Η ανάγκη για μια ισορροπημένη προσέγγιση μεταξύ ρυθμιστικού πλαισίου και προώθησης της καινοτομίας αποτέλεσε τον πυρήνα του δημόσιου διαλόγου που πραγματοποιήθηκε στο 10ο Οικονομικό φόρουμ των Δελφών με τη συμμετοχή κορυφαίων ειδικών, επιχειρηματιών και εκπροσώπων της κυβέρνησης.

Στη σχετική συνεδρία που είχε ως θέμα «Smart Regulations for Innovation – In an era of technological breakthroughs how can economies stay competitive?» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, ανέλυσε το πλαίσιο που διαμορφώνει η χώρα όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη και τα δεδομένα. Επισήμανε πως μετά από τρία χρόνια προετοιμασίας, η Ελλάδα είναι πλέον μεταξύ των πρώτων κρατών-μελών της ΕΕ που υιοθετούν ένα ολιστικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη, αφήνοντας ωστόσο χώρο στα κράτη για επιμέρους εξειδικεύσεις, όπως στην εθνική άμυνα.

1

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη διαχείριση των δεδομένων, τα οποία θεωρούνται κρίσιμη προϋπόθεση για τη λειτουργία κάθε συστήματος τεχνητής νοημοσύνης. Παρουσιάστηκε το νέο ελληνικό νομικό πλαίσιο για την ανοιχτή πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα, καθώς και η δημιουργία νέας ειδικής γραμματείας στο υπουργείο για την εποπτεία της τεχνητής νοημοσύνης και των data sets.

Στο ίδιο πλαίσιο, παρουσιάστηκε η πρωτοβουλία Kids Wallet, ένα εργαλείο γονικού ελέγχου και επιβεβαίωσης ηλικίας, το οποίο στοχεύει στην προστασία των ανηλίκων στο ψηφιακό περιβάλλον. Το εργαλείο, εκτός από περιορισμό πρόσβασης, θα χρησιμοποιείται και για την αποτροπή ηλεκτρονικών αγορών από ανηλίκους σε προϊόντα όπως αλκοόλ ή καπνός.

Αναφορά έγινε και στο Digital Services Act (DSA), το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, το οποίο μεταξύ άλλων στοχεύει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των διαδικτυακών απατών, ενισχύοντας τη λογοδοσία των ψηφιακών πλατφορμών.

Εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου τόνισαν πως η πλήρης «ψηφιακή κατακερματισμένη» προσέγγιση κοστίζει 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ η απουσία κάθε ρύθμισης στερεί εμπιστοσύνη και φρενάρει την ανάπτυξη.

Η ενδεδειγμένη προσέγγιση, όπως αναφέρθηκε, είναι ένα «ευέλικτο ρυθμιστικό πλαίσιο» που εστιάζει: στη διαφάνεια, τη μείωση εμποδίων στο διασυνοριακό εμπόριο, στην αρχή της μη διάκρισης μεταξύ εγχώριων και ξένων επιχειρήσεων και στη διαλειτουργικότητα των ρυθμίσεων.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον υπουργό, από το 2019 ακολουθεί ένα στοχευμένο σχέδιο στήριξης της καινοτομίας με αύξηση των δαπανών για Έρευνα & Ανάπτυξη κατά 18%, τη δημιουργία νέου πλαισίου για spinoffs σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και νομοθετικές ρυθμίσεις για την προσέλκυση επενδύσεων.

Η πρωτοβουλία Elevate Greece και τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία ενισχύουν το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας, καθιστώντας την Ελλάδα έναν αναδυόμενο κόμβο στην περιοχή.

Ο Τάσος Γαϊτάνης γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, τόνισε την ανάγκη για ρυθμιστικά πλαίσια που να ενισχύουν την καινοτομία, αντί να την εμποδίζουν. Από την πλευρά του παρουσίασε τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης από το 2019 για την αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων νέων νομικών πλαισίων για spin-offs, ανανεωμένων γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας και προγραμμάτων χρηματοδότησης.

Η Λουσίν Οβουμιάν, αντιπρόεδρος της JTI έδωσε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη βιομηχανία του καπνού, όπου η υπερβολική αυστηρότητα στη ρύθμιση των ηλεκτρονικών τσιγάρων οδήγησε στην ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου. Επανέλαβε τη σημασία των “agile” ρυθμίσεων, όπως αυτές που προτείνει ο ΟΟΣΑ, για την προώθηση της καινοτομίας, με παραδείγματα από τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία.

Ο Χαβιέ Λόπεζ Γκονζάλες του ΟΟΣΑ, υπογράμμισε την κρισιμότητα των ροών δεδομένων για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, καθώς και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την προστασία της ιδιωτικότητας. Παρουσίασε τα ευρήματα έρευνας του ΟΟΣΑ και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) σχετικά με τον αντίκτυπο των ρυθμίσεων δεδομένων στην οικονομική δραστηριότητα. Παράλληλα έθιξε την αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης στις σύγχρονες τεχνολογίες και την παγκοσμιοποίηση, και τον κίνδυνο αποξένωσης των πολιτών, ενώ παρουσίασε βασικές αρχές για τη δημιουργία αποτελεσματικών ρυθμίσεων, όπως η διαφάνεια, η ελάχιστη δυνατή εμπορική επιβάρυνση, η αποφυγή διακρίσεων και η διαλειτουργικότητα.

Ο Κρίστοφερ Μπάτλερς της Tholos Foundation διατύπωσε την άποψη ότι υπάρχει μια έντονη αντιπαλότητα μεταξύ ρύθμισης και καινοτομίας. Υποστήριξε ότι το κράτος πρέπει να είναι προσεκτικό ώστε να μην εμποδίζει την καινοτομία και ότι η καινοτομία προέρχεται από τις ελεύθερες αγορές και την επιδίωξη του κέρδους. Συζήτησε τις προτεραιότητες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ανάπτυξη ρυθμιστικών πλαισίων, εξετάζοντας εάν πρέπει να δοθεί έμφαση σε νεοφυείς επιχειρήσεις, ΜΜΕ ή μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Στη συζήτηση τέθηκε το “Brussels Effect”, όπου οι ρυθμίσεις της ΕΕ επηρεάζουν παγκόσμια πρότυπα. Ωστόσο, ο Κρίστοφερ Μπάτλερς επισήμανε επίσης την εμφάνιση ενός “αντίστροφου Brussels Effect”, όπου οι αυστηρές ρυθμίσεις της ΕΕ φαίνεται να επιβραδύνουν την καινοτομία.

Οι ομιλητές συμφώνησαν στην ανάγκη για εύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της προώθησης της καινοτομίας και της θέσπισης ρυθμίσεων που προστατεύουν τα συμφέροντα των πολιτών και των επιχειρήσεων. Τονίστηκε η σημασία των “agile” ρυθμίσεων που μπορούν να προσαρμόζονται στις ταχέως μεταβαλλόμενες τεχνολογικές εξελίξεις. Επισημάνθηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της αποφυγής διακρίσεων και της διαλειτουργικότητας ως κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη αποτελεσματικών ρυθμίσεων.

Όλοι οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν την κρισιμότητα της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και διεθνών οργανισμών, ενώ προειδοποίησαν για τις πιθανές αρνητικές συνέπειες των υπερβολικά αυστηρών ρυθμίσεων στην καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα.

Η συνεδρία ανέδειξε την πολυπλοκότητα της σχέσης μεταξύ ρυθμίσεων και καινοτομίας και την ανάγκη για έναν συνεχή διάλογο μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών. Οι ομιλητές συμφώνησαν ότι οι “έξυπνες” ρυθμίσεις είναι απαραίτητες για να μπορέσουν οι οικονομίες να αξιοποιήσουν τα οφέλη των τεχνολογικών εξελίξεων και να παραμείνουν ανταγωνιστικές στο παγκόσμιο περιβάλλον.

Η πρόκληση της εποχής δεν είναι απλώς η παραγωγή καινοτομίας, αλλά η σωστή διακυβέρνησή της. Ο συνδυασμός εμπιστοσύνης, ευελιξίας και διεθνούς συνεργασίας φαίνεται να είναι το κλειδί για μια ανταγωνιστική και ανθρώπινη ψηφιακή μετάβαση, με την Ελλάδα να κάνει σταθερά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Διαβάστε επίσης 

Ιουλία Τσέτη: Καμία ανησυχία για έλλειψη φαρμάκων – Η πίεση στις ΗΠΑ

Martin Wolf (Financial Times): Ο Τραμπ έχει κάνει το «χάος» μια μορφή τέχνης

Χρήστος Μεγάλου: Η Ελλάδα είναι πολύ πιο ανταγωνιστική τώρα – Υπάρχουν πολλά περισσότερα που πρέπει να γίνουν