Άννα Πατάκη: Η κληρονόμος, τα μπεστ σέλερ, τα οικογενειακά τραπέζια

H Άννα Πατάκη προσκεκλημένη στο Table for Two από τις Κατερίνα Δαφέρμου και Σάντυ Τσαντάκη, αποκαλύπτει τις διεργασίες του μεγάλου εκδοτικού οίκου.

Διαβάζει για τη δουλειά της πολλά βιβλία, έστω και αποσπασματικά, όπως επισημαίνει, ενώ στην πανδημία ο χρόνος λειτούργησε πολλαπλασιαστικά για τους Έλληνες συγγραφείς.

Τη συναντήσαμε στο σπίτι της στο Κολωνάκι, όπου μίλησε εγκωμιαστικά για το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα (Να είχα, λέει, μια τρομπέτα). Αλλά και το εν δυνάμει μπεστ-σέλερ με τίτλο «Οι Κολυμβητές» της Αμερικανοασιάτισσας Tζούλι Οσούκα.

«Τα δύο τελευταία χρόνια ήταν πολύτιμα για τη δουλειά. Με χαρά είδα πως η συνθήκη της πανδημίας, η αλλαγή, ο χρόνος, άλλαξαν το αποτύπωμα των αναγνωστικών επιλογών των ανθρώπων».

Το αποτύπωμα στην αγορά

Θα περίμενε κανείς ότι αυτό θα μεταφραζόταν θετικά και στις πωλήσεις. Σύμφωνα με την Άννα Πατάκη, όμως, δεν αυξήθηκαν τελικά τόσο τα κέρδη των εκδοτικών οίκων, παρά τις εντυπώσεις του ελληνικού κοινού.

«Με την ακρίβεια συρρικνώνεται η αγοραστική δύναμη. Το βιβλίο δοκιμάζεται. Ποτέ μέχρι τώρα δεν υπήρξε τελειωτικό χτύπημα. Το βιβλίο παραμένει σύντροφος στη ζωή του ανθρώπου».

Υπάρχει συνταγή μπεστ σέλερ;

Εξάλλου δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας για ένα εκδοτικό φαινόμενο.

«Λίγες φορές έχει τύχει να διαβάσω ένα βιβλίο και να πω θα γίνει μπεστ-σέλερ», εξηγεί η Άννα Πατάκη. «Πολύ συχνά σε πιάνει στον ύπνο. Είναι αδύνατο να το προβλέψει κανείς. Δεν μπορούν να κατασκευαστούν τα μπεστ-σέλερ. Το φαινόμενο δηλαδή ότι όλοι οι άνθρωποι θέλουν να έχουν διαβάσει το ίδιο βιβλίο…».

Πρόκειται για εκδότρια που δεν αντιμετωπίζει τους συγγραφείς σαν προϊόντα. Αλλά σαν «μαμά». «Δεν τους έβλεπα ποτέ ως προϊόντα. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ζούμε περίοδο ακμής, άνθισης της ελληνικής πεζογραφίας».

Κυριακάτικα τραπέζια

Από την ίδρυση των εκδόσεων Πατάκη το 1974 με την εξειδίκευση στα εκπαιδευτικά βιβλία, πολλά έχουν αλλάξει.

Παραμένει όμως ένας εκδοτικός οίκος με ταυτότητα, «μία εντελώς οικογενειακή επιχείρηση, κάποτε πενταμελής πυρηνική οικογένεια που καμιά φορά μοιάζει με κυριακάτικο τραπέζι που “τσακώνεται” η οικογένεια.»

Ένα μη εκτελιστικό μέλος στο ΔΣ, «ίσως και να μην άντεχε», επισημαίνει η Άννα Πατάκη με εμφανώς παιγνιώδη τρόπο.

Οι Έλληνες εκδότες πιο πληθωρικοί από τους ξένους

Κάθε χρόνο στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι εκδίδονται 5 με 7000 βιβλία. Ένα νούμερο εντυπωσιακό αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας.

Οι Έλληνες εκδότες θεωρούνται πράγματι πιο δραστήριοι από τους ξένους, «σίγουρα πιο πρωτοπόροι σε σχέση με τους αναγνώστες».

Εκπλήσσει τους ξένους εκδότες πόσο δυναμική είναι η ελληνική αγορά βιβλίου.

Είναι μια αγορά που μπορείς να είσαι μικρός και να έχεις θέση στα βιβλιοπωλεία. Δεν υπάρχει ισοπεδωτικό σύστημα διανομής. Έχει ενισχυθεί από το νόμο ενιαίας τιμής».

Αν έπρεπε να οργανώσει το δικό της Table for Two, θα επέλεγε έναν από τους πιο μεγαλοφυείς συγγραφείς, για να κουβεντιάσουν για το μυστικιστικό και το περίεργο που κρύβει η «ρωσική ψυχή». Ποιoν άραγε; Θα μάθουμε στο βίντεο.