλοεπιδρούν με τους πελάτες τους, επιτρέποντας βαθμούς προσαρμογής και ανταπόκρισης που πριν δεν ήταν διαθέσιμοι. Αξιοποιούνται αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης για την αξιολόγηση των δεδομένων πελατών, τον εντοπισμό μεμονωμένων χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων και την παροχή εξατομικευμένων συμβουλών. Αυτό το είδος εξατομικευμένης προσοχής επιτρέπει στους πελάτες να λαμβάνουν καλύτερα ενημερωμένες οικονομικές αποφάσεις, αυξάνει την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση τους στην τράπεζα επιλογής τους.
Για τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες, όπου η προσαρμογή σε νέες συνθήκες δεν είναι εύκολη λόγω και περιορισμού πόρων, ανθρώπινων και οικονομικών, το ΑΙ μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από βελτιωμένες και καινοτόμες υπηρεσίες, ώστε να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους, να μειώσουν τους κινδύνους και να αναπτυχθούν πιο στρατηγικά. Π.χ. η τράπεζα μέσα από τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αναλύει τα οικονομικά δεδομένα μιας επιχείρησης και να παρέχει εξατομικευμένες προτάσεις για τις κατάλληλες μορφές χρηματοδότησης. Ή χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα και προβλέψεις, να βοηθήσει τις ΜμΕ να διαβλέψουν τις μελλοντικές τους ανάγκες σε ρευστότητα και να προετοιμαστούν κατάλληλα.
Η μεγάλη ευκαιρία, οι απεριόριστες δυνατότητες και προοπτικές φέρνουν μαζί τους και τις μεγάλες προκλήσεις, ιδιαίτερα σε θέματα ασφάλειας και ηθικής αξιοποίησης του AI. Η νομοθεσία και η κανονιστική συμμόρφωση για την τεχνητή νοημοσύνη στον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη είναι ένα ταχέως εξελισσόμενο πεδίο, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να λαμβάνει πρωτοβουλίες για να διασφαλίσει ότι η χρήση του AI θα είναι ευθυγραμμισμένη με τις αρχές της προστασίας των δεδομένων και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η «πυξίδα» είναι το Artificial Intelligence Act, το πρώτο παγκοσμίως νομοθετικό πλαίσιο για το AI, που αναμένεται να εισαγάγει εναρμονισμένους κανόνες για την εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης σε προϊόντα και υπηρεσίες σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς – συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού. Οι ευρωπαϊκές τραπεζικές αρχές παρακολουθούν τις εξελίξεις, δίνοντας κατευθυντήριες που αποσκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη με τρόπο που ενισχύει την ασφάλεια, την διαφάνεια και την εμπιστοσύνη, ενώ παράλληλα προάγουν την καινοτομία και την αποδοτικότητα.
Με τη βοήθεια και την υποστήριξη της τεχνητής νοημοσύνης, οι τεχνολογικές καινοτομίες συνυπάρχουν παράλληλα με τις πελατοκεντρικές μεθόδους. Το ΑΙ προχωρά και οι δυνατότητές του είναι απεριόριστες, άρα αντίστοιχα αναμένουμε και για τον τραπεζικό κλάδο ακόμη πιο αποτελεσματικές, αποδοτικές εφαρμογές -ίσως κάποιες ακόμη να μην μπορούμε να τις φανταστούμε καν- με γνώμονα την ασφάλεια, την αξιοπιστία και την εξατομίκευση των τραπεζικών υπηρεσιών.
Το μόνο ασφαλές συμπέρασμα είναι ότι η επέλαση του AI στην καθημερινότητα και την τραπεζική μας εμπειρία και σχέση θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Το ζητούμενο είναι να υιοθετηθεί από όλους μας συντεταγμένα και με κριτήριο την ηθική βάση και διαφάνεια, χωρίς να παραγνωρίζεται η καθοριστική συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα.
Η κ. Ελένη Βρεττού είναι Διευθύνουσα Σύμβουλος της Attica Bank.